دوره 26، شماره 3 - ( 7-1397 )
جلد 26 شماره 3 صفحات 702-689 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Siahcheshm K, Alijani L, calagari A A, Ahin B. The Mineral chemistry and Geothermometry of Sphalerite and Galena in Changoreh epithermal deposit, NW of Takestan: implication to type of mineralization. www.ijcm.ir 2018; 26 (3) :689-702
URL: http://ijcm.ir/article-1-1152-fa.html
URL: http://ijcm.ir/article-1-1152-fa.html
سیاه چشم کمال، علی جانی لیلا، کلاگری علی اصغر، آهین بهروز. شیمی‌کانی و زمین دماسنجی اسفالریت و گالن در ذخیره فراگرمایی چنگوره، شمال غرب تاکستان-رهیافتی بر نوع کانی سازی. مجله بلورشناسی و کانی شناسی ایران. 1397; 26 (3) :689-702
کمال سیاه چشم* 
1، لیلا علی جانی1 ، علی اصغر کلاگری1 ، بهروز آهین2
1، لیلا علی جانی1 ، علی اصغر کلاگری1 ، بهروز آهین2
1- دانشگاه تبریز
2- شرکت زمین فن آوران پویا
2- شرکت زمین فن آوران پویا
چکیده: (3732 مشاهده)
ذخیره چنگوره در 25 کیلومتری شمال غرب تاکستان، در پهنه فلززائی ترشیاری طارم سفلی واقع است. تزریق نفوذیهای مونزوگرانیتی تا گرانودیوریتی به درون مجموعه آندزیتی- داسیتی ائوسن در منطقه سبب ایجاد دگرسانی گرمابی گسترده آرژیلی و سیلیسی و کانیزائی رگه-رگچهای درونزاد سولفیدی گالن، اسفالریت، پیریت و به ندرت کالکوپیریت و تتراهدریت- تنانتیت بهمراه کانیهای ثانویه برونزاد سولفاتی (آنگلزیت)، کربناتی (سروزیت، مالاکیت، آزوریت)، سولفیدی (کوولیت) و اکسیدی (هماتیت،گوتیت) در پهنه اکسیدان شده است. در این پژوهش از زمین شیمی و زمین دماسنجی اسفالریت و گالن برای تعیین شرایط سولفیدشدگی، دمای سیال کانهدار و نوع کانیزایی استفاده شده است. حضور دو نسل گالن) رگچهای برشی شده الف دما بالا دربردارنده میانبارهای تتراهدریت و ب) دما- پایین همراه با اسفالریت کلوفرمی از ویژگیهای کانیشناسی شاخص این ذخیره بشمار میآید. براساس بررسیهای شیمی کانی نمونههای اسفالریت چنگوره، متوسط تراکم عناصر Cd، Ga و Ge در شبکه اسفالریت به ترتیب 5870، 970 و
ppm 1380 است و میانگین نسبتهای Zn/Cd و Ga/Ge به ترتیب 4/165 و 39/1 بدست آمد. زمین دماسنج Ga/Ge در اسفالریت نیز دمای سیال کانهدار را در گستره oC 220-170 نشان میدهد. محاسبه log aS2 سیال گرمابی (5/11 - تا 5/13-) براساس درصد مولی FeS (80/0-33/0)، شرایط سولفیدشدگی متوسط را برای ذخیره گرمابی چنگوره پیشنهاد میکند. با توجه به نتایج زمین دماسنجی Sb/Bi گالن و زمینشیمی اسفالریت [مجموع گوگرد احیا ∑Sred نسبتاً پایین، تراکم متوسط Cd (ppm5870) و نسبت میانگین Zn/Cd (4/165)[ شرایط فیزیکوشیمیایی و ترمودینامیکی سیال کانهدار در ذخیره چنگوره با ذخایر فراگرمایی دما-متوسط تا بالا همخوانی دارد.
ppm 1380 است و میانگین نسبتهای Zn/Cd و Ga/Ge به ترتیب 4/165 و 39/1 بدست آمد. زمین دماسنج Ga/Ge در اسفالریت نیز دمای سیال کانهدار را در گستره oC 220-170 نشان میدهد. محاسبه log aS2 سیال گرمابی (5/11 - تا 5/13-) براساس درصد مولی FeS (80/0-33/0)، شرایط سولفیدشدگی متوسط را برای ذخیره گرمابی چنگوره پیشنهاد میکند. با توجه به نتایج زمین دماسنجی Sb/Bi گالن و زمینشیمی اسفالریت [مجموع گوگرد احیا ∑Sred نسبتاً پایین، تراکم متوسط Cd (ppm5870) و نسبت میانگین Zn/Cd (4/165)[ شرایط فیزیکوشیمیایی و ترمودینامیکی سیال کانهدار در ذخیره چنگوره با ذخایر فراگرمایی دما-متوسط تا بالا همخوانی دارد.
واژه‌های کلیدی: اسفالریت، گالن، Ga/Ge، Zn/Cd، زمین دماسنجی، چنگوره، تاکستان.
فهرست منابع
1. [1] Zamin Fanavaran Poya., "Preliminary Report on prospecting and exploration of Changureh Pb deposit in the North of Takestan" (2004), 125 p.
2. [2] Scott S.D., "Chemical behaviour of sphalerite and arsenopyrite in hydrothermal and metamorphic environments", Mineral. Mag 47 (1983) 427-435. [DOI:10.1180/minmag.1983.047.345.03]
3. [3] Deer F. R. S., Howie R. A., Zussman J., "An introduction to the rock forming minerals", Longman Scientific & Technical, Seventeenth impression (1378) 528p.
4. [4] Boyle R. W., Jambor J. L., "The geochemistry and geothermometry of sphalerite in the lead-zinc-silver lodes of the Keno Hill-Galena Hill area, Yukon", Can. Mineral 7 (1963) 479–496.
5. [5] Viets J.G., Hopkins R.T., Miller B.M., "Variations in minor and trace elements in sphalerite from Mississippi Valley-Type deposits of the Ozark region: genetic implications", Economic Geology 87 (1992) 1897-1905. [DOI:10.2113/gsecongeo.87.7.1897]
6. [6] Ehtesham Z., "Lithogeochemical and Economic Geology Analysis of the Haft Sandogh district, North of Takestan, Qazvin Province" M.s. thesis on Economic Geology, University of Tabriz (2015), 90 p.
7. [7] Nabavi M., "Preface to Iran Geology". Geological Survey & Mineral Explorations of Iran (GSI) (1976) 109 p.
8. [8] Aghanabati E., "Geology of Iran". Geological Survey & Mineral Explorations of Iran (GSI) (2004) 586 p.
9. [9] Nabi T., Mehrania S. R., Eslami H., "Study of lead mineralization in the Changureh region - Northwest of Takestan (Qazvin province)". The 19th Iranian Geological Society conference and the 9th National Geological Conference of Payame Noor University (2015).
10. [10] Azizi B., Makizadeh M.A., "The origin of hydrothermal alteration using stable isotopes in the Takestan region (lower Tarom zone)". Journal of Economic Geology, 1 (2009) 115-101.
11. [11] Alijani L., "Study of economic geology and genesis of Changureh polymetal with emphasis on Lead mineralization, Northwest of Takestan, Qazvin Province". M.s. thesis on Economic Geology, University of Tabriz (2015), 102 p.
12. [12] Costagliola P., Di Benedetto F., Benvenuti M., Bernardini G.P., Cipriani C., Lattanzi P.F., Romanelli M.,"Chemical speciation of Ag in galena by EPR spectroscopy". American Mineralogist 88 (2003)1345–1350. [DOI:10.2138/am-2003-8-918]
13. [13] Renock D., Becker U., "A first principles study of coupled substitution in galena", Ore Geology Reviews 42 (2011) 71–83. [DOI:10.1016/j.oregeorev.2011.04.001]
14. [14] George L., Cook N. J., Ciobanu C. L., Wade B. P.,"Trace and minor elements in galena: A reconnaissance LA-ICP-MS study". Am. Mineral. 100 (2015) 548-569. [DOI:10.2138/am-2015-4862]
15. [15] Amcoff O., "The solubility of silver and antimony in galena". Neues Jahrbuch für Mineralogie Monatshefte 6 (1976) 247-261.
16. [16] Atanassova R., Bonev I. K., "Two crystallographically different types of skeletal galena associated with colloform sphalerite", Mineral. Petrol 44 (2006) 1–18.
17. [17] Barrie C. D., Boyce A. J., Boyle A., Williams P. C. K., Blake J. K., Wilkinson J. J., Lowther M., Mcdermott P., Prior D. J., "On the growth of colloform textures: a case study of sphalerite from the Galmoy ore body, Ireland", J. Geol. Soc. London 166 (2009) 563–582. [DOI:10.1144/0016-76492008-080]
18. [18] Zotov A.V., Kudri, A.V., Levin K.A., Shikina N.D., Varyash L.N., "Experimental studies of the solubility and complexing of selected ore elements (Au, Ag, Cu, Mo, As, Sb, Hg) in aqueous solutions", (1995) 95-132. In: Shmulovich K.I., Yardley B.W.D., Gonchar G.G., (eds.), Fluids in the Crust: Equilibrium and transport properties, Chapman and Hall, London, 323 p.
19. [19] Acero P., Cama J., Ayor C., "Rate law for galena dissolution in acidic environment", Chem Geol 245 (2007), 219-229. [DOI:10.1016/j.chemgeo.2007.08.003]
20. [20] Szczerba M., Sawlowicz Z., "Remarks on the origin of cerussite in the Upper Silesian Zn-Pb deposits, Poland", Mineralogia 40 (2009) 53-64. [DOI:10.2478/v10002-009-0002-3]
21. [21] Forghani Tehrani G., Gheshlaghi A., "Mining wastes: specification, purification and environmental impacts", Shahrood University of Technology (2016), 600 p.
22. [22] Whitney, D. L., & Evans, B. W. (2010). Abbreviations for names of rock-forming mineral. American mineralogist, 95(1), 185. [DOI:10.2138/am.2010.3371]
23. [23] Moller P., " Development and application of the Ga/Ge-Geothermometer for sphalerite from sediment hosted deposits", In Germann K. (ed.), Geochemical aspects for Ore Formation in Recent and Fossil Sedimentary Environments", (1985) 15-30.
24. [24] Geletii V.F., Chernishev L.V., Pastushkova T.M., "Distribution of cadmium and manganese between galena and sphalerite", Geologiia Rudnykh Mestoozhdenii 21 (1979) 66-75.
25. [25] Wu Y., Hagni R.D., Paarlberg N., "Silver distribution in iron sulphides at the Buick and Brushy Creek Mines, Viburnum Trend, southeast Missouri", Society of Economic Geologists 4 (1996) 577-587.
26. [26] Cook N. J., Ciobanu C. L., Pring A., Skinner W., Shimizue M., Danyushevsky L., Saini-Eidukat B., Melcher F., "Trace and minor elements in sphalerite: A LA-ICPMS study" Geochim. Cosmochim. Acta 73 (2009) 4761–4791. [DOI:10.1016/j.gca.2009.05.045]
27. [27] Ye L., Cook N. J., Ciobanu C. L., Liu Y. P., Zhang Q., Gao W., Yang Y. L., Danyushevsky L. V., "Trace and minor elements in sphalerite from base metal deposits in South China: a LA-ICPMS study" Ore Geol. Rev 39 (2011) 188–217. [DOI:10.1016/j.oregeorev.2011.03.001]
28. [28] Marques de Sá, C., Noronha F., "Ga/Ge in Sphalerite Geothermometer - Aplication to Braçal Deposit", Comunicações Geológicas 99 (2012) 5-10.
29. [29] Song X., "Minor Elements and Ore Genesis of the Fankou Lead-Zinc deposit, China" Mineralium Deposita 19 (1984) 95-104.
30. [30] Monterio et al., 2005. Geology, "petrography, and mineral chemistry of the Vazante no sulfide and Ambrosia and Fagundes sulfide-rich carbonate-hosted Zn–(Pb) deposits, Minas Gerais", Brazil. Ore Geology Reviews, 34 p.
31. [31] Barnes H. L., "Geochemistry of hydrothermal ore deposits" (1997) John Wiley Sons.
32. [32] Lusk J., Calder B.O.E., "The composition of Sphalerite and associated sulfides in reactions of the Cu-Fe-Zn-S, Fe-Zn-S and Cu-Fe-S systems at 1 bar and temperatures between 250 and 535ºC", Chemical Geology 203 (2004) 319-345. [DOI:10.1016/j.chemgeo.2003.10.011]
33. [33] Scott S.D., Barnes H., "Sphalerite geothermometry and geobarometry". Econ Geol 66 (1971) 653-669. [DOI:10.2113/gsecongeo.66.4.653]
34. [34] Einaudi, M.T., Hedenquist, J.W., and Inan E.E., 2003. Sulfidation State of Fluids in Active and Extinct Hydrothermal Systems: transitions from Porphyry to Epithermal Environments. Society of Economic Geologists, Special Publication 10, 285-313.
35. [35] John D.A., Garside L.J., Wallace A.R., "Magmatic and tectonic setting of Late Cenozoic epithermal gold-silver deposits in northern Nevada, with an emphasis on the Pah Pah and Virginia Ranges and the Northern Nevada Rift" Geological Society of Nevada Special Publication 29 (1999) 64-158.
36. [36] Wen H., Zhu C., Zhang Y., Cloquet C., Fan H., Fu S., "Zn/Cd ratios and cadmium isotope evidence for the classification of lead-zinc deposits", Sci. Rep., (2016), doi:10.1038/srep25273. [DOI:10.1038/srep25273]
37. [37] Schmitt A. D., Galer S. J. G., Abouchami W., "High-precision cadmium stable isotope measurements by double spike thermal ionization mass spectrometry". J. Anal. Atom. Spectrom 24 (2009) 1079–1088. [DOI:10.1039/b821576f]
38. [38] Sverjensky D. A., Shock E. L., Helgeson H. C., "Prediction of the thermodynamic properties of aqueous metal complexes to 1000 °C and 5 kbar" Geochim Cosmochim Acta 61 (1997) 1359–1412. [DOI:10.1016/S0016-7037(97)00009-4]
39. [39] Bazarkina E. F., Pokrovski G. S., Zotov A. V., Hazemann, J.L., "Structure and stability of cadmium chloride complexes in hydrothermal fluids" Chem. Geol. 276 (2010) 1–17. [DOI:10.1016/j.chemgeo.2010.03.006]
40. [40] Tagirov B. R., Seward T. M., "Hydrosulfide/sulfide complexes of zinc to 250 °C and the thermodynamic properties of sphalerite" Chem. Geol. 269 (2010) 301–311. [DOI:10.1016/j.chemgeo.2009.10.005]
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
