مجله بلورشناسی و کانی شناسی ایران

توده­ی گرانیتوئیدی ­زهری با جنبش­همزمان با ­زمین­ساخت به درون سنگ­های افیولیتی وابسته به­کرتاسه­ی پسین نفوذ کرده است. این گرانیتوئید با راستای­کلی شمال­باختری - جنوب­خاوری در پایانه­های سامانه­ی برشی نهبندان واقع در شمال پهنه­ی جوش­خورده­ی ­سیستان در اوائل ائوسن­جای­گیری شده­است. گسترش بافت­های حالت­ ماگمایی تا حالت ­جامد با دمای پایین در این توده، نمایانگر پیشرفت ­دگرریختی ­با کاهش محتوای گدازه در طی ­تبلور و سردشدگی­است. وجود شواهد روشنی ­از دگرریختی ­در حضور گدازه نظیر پرشدگی ­شکستگی­های ­پلاژیوکلاز به­وسیله­ی ­کوارتز و ریزساخت­های حالت جامد با دمای بالا از قبیل طرح صفحه ­شطرنجی و آغاز مهاجرت ­مرز در دانه­های­ کوارتز بیانگر گسترش بافت­ها در طول ­و­ یا اندکی ­پس از تبلور کامل ­ماگماست. ریزساخت­های ­حالت­ جامد نظیر تجدید ­تبلور از نوع ­چرخش ­خرد دانه­ها و گاه ­برآمدگی در دانه­های­کوارتز، میرمیکیتی ­و کاهش ­اندازه­ی دانه­های تجدید ­تبلور ­یافته ­در پلاژیوکلاز و طرح­های روبانی بیوتیت­های دگرریخت شده، بیانگر دگرریختی ­پیشرونده همزمان با سردشدگی ­این توده­است. برگوارگی­های ­اندازه­گیری ­شده ­در صحرا در گرانیتوئید زهری راستای ­غالب W-E تا NW-SE (میانگین قطب برگوارگی: ^o57^o/002) دارند که ­در مراحل­ مختلف ­تبلور ماگما راستای ­مشابهی ­را نشان­ داده­اند. حضور ریزساخت­های ­همزمان ­ماگمایی ­و سازگاری­ بافت­های ­صفحه­ای­ حالت ­جامد مزوسکوپی­ با راستای عمومی ­پهنه­های­ برشی ­واقع در پایانه­های ­سامانه­ی ­برشی ­نهبندان، گواه بر نقش ­این ­پایانه­ها و دگرریختی­ وابسته ­به آن­ در گسترش بافت­ها در اوائل­ائوسن­است.