دوره 28، شماره 3 - ( 7-1399 )
جلد 28 شماره 3 صفحات 608-591 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Javan Khoshkholq, Arian, Razmara, Sheikhi Karizaki. Petrology, geochemistry and petrogenesis of Malek Siah Kuh igneous complex (north of Zahedan) With a view to the tectonomagmatic position of the region. www.ijcm.ir 2020; 28 (3) :591-608
URL: http://ijcm.ir/article-1-1515-fa.html
URL: http://ijcm.ir/article-1-1515-fa.html
جوان خوش خلق محسن، آرین محمد علی، رزم آرا مرتضی، شیخی کاریزکی حسین. سنگشناسی، زمین‌شیمی و سنگ‌زایی مجموعه آذرین ملک سیاه کوه (شمال زاهدان) با نگرشی بر جایگاه زمینساختی ماگمایی منطقه. مجله بلورشناسی و کانی شناسی ایران. 1399; 28 (3) :591-608
1- دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال
2- دانشگاه فردوسی مشهد
2- دانشگاه فردوسی مشهد
چکیده: (1909 مشاهده)
مجموعه آذرین ملک سیاه کوه، در حدود 35 کیلومتری شمال شهر زاهدان و در میان روستاهای لار پایین، قرقروک و حرمک قرار دارد. بر اساس نتایج نمودارهای نامگذاری سنگها، سنگهای آتشفشانی مجموعه ملک سیاه کوه ترکیب آندزیت بازالتی و تراکی آندزیتی دارند و سنگهای آذرین نفوذی آن ترکیب گرانودیوریت و دیوریتی نشان میدهند. بر پایه بررسیهای صحرایی و
سنگشناسی، نقشه سنگشناسی منطقه تهیه شد. مهمترین کانیهای تشکیل دهنده سنگهای آذرین منطقه را پلاژیوکلاز، آمفیبول، کلینوپیروکسن، کوارتز و فلدسپات قلیایی تشکیل میدهند. از نظر سری ماگمایی، سنگهای آذرین منطقه ویژگی نیمه قلیایی از نوع آهکی قلیایی تا شوشونیتی نشان میدهند. اغلب سنگهای منطقه از عناصر سنگ دوست بزرگ یون (LILE)و عناصر خاکی نادر سبک (LREE) غنی شده و از عناصر با شدت میدان بالا (HFSE) و عناصر خاکی نادر سنگین (HREE) تهی شدهاند. این
ویژگیهای تهی شدگی و غنی شدگی در عناصر نام برده در سنگهای منطقه، با محیط زمین دینامیکی شامل فعالیت ماگمایی پهنه فرورانش سازگار است. تودههای نفوذی ویژگی گرانیتهای نوع I، متاآلومین، منیزیمی و گرانیتهای نوع کردیلرایی را نشان میدهند. تعیین ویژگیهای خاستگاه ماگمای مادر بر اساس عناصر نادر و خاکی نادر نمونههای منطقه نشان میدهد که این سنگها از ذوب بخشی یک گوشته خاستگاه با ترکیب اسپینل لرزولیت تشکیل شدهاند. تودههای مورد بررسی در نمودارهای تعیین محیط زمینساختی در گستره قوس از نوع کرانه فعال قارهای و با ویژگی قوس عادی واقع هستند.
سنگشناسی، نقشه سنگشناسی منطقه تهیه شد. مهمترین کانیهای تشکیل دهنده سنگهای آذرین منطقه را پلاژیوکلاز، آمفیبول، کلینوپیروکسن، کوارتز و فلدسپات قلیایی تشکیل میدهند. از نظر سری ماگمایی، سنگهای آذرین منطقه ویژگی نیمه قلیایی از نوع آهکی قلیایی تا شوشونیتی نشان میدهند. اغلب سنگهای منطقه از عناصر سنگ دوست بزرگ یون (LILE)و عناصر خاکی نادر سبک (LREE) غنی شده و از عناصر با شدت میدان بالا (HFSE) و عناصر خاکی نادر سنگین (HREE) تهی شدهاند. این
ویژگیهای تهی شدگی و غنی شدگی در عناصر نام برده در سنگهای منطقه، با محیط زمین دینامیکی شامل فعالیت ماگمایی پهنه فرورانش سازگار است. تودههای نفوذی ویژگی گرانیتهای نوع I، متاآلومین، منیزیمی و گرانیتهای نوع کردیلرایی را نشان میدهند. تعیین ویژگیهای خاستگاه ماگمای مادر بر اساس عناصر نادر و خاکی نادر نمونههای منطقه نشان میدهد که این سنگها از ذوب بخشی یک گوشته خاستگاه با ترکیب اسپینل لرزولیت تشکیل شدهاند. تودههای مورد بررسی در نمودارهای تعیین محیط زمینساختی در گستره قوس از نوع کرانه فعال قارهای و با ویژگی قوس عادی واقع هستند.
واژه‌های کلیدی: جدایش، پهنه فرورانش، مجموعه ملک سیاه کوه، هضم.
فهرست منابع
1. [1] Tirrul R., Bell I. R., Griffis R. J., Camp V. E. "The Sistan suture zone of eastern Iran", Geological Society of America Bulletin, Vol. 94, (1983) p. 134-150.
https://doi.org/10.1130/0016-7606(1983)94<134:TSSZOE>2.0.CO;2 [DOI:10.1130/0016-7606(1983)942.0.CO;2]
2. [2] Camp V. E., Griffis R. J., "Character, genesis and tectonic setting of igneous rocks in the Sistan suture zone, eastern Iran", Lithos, Vol. 3, (1982) p. 221-329. [DOI:10.1016/0024-4937(82)90014-7]
3. [3] Kuhestanian m., "Petrology and geochemistry of igneous rocks of Malek Siah kuh Complex, North of Zahedan", M.Sc., University of Tehran: Tehran (1998).
4. [4] Agha Nabati A., "Geology of Iran.", Department of Geological Survey of Iran: Tehran, (2004) 606 p.
5. [5] Chance P., "Petrogenesis of a low-Ti, potassic suite; Kuh-e Lar caldera subsidence complex, eastern Iran", Unpublished M.S. Thesis, University of Western Ontario: London (1981).
6. [6] Nelson S.T., Montana A., "Sieved Textured Plagioclase in Volcanic Rocks Produced by Rapid Decompression", American Mineralogist, 77, 1242-1249.
7. [7] Le Bas, M. J., Le Maitre, R. W., Streckeisen A., Zanettin B., "A chemical classification of volcanic rocks based on the total alkali-silica diagram", Journal of petrology, 27(3) (1986) 745-750. [DOI:10.1093/petrology/27.3.745]
8. [8] Cox k. G., Bell J. D., Pankhurst R., "The interpretation of igneous rocks, London", George Allen and Unwin, 450pp (1979). [DOI:10.1007/978-94-017-3373-1]
9. [9] Green N. L., Harry D. L., "On the relationship between subducted slab age and arc basalt petrogenesis, Cascadia subduction system", North America Earth and Planetary Science Letters 171 (1999) 367-381. [DOI:10.1016/S0012-821X(99)00159-4]
10. [10] Defant M.J., Jackson T.E., Drummond M.S., de Boer J.Z., Bellon H., Feigenson M.D., Maury R.C., Stewart R.H., "The geochemistry of young volcanism throughout western Panama and southeastern Costa Rica", An overview: Geological Society of London Journal, V. 149, (1992) p. 569-579. [DOI:10.1144/gsjgs.149.4.0569]
11. [11] Rollinson H., "Garnet orthopiroxene thermobarometry of granulites from the northern marginal zone of the Limpopo belt, Zimbabwe, in daly, J.S., Cliff, R. A., and Yardley, B. W. D., eds.", evolution of metamorphic Belts: geological society [London] special publication 43, P. 331-335. [DOI:10.1144/GSL.SP.1989.043.01.27]
12. [12] Rollinson H., "Using geochemical data: evolution, presentation and interpretation", Longman, Singapore, (1993) pp. 353.
13. [13] Mason R. D., van Bergen M., Martinez M., Sumarti S., Valdes J., Malavassi E., Sriwana T., "Magnatic and hydrothermal controls on trace element output at active volcanoes as recorded by spherules of sulfur in acid crater lakes", EOS Trans Am Geophys :union: Fall Meet 82(47): (2001)V42B-1019.
14. [14] Chappell B.W., White A.J.R., "Two contrasting granite types", Pacific Geology 8(1974) 173-174.
15. [15] White A. J. R., Chappell B. W., "Granitoid types and their distribution in the Lachlan Fold Belt, southeastern Australia", Geological Society American Memoir V. 159 (1983) 21-34. [DOI:10.1130/MEM159-p21]
16. [16] Frost B. Ronald, Calvin G. Barnes, William J. Collins, Richard J. Arculus, David J. Allis, Carol D. Frost, "A Geochemical Classification for Granitic Rocks", J. Of Petrology 42 (2001) 2033-2048. [DOI:10.1093/petrology/42.11.2033]
17. [17] Irvine T. N., Baragar W. R. A., "A guide to the chemical classification of the common volcanic rocks", Canadian Journal of Earth Science, 8, 523-548. [DOI:10.1139/e71-055]
18. [18] Miyashiro A., "volcanic rock series in island arcs and active continental margins", American Journal of Science, 274(1974) 321-355. [DOI:10.2475/ajs.274.4.321]
19. [19] Peccerillo R., Taylor S. R., "Geochemistry of Eocene calcalkaline volcanic rocks from the Kastamonu area, Northern Turkey", Contributions to Mineralogy and Petrology 58: 63-81. [DOI:10.1007/BF00384745]
20. [20] Shand S.J., "The eruptive rocks: 2nd edition, John Wiley", New York, 444 p.
21. [21] Boynton W. V., "Cosmochemistry of the rare earth elements: meteorite studies. In: Henderson P (ed) Rare Earth Element Geochemistry", Elsevier, Amsterdam, pp 63-114 (1984). [DOI:10.1016/B978-0-444-42148-7.50008-3]
22. [22] Wilson M., "Igneous petrogenesis. A global tectonic approach.", Chapman and Hall, 466 pp (1989). [DOI:10.1007/978-1-4020-6788-4]
23. [23] Davidson J., Turner S., Handley H., Mcpherson C., Dosseto A., "Amphilobe "Sponge" in arc crust? Geology", vol. 35 (2007) 787-790. [DOI:10.1130/G23637A.1]
24. [24] McDonough W.F., Sun S.-S., "Composition of the Earth", Chemical Geology 120: 223-253. doi: 10.1016/0009-2541(94)00140-4, (1995). [DOI:10.1016/0009-2541(94)00140-4]
25. [25] Foley S. F., Wheller G. E., "Parallels in the origin of the geochemical signatures of island arc volcanics and continental potassic igneous rocks: the role of residual titanates", Chemical Geology, 85(1) (1990) 1-18. [DOI:10.1016/0009-2541(90)90120-V]
26. [26] Spandler C., Hermann J., Arculus R., Mavrogenes J., "Geochemical heterogeneity and elemental mobility in deeply subducted oceanic crust: insights from high-pressure mafic rocks from New Caledonia", Chem. Geol. 206 (2004) 21-42 [DOI:10.1016/j.chemgeo.2004.01.006]
27. [27] Kessel R., Schmidt M. W., Ulmer P., Pettke T., "Trace element signature of subduction-zone fluids", melts and supercritical liquids at 120-180 km depth. Nature, vol. 437, no. 7059 (2005) 724-727. [DOI:10.1038/nature03971]
28. [28] Soesoo A., "Mesozoic alkali basalts and felsic rocks in eastern Victoria, Australia". Dyke swarms-time markers of crustal evolution, (2006) 131-146. [DOI:10.1201/NOE0415398992.ch9]
29. [29] Arculus R.J., "Aspects of magma genesis in arcs", Lithos 33 (1994) 189-208. [DOI:10.1016/0024-4937(94)90060-4]
30. [30] Van Wagoner N. A., Leybourne M. I., Dadd K. A., Baldwin D. K., McNeil W., "Late Silurian bimodal volcanism of southwestern New Brunswick, Canada: Products of continental extension", Geological Society of America Bulletin, 114(4) (2002) 400-418.
https://doi.org/10.1130/0016-7606(2002)114<0400:LSBVOS>2.0.CO;2 [DOI:10.1130/0016-7606(2002)1142.0.CO;2]
31. [31] Harris N.B., Pearce J.A., Tindle A.G., "Geochemical characteristics of collision-zone magmatism. Geological Society", London, Special Publications V. 19 (1986) p. 67-81. [DOI:10.1144/GSL.SP.1986.019.01.04]
32. [32] Chappell B.W., White A.J.R., "I- and S-type granites in the Lachlan Fold Belt", Trans. R. Soc. Edinburgh: Earth Sci. 83 (1992) 1-26. [DOI:10.1017/S0263593300007720]
33. [33] Aldanmaz E., Pearce J.A., Thirlwall M., Mitchell J., "Petrogenetic evolution of late Cenozoic, post-collision volcanism in western Anatolia, Turkey", Journal of Volcanology and Geothermal Research 102(2000) 67-95. [DOI:10.1016/S0377-0273(00)00182-7]
34. [34] Muller D., Groves D. I., "Potassic igneuos rocks and associated gold -copper mineralization", sec. updated. Springer- Verlag, 242pp (1997).
35. [35] Le Maitre R. W., Bateman P., Dudek A. J., Keller M. J., "Lameyre Le Bas, PA Sabine, R. Schmid, H. Sorensen, A. Streckeisen, AR Wolley, B. Zanetti. A Classification of Igneous Rocks and Glossary of Terms", Blackwell, Oxford, 193. Lithos, 75 , 39-54.
36. [36] Wood D. A., "The application of a Th-Hf-Ta diagram to problems of tectonomagmatic classifcationand to establishing the nature of crustal contamination of basaltic lavas of the British Tertiary volcanicprovince", Earth Planet Scientifc Letters 50 (1980) 11-30. [DOI:10.1016/0012-821X(80)90116-8]
37. [37] Pearce J. A., Harris N. B. W., Tindle A. G., "Trace element discrimination diagrams for the tectonic interpretation of granitic rocks", J. Petrol, V. 25 (1984) 956-983. [DOI:10.1093/petrology/25.4.956]
38. [38] Schandl E.S., Gorton M.P., "From Continents to Island Arc: A Geochemical Index of Tectonic Setting for Arc-Related and within Plate Felsic to Intermediate Volcanic Rocks", Canadian Mineralogist, 38 (2002) 1065-1073. [DOI:10.2113/gscanmin.38.5.1065]
39. [39] Brown G. C., Thorpe R. S., Webb P. C., "The geochemical characteristics of granitoids in contrasting arcs and comments on magma sources: Geol.", Soc. London. Jour., v. 141, p. 413-426. [DOI:10.1144/gsjgs.141.3.0413]
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
