: باتولیت گرانیتوئیدی عظیم و بیضی شکل زاهدان، در جنوب این شهر و با روند شمال غربی- جنوب شرقی در فلیشهای کمی دگرگونشده ائوسن (زون فلیش شرق ایران) رخنمون دارد. حجم اصلی این باتولیت را یک مجموعه گسترده حدواسط- اسید با خاستگاه آذرین (I) متشکل از طیف ترکیبی دیوریت- گرانودیوریت و یک مجموعه کم وسعت اسیدی با خاستگاه پوستهای و اختلاطی (H) با ترکیب غالب بیوتیتگرانیتی تشکیل داده است. مجموعه حدواسط- اسید نوع I دارای ماهیت آهکی- قلیایی و متاآلومین، غنی شده از LREE و LILE، فقیرشده از HREE و HFSE است. بیهنجاری منفی از HFSE و بیهنجاری مثبت از LREE، LILE و به ویژه Pb بیانگر، خاستگاه آذرین گوشتهای و به ویژه نقش پوسته اقیانوسی فرورفته سیستان و گوه گوشتهای روی آن در تشکیل ماگمای سازنده این توده و نقش پوسته قارهای (ته نشستهای فلیشی و گریوکی دگرگون شده) در آلایش ماگمای آن است. به علاوه، همین شواهد حاکی از ماهیت آهکی- قلیایی، پرآلومین و خاستگاه پوستهای (ذوب فلیشها و گریوکها) و اختلاطی (اختلاط بخش جدا شده ماگمای نوع I با اسید آناتکتیک پوستهای مذاب) برای بخش اسیدی بیوتیت گرانیتی است. مقادیر فعلی نسبتهایسه نمونه از سنگهای سازنده این توده از 7049/0 تا 7065/0 و نسبتهای
آغازین آنها از 7045/0 تا 7047/0 با میانگین 7046/0متغیّر است. این دادهها مؤیّد خاستگاه ماگمایی نوع I (گوشتهای یا ذوب سنگهای آذرین پوسته تحتانی) برای دیوریتها-گرانودیوریتهاست. نمودارهای مختلف تفریقی محیطهای زمینساختی نیز جایگاه گرانیتوئیدهای قوسهای [کمانهای] آتشفشانی (VAG) را برای تشکیل این توده تأیید میکنند. دایکهایی با ترکیب آندزیت تا داسیت و دقیقاً معادل ترکیب طیف حدواسط- اسید نوع Iدر این توده و دگرگونههای میزبان آن دیده میشوند. این دایکها دارای خاستگاه ماگمایی مشترک با بخش I توده بوده و همزمان با رخداد تشکیل و جایگیری آن، به شکلهای همزمان تا کمی پس از نفوذ جایگزین شدهاند.
بازنشر اطلاعات | |
![]() |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |