دوره 31، شماره 2 - ( 3-1402 )
جلد 31 شماره 2 صفحات 374-361 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Naseri Esfandagheh A, Rahgoshay M, Bagheri S, Monsef I. Petrology and Mineral Chemistry of peridotites of the Faryab Ophiolitic Complex, Golashkard region-southeast of Sanandaj-Sirjan zone. www.ijcm.ir 2023; 31 (2) :361-374
URL: http://ijcm.ir/article-1-1779-fa.html
URL: http://ijcm.ir/article-1-1779-fa.html
ناصری اسفندقه افسانه، رهگشای محمد، باقری ساسان، نصف ایمان. بررسی سنگ‌شناسی و شیمی کانی پریدوتیتهای مجموعه افیولیتی فاریاب، منطقه گلاشکرد-جنوب شرق پهنه سنندج-سیرجان. مجله بلورشناسی و کانی شناسی ایران. 1402; 31 (2) :361-374
افسانه ناصری اسفندقه* 
1، محمد رهگشای1 ، ساسان باقری2 ، ایمان نصف3
1، محمد رهگشای1 ، ساسان باقری2 ، ایمان نصف3
1- گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
2- گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران
3- گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان، زنجان، ایران
2- گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران
3- گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان، زنجان، ایران
چکیده: (799 مشاهده)
مجموعه افیولیتی فاریاب در منطقه گلاشکرد در بخش جنوب شرقی سنندج- سیرجان قرار دارد. این مجموعه بیشتر دربردارنده بخش گوشتهای افیولیت شامل دونیت، ورلیت و پیروکسنیت و همچنین کرومیتیت و سرپانتینیت بوده که بر یک بستر دگرگونی از مجموعه باجگان رانده شده است. دونیتها به صورت تودهای دیده میشوند و گاهی دربردارنده لایههای نازکی از کرومیتیت هستند. ورلیتها و پیروکسنیتها نیز به صورت دایک در بخشهای مختلفی رخنمون داشته و فراوانی کمی دارند. بافتهای اصلی موجود در مجموعه ورلیت و دونیت دانه ای و تنش آواری هستند. در کرومیتیتهای منطقه نیز، بافتهای لایهای و تودهای دیده میشوند. شواهد میکروسکوپی بیانگر وجود جهت یابی ترجیحی در کانیها بوده که با بازتبلور دانهها در دمای بالای گوشتهای همراه شده است. شیمی کانیهای موجود در پریدوتیتها نشان میدهد که این سنگها شامل کانیهای فورستریت با کروم کم و نیکل بالا، دیوپسید و کروم اسپینل منیزیم دار همراه با مقادیر کمی ارتوپیروکسن وابسته به گوشته بالایی هستند و دچار بیش از 35 تا 40 درصد ذوب بخشی شدهاند. براساس نمودارهای تشخیص محیط زمین ساختی، مجموعه پریدوتیتهای مجموعه فاریاب بخشی از سنگ کره اقیانوسی هستند که در بالای یک منطقه فرورانش قرار دارند، دستخوش دگرگونیهای ذوب بخشی شده و سپس به صورت زمین ساختی و به شکل بخشی از افیولیت در پوسته جایگزین شدهاند.
فهرست منابع
1. [1] Coleman, R. G., "Ophiolites", Springer Verlag, Berlin (1977). [DOI:10.1007/978-3-642-66673-5]
2. [2] Miyashirao, "The Troodos ophiolite complex was probably formed in an island arc", Earth Planetary Science Letters, 19 (1973), 218-224. [DOI:10.1016/0012-821X(73)90118-0]
3. [3] Pearce J. A., "Basalt geochemistry used to investigate past tectonic environments on Cyprus", Tectonophysics, 25 (1975), 48-67. [DOI:10.1016/0040-1951(75)90010-4]
4. [4] Pearce J. A., "Geochemical evidence for the genesis and eruptive setting of lavas from Tethyan ophiolites", Proceeding of the International Ophiolite Symposium Cyprus, (1980) 261-272.
5. [5] Beccaluva L., Ohnenstetier D., Ohnensteter M., "Geochemical discrimination between ocean floor and island arc tholeiites-applications to some ophiolites", Canadian Joumal of Earth Sciences, 16 (1979), 1874-1881. [DOI:10.1139/e79-172]
6. [6] Beccaluva L., Coltorti M., Giunta G., Siena F., "Tethyan vs Cordilleran ophiolites: A reappraisal of distinctive tectonomagmatic features of supra-subduction complexes in relation to the subduction mode", Tectonophysics 393 (2004), 163 - 174. [DOI:10.1016/j.tecto.2004.07.034]
7. [7] Coleman R. G., "Plate tectonic emplacement of upper mantle peridotite along continental edges", Journal of Geophysical Research 76 (1971), 1212 - 1222. [DOI:10.1029/JB076i005p01212]
8. [8] Hamilton W., "Tectonics of the Indonesian region", US Geological Survey Professional Paper 1078, (1979). [DOI:10.3133/pp1078]
9. [9] Dilek Y., Moores E. M., Elthon D., Nicolas A., "Ophiolites and Oceanic Crust: New Insights from field studies and the ocean drilling program", Geological Society of America Special Paper 349, (2000). [DOI:10.1130/0-8137-2349-3]
10. [10] Metzger E. P., Robert B. M., Gregory D. H., "Geochemistry and tectonic setting of the ophiolitic in galls complex, North Cascades, Washington: Implications for correlations of Jurassic cordilleran ophiolites", The Journal of geology 110.5 (2002) 543-560. [DOI:10.1086/341759]
11. [11] Ahmed A. H., Arai S., Abdel-Aziz Y. M., Rahimi A., "Spinel composition as a petrogenetic indicator of the mantle section in the Neoproterozoic Bou Azzer ophiolite, Anti-Atlas, Morocco", Precambrian Research 138 (2005) 225-234. [DOI:10.1016/j.precamres.2005.05.004]
12. [12] Kamenetsky V. S., Anthony J. C., Sebastien M., "Factors controlling chemistry of magmatic spinel: an empirical study of associated olivine, Cr-spinel and melt inclusions from primitive rocks" Journal of Petrology 42.4 (2001) 655-671. [DOI:10.1093/petrology/42.4.655]
13. [13] Stocklin J., "Structural history and tectonics of Iran: A review, Am", Assoc. Pet. Geol. Bull., 52, (1968) 1229-1258. [DOI:10.1306/5D25C4A5-16C1-11D7-8645000102C1865D]
14. [14] Alavi M., "Tectonics of the Zagros orogenic belt of Iran: New data and interpretations", Tectonophysics, 229, (1994) 211 - 238. [DOI:10.1016/0040-1951(94)90030-2]
15. [15] Rajabzadeh M.A., Ohnensteter M., Ohbebsteterd D., Reisberg L., "Chrome and platinum-group element (PGE) mineralization in chromitites from the Assemion and Neyriz ophiolites, Zagros belt, Iran", International platinum symposium, Institute of mineralogy and petrology, mining university, Leoben, Austria (1998).
16. [16] Rajabzadeh M.A., Moosavinasab Z., "Mineralogy and distribution of platinum-group minerals (PGM) and other solid inclusions in the Faryab ophiolitic chromitites, Southern Iran" Mineralogy and Petrology, 107 (2013) 943-962. [DOI:10.1007/s00710-012-0265-z]
17. [17] McCall G.J.H., "Explanatory Text of the Minab Quadrangle Map: 1: 250,000" ,No. J13. Geological Survey of Iran, Tehran, 530 p 1985a.
18. [18] Le Maitre R.W., "A classification of igneous rocks and glossary of terms", Recommendations of the IUGS Commission on the Systematics of Igneous Rocks. Oxford: Blackwell (1989).
19. [19] Babakhani A.R., Alavi Tehrani N., "Geological map of Sabzevaran, scale 1: 250000", Geological survy of Iran (1992).
20. [20] Al-Aabaed S., "Petrogenesis of chromite and associated minerals in the upper mantle peridotite of the northern Semail ophiolite", PhD thesis, the ohio state University, (2000) p 639.
21. [21] Greenbaum D., "The chromitiferous rocks of the Troodos ophiolite complex, Cyprus. Economic Geology and the Bulletin of the Society of Economic Geologists", Nature, 72, (1977) 1175-1194. [DOI:10.2113/gsecongeo.72.7.1175]
22. [22] Morimoto N., "Nomenclature of pyroxenes" Canadian Mineralogists 27, (1989) 143-156.
23. [23] Dick HJB., Bullen T., "Chromian spinel as a petrogenetic indicator in abyssal and alpine type peridotites and spatially associated lavas" Contrib Mineral Petrol 86, (1984) 54-76. [DOI:10.1007/BF00373711]
24. [24] Wunder B., Richard W., Matthias G., "Antigorite: Pressure and temperature dependence of polysomatism and water content", European Journal of Mineralogy 13.3, (2001) 485-495. [DOI:10.1127/0935-1221/2001/0013-0485]
25. [25] Zhou M. F., Robinson P. T., Malpas J., Li Z., "Podiform chromitites in the Luobusa ophiolite (Southern Tibet): Implications for melt-rock interaction and chromite segregation in the upper mantle", Journal of Petrology 37, (1996) 3-21. [DOI:10.1093/petrology/37.1.3]
26. [26] Reynolds R. L., Neil S. F., Mark R. H., "Sources of aeromagnetic anomalies over Cement oil field (Oklahoma), Simpson Oil Field (Alaska), and the Wyoming-Idaho-Utah thrust belt", Geophysics 56.5, (1991) 606-617. [DOI:10.1190/1.1443077]
27. [27] Zhou M. F., Kerrich R., "Morphology and composition of chromite in komatiites from the Belingwe greenstone belt, Zimbabwe", The Canadian Mineralogist, (1992) 30, 303-317.
28. [28] Kepezhinskas P. K., Defant M. J., Drummond M. S., "Na metasomatism in the island-arc mantle by slab melt-peridotite interaction: evidence from mantle xenoliths in the North Kamchatka arc", Journal of Petrology 36, (1995) 1505-1527.
29. [29] Deer WA, Howie R A, Zussman J., "An introduction to the rock forming minerals", Wiley, New York, (1992) pp 1-696.
30. [30] Conrad W. K., Kay R. W., "Ultramafic and mafic inclusions from Adak Island: Crystallization history and implications for the nature of primary magmas and crustal evolution in the Aleutian arc" Journal of Petrology 25, (1984) 88-125. [DOI:10.1093/petrology/25.1.88]
31. [31] Haggerty S. E., "Upper mantle opaque mineral stratigraphy and the genesis of metasomatites and alkali-rich melts", Journal of Geological Society of Australia 14, (1988) 687-699.
32. [32] Kornprobst J., Ohnenstetter D., Ohnenstetter M., "Na and Cr contents in Cpx from peridotites: A possible discriminant between sub-continental and sub-oceanic mantle", Earth and Planetary Science Letters 53, (1981) 241-254. [DOI:10.1016/0012-821X(81)90157-6]
33. [33] Arai S., "Characterization of spinel peridotites by olivine-spinel compositional relationships: Review and Interpretation", Chemical Geology 113, (1994) 191-204. [DOI:10.1016/0009-2541(94)90066-3]
34. [34] Johnson K. T. M., Dick H. J. B., Shimizu N., "Melting in the oceanic upper mantle: An ion microprobe study of diopside in abyssal peridotites", Journal of Geophysical Research 95, (1990) 2661-2678. [DOI:10.1029/JB095iB03p02661]
35. [35] Ishii T., Robinson P. T., Maekawa H., Fiske M., "Petrological studies of peridotites from diapiric serpentinite seamounts in Izu-Ogazawara-Mariana forearc" Leg 125. In: P., Fryer, J. A., Pearce and L. B., Stocking (Eds.): Proceedings of the Ocean Drilling Program. Scientific Results 125, College station, Texas (1992) 445-485. [DOI:10.2973/odp.proc.sr.125.129.1992]
36. [36] Tamura A, Arai S., "Harzburgite-dunite-orthopyroxenite suite as a record of supra-subduction zone setting for the Oman Ophiolite mantle", Lithos 90, (2006) 43-56. [DOI:10.1016/j.lithos.2005.12.012]
37. [37] Pearce J.A., Barker P.F., Edward S.J., Parkinson I.J., Leat P.T., "Geochemistry and tectonic significance of peridotites from the South Sandwich arc-basin systems, south Atlantic", Contributions to Mineralogy and Petrology 139, (2000) 36-53. [DOI:10.1007/s004100050572]
38. [38] Allahyari K., Saccani E., Rahimzadeh B., Zeda O., "Mineral chemistry and petrology of highly magnesian ultramafic cumulates from the Sarve-Abad (Sawlava) ophiolites (Kurdistan, NW Iran): New evidence for boninitic magmatism in intra-oceanic forearc setting in the Neo-Tethys between Arabia and Iran", J Asian Earth Sci 79, (2014) 312-328. [DOI:10.1016/j.jseaes.2013.10.005]
39. [39] Shafaii Moghadam H., Mosaddegh H., Santosh M., "Geochemistry and petrogenesis of the Late Cretaceous Haji-Abadophiolite (Outer Zagros Ophiolite Belt, Iran): Implications for geodynamics of the Bitlis-Zagros suture zone", Geological Journal. J. 48, (2013) 579-602. [DOI:10.1002/gj.2458]
40. [40] PeighambariS., Ahmadipour H., Stosch H.G., Daliran F., "Evidence for multi-stage mantle metasomatism at the Dehsheikh peridotite mass if and chromite deposits of the Orzuieh coloured mélange belt, southeastern Iran", Ore Geology Reviews 39 (2011) 245- 264. [DOI:10.1016/j.oregeorev.2011.03.004]
41. [41] Monsef I., Rahgoshay M., Pirouz M., Chiaradia M., Grégoire M., Ceuleneer G., "The Eastern Makran Ophiolite (SE Iran): Evidence for a Late Cretaceous fore-arc oceanic crust", International Geology Review, v. 56, (2018) p. 1395-1412. [DOI:10.1080/00206814.2018.1507764]
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
