دوره 32، شماره 2 - ( 5-1403 )
جلد 32 شماره 2 صفحات 312-301 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Khoshnoodi K, Miri Alamuti S F, Yazdi M. Determining the genesis of uranium mineralization in Saghand anomaly-2 using geochemistry of rare earth elements in uraninite, Central Iran. www.ijcm.ir 2024; 32 (2) :301-312
URL: http://ijcm.ir/article-1-1770-fa.html
URL: http://ijcm.ir/article-1-1770-fa.html
خشنودی خالق، میری الموتی سیده فرناز، یزدی محمد. تعیین خاستگاه کانه‌زایی اورانیوم در کانسار ناهنجاری 2 ساغند بر پایه زمین شیمی عناصر خاکی نادر در کانی اورانینیت، ایران مرکزی. مجله بلورشناسی و کانی شناسی ایران. 1403; 32 (2) :301-312
1- پژوهشکده چرخه سوخت هسته‌ای، پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌ای، سازمان انرژی اتمی، ایران
2- گروه زمین‌شناسی منابع معدنی و آب، دانشگاه شهید بهشتی، ایران
2- گروه زمین‌شناسی منابع معدنی و آب، دانشگاه شهید بهشتی، ایران
چکیده: (1484 مشاهده)
ناهنجاری 2 ساغند در 180 کیلومتری شمال شرق استان یزد و به فاصله ۴۰ کیلومتری شرق روستا ساغند و در شرق کوه تاشک قرار دارد. این منطقه بخشی از پهنه فلززایی بافق-ساغند در خرده قاره ایران مرکزی است. واحد آتشفشانی-رسوبی کامبرین پیشین شامل سنگ‌های آتشفشانی حدواسط تا اسیدی، آهک دولومیتی و مقادیر کمی لایه‌های سنگ گچ میزبان کانه‌زایی آهن- اورانیوم در منطقه ساغند است. اورانینیت کانی اصلی میزبان اورانیوم بوده و با مگنتیت و پیریت همراه است. مولیبدنیت نیز به‌صورت جزئی در برخی از پهنه‌های کانی‌سازی حضور دارد. کانه‌زاییهای آهن و اورانیوم در دو مرحله جدا انجام شدهاند. مگنتیت و پیریت‌های درشت‌دانه مربوط به مرحله کانه‌زایی آهن و نوع ریزدانه آن‌ها مربوط به مرحله کانه‌زایی اورانیوم هستند. عیار اورانیوم در نمونه‌های تجزیه شده از 1365 تا ppm 4764 تغییر می‌کند. همچنین Ce، Fe، Hf، Nb، S، Sc، Ta، W، Yb و Zr دارای توزیع غیرعادی هستند و بیشترین گستره تغییرات مربوط به عناصر Fe و S است. عناصر اصلی و خاکی نادر را با توجه به همراهی با اورانیوم می‌توان به دو دسته تقسیم کرد. دسته اول شامل S، Fe، Ce، Dy، Er و Gd است که با اورانیوم ضریب همبستگی مثبت دارند و در شرایط یکسان با آن نهشته شدهاند. دسته دوم شامل Ti، Hf و Nb است که با اورانیوم ضریب همبستگی منفی دارند و به نظر می‌رسد که در شرایط متفاوتی نهشته شدهاند. در نمودار الگوی توزیع عناصر خاکی نادر بهنجار شده نسبت به کندریت، Eu و Pr تهی‌شدگی و Ce و Sm غنی‌شدگی نشان می‌دهند. ترکیب شیمیایی اورانینیت و تشابه الگوی توزیع عناصر خاکی نادر در اورانینیت ناهنجاری 2 ساغند با ذخایر دگرنهادی نشان می‌دهد که کانه‌زایی اورانیوم در این منطقه از نوع دگرنهادیی بوده و دمای تشکیل آن براساس ترکیب شیمیایی و الگوی توزیع عناصر خاکی نادر در اورانینیت بین 200 تا 350 درجه سانتی‌گراد است.
واژه‌های کلیدی: اورانینیت، عناصر خاکی نادر، ناهنجاری 2 ساغند، ایران مرکزی.
فهرست منابع
1. ]1] Ramezani J., Tucker R.D., "The Saghand region, central Iran: U Pb geochronology, petrogenesis and implications for Gondwana tectonics", American Journal of Science 303 (2003) 622-665. [DOI:10.2475/ajs.303.7.622]
2. ]2] Ramdohr P. "New observations on the ores of the Witwatersrand in South Africa and their genetic significance", Geological Society of South Africa Transactions 16 (1958) 1-50.
3. ]3] Mirzababaei G., Yazdi M., Rezvanianzadeh M.R., Behzadi M., Ghannadi M.M., "Mineralization features of radioactive elements in Sehchahoon deposit based on spectroscopic, mineralogical and geochemical evidence", Iranian Journal of Nuclear Science and Technology 40 (2019) 100-107 (in Persian).
4. [4] Khoshnoodi K., Ziapour S., Yazdi M., Cuney M., "Mineralogy of various types of Th-U-REE mineralisation in the iron oxide - apatite deposits of the Bafq district, Central Iran", Applied Earth Science 132 (2023) 1-15. [DOI:10.1080/25726838.2022.2147300]
5. ]5] NISCO, "A brief account of the Bafq iron ore region of central Iran", National Iranian Steel Corporation (NISCO), Tehran, (1979) 149p (in Persian).
6. [6] Torab F.M., "Geochemistry and metallogeny of magnetite- apatite deposits of the Bafq Mining District, Central Iran", PhD Thesis, Clausthal University of Technology, Germany (2008) 144p.
7. [7] Beijing Research Institute, "Final report on (1:2000) geological- geophysical survy in anomalies No. 1 and 2, Saghand District, Iran", Beijing Research Institute of Uranium Geology China, (1992) 100p.
8. [8] Deymar S., Yazdi M., Rezvanianzadeh M. R., Behzadi M., "Alkali metasomatism as a process for Ti-REE-Y-U-Th mineralization in the Saghand Anomaly 5, Central Iran: insights from geochemical, mineralogical, and stable isotope data", Ore Geology Reviews 93 (2018) 308-336. [DOI:10.1016/j.oregeorev.2018.01.008]
9. [9] Rajabi A., Canet C., Rastad E., Alfonso P., "Basin evolution and stratigraphic correlation of sedimentary-exhalative Zn-Pb deposits of the Early Cambrian Zarigan-Chahmir basin, Central Iran", Ore Geology Reviews 64 (2015) 328-353. [DOI:10.1016/j.oregeorev.2014.07.013]
10. ]10] Haghipour A., Pelissier G., "Geology of the Saghand Sector", In: Haghipour A., Valeh N., Pelissier G., Davoudzadeh M. (Eds.) Explanatory Text of the Ardekan Quadrangle Map, Geological Survey of Iran 8 (1977) 10-68.
11. ]11] Samani B.A., "Metallogeny of the Precambrian in Iran", Precambrian Research 39 (1988) 85-106. [DOI:10.1016/0301-9268(88)90053-8]
12. ]12] Daliran F., "Kiruna-type iron oxidedistrict, Iran, with an emphasis on the REE geochemistry of their apatites", In: Porter T.M. (Ed.) Hydrothermal Iron Oxide Copper Gold and Related Deposits: A Global Perspective, PGC Publishing, Adelaide, Australia (2002) 303-320.
13. [13] Khoshnoodi K., Behzadi M., Gannadi M.M., Yazdi M., "Alkali metasomatism and Th-REE mineralization in the Choghart deposit, Bafq district, Central Iran", Geologia Croatica 70 (2017) 53-69. [DOI:10.4154/gc.2017.03]
14. [14] Khoshnoodi K., Yazdi M., Gannadi M.M., Ziapour S., Deymar S., Behzadi M., "Formation and evolution of Th-REE mineralization fluids at the Kiruna-type Choghart iron oxide- apatite deposit, Central Iran: Insights from fluid inclusions and H-C-O isotopes", Geological Journal 57 (2022) 2144-2159. [DOI:10.1002/gj.4399]
15. [15] Forster H., Jafarzadeh A., "The Bafq mining district in Central Iran: a highly mineralized Infracambrian volcanic field", Economic Geology 89 (1994) 1697-1721. [DOI:10.2113/gsecongeo.89.8.1697]
16. [16] Jami M., Dunlop A.C., Cohen D.R., "Fluid inclusion and stable isotope study of Esfordi apatite-magnetite deposit, Central Iran", Economic Geology 102 (2007) 1111-1125. [DOI:10.2113/gsecongeo.102.6.1111]
17. ]17] Moore F., Modabberi S., "Origin of Choghart iron oxide deposit, Bafq District, Central Iran: New isotopic and geochemical evidence", Journal of Sciences, Islamic Republic of Iran 14 (2003) 259-269.
18. [18] Ziapour S., Esmaeily D., Khoshnoodi K., Niroomand S., Simon A., "Mineralogy, geochemistry, and genesis of the Chahgaz (XIVA Anomaly) Kiruna-type iron oxide-apatite (IOA) deposit, Bafq district, Central Iran", Ore Geology Reviews 128 (2021) 103924. [DOI:10.1016/j.oregeorev.2020.103924]
19. [19] Mirzababaei G., Yazdi M., Behzadi M., Rezvanianzadeh M., "REE-Th mineralization in the Se-Chahun magnetite-apatite ore deposit, central Iran: Interplay of magmatic and metasomatic processes", Ore Geology Reviews 139 (2021) 104426. [DOI:10.1016/j.oregeorev.2021.104426]
20. [20] Ziapour S., Esmaeily D., Khoshnoodi K., Niroomand S., "Mineralogy and geochemistry of thorium mineralization in the Chahgaz iron deposit, Bafq district, Central Iran", Iranian Journal of Nuclear Science and Technology 43 (2022) 80-87 (in Persian).
21. [21] Sun S.S., McDonough W.F., "Chemical and isotopic systematic of oceanic basalt: implication for mantle composition and processes", In: Saunders A.D., Norry M.J. (Eds.), Magmatism in the Ocean Basins, Journal of Geological Society of London, Special Publication 42 (1989) 313-345. [DOI:10.1144/GSL.SP.1989.042.01.19]
22. [22] Fryer B.J., Taylor R.P., "Rare-earth element distributions in uraninites: Implications for ore genesis", Chemical Geology 63 (1987) 101-108. [DOI:10.1016/0009-2541(87)90077-5]
23. [23] Mclennan S.M., "Rare earth elements in sedimentary rocks: Influence of provenance and sedimentary process", Review of Mineralogy 21 (1989) 169-200. [DOI:10.1515/9781501509032-010]
24. [24] Mercadier J., Cuney M., Lach P., Boiron M.C., Bonhoure J., Richard A., Leisen M., Kister P., "Origin of uranium deposits revealed by their rare earth element signature", Terra Nova 23 (2011) 264-269. [DOI:10.1111/j.1365-3121.2011.01008.x]
25. ]25] Cuney M., "Evolution of uranium fractionation processes through time: driving the secular variation of uranium deposit types", Economic Geology 105 (2010) 553-569. [DOI:10.2113/gsecongeo.105.3.553]
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
