مجله بلورشناسی و کانی شناسی ایران

ته­نشستهای سیلیسی آواری سری چلکن (پالیوسن زیرین تا میانی) در یال شمالی رشته کوههای البرز برونزد دارد. هدف از این بررسی، تشخیص انواع کانی­های رسی در ته­نشستهای سیلیسی آواری ناحیه مازندران و گلستان است زیرا این موضوع می­تواند در پیش­بینی نوع گل حفاری مورد استفاده کمک کند. به این منظور تعداد 23 نمونه از سه منطقه نکاء، جنوب قائمشهر، و رویان (علمده) برداشت شده است. نتایج مطالعات سنگ­شناسی و آنالیز پراش پرتو ایکس نشان داد که ته نشستهای سیلیسی آواری ماسه­ای با بین لایه­های کنگلومرایی سری چلکن بیشتر از کوارتز، کلسیت و کانی­های رسی تشکیل شده است. ایلیت و کایولنیت کانی­های رسی اصلی و مونت موریونیت و کلریت کانی­های رسی فرعی این ته ­نشستها را تشکیل می­دهند. بدین ترتیب پیشنهاد می­شود که بر اساس کانی­های رسی شناسایی شده در ناحیه مورد مطالعه، گل­های آب پایه از نوع نمکی/ پلیمری که حاوی مقادیر مناسبی از نمک­های پتاسیم است مناسبترین گل حفاری برای استفاده در عملیات حفاری در این سری از ته نشستها هستند، زیرا این مواد ارزان و قابل دسترسند و نیز پتاسیم با دارا بودن شعاع یونی کوچک، در زمان تبادل یونی در کانی­های رسی موجود، کمترین مشکلات را در زمان حفاری ایجاد می­کند.