پالیگورسکیت از جمله کانیهای رسی فیبری فراوان در خاکهای مناطق خشک و نیمه خشک و رسوبهای ترشیاری به ویژه در منطقهی خاورمیانه است. این کار پژوهشی با هدف بررسی حضور کانی پالیگورسکیت در برخی از رسوبهای ترشیاری در ایران مرکزی و ایجاد ارتباط بین رسوبهای حاوی این کانیها و زمینشناسی و جغرافیای دیرین این منطقه انجام شده است. بدین منظور بر پایهی مشاهدات صحرایی و آگاهیهای ارائه شده در نقشههای زمینشناسی از رسوبهای وابسته به دورههای مختلف ترشیاری شامل پالئوسن، ائوسن، الیگوسن، الیگوسن-میوسن، میوسن و پلیوسن در 12 نقطه نمونهبرداری به صورت مرکب انجام شد. نمونههای گرفته شده پس از آمادهسازی، با دستگاه پراش پرتو ایکس، میکروسکوپ الکترونی عبوری و روبشی بررسی شدند. نتایج حاصل نشان داد که کانی پالیگورسکیت در رسوبهای با سن پالئوسن، ائوسن و الیگوسن مشاهده نمیشود در حالیکه رسوبهای با سن میوسن و پلیوسن حاوی مقادیر قابل توجهی کانی پالیگورسکیت هستند. اسمکتیت فروانترین کانی همراه با پالیگورسکیت تشخیص داده شد. رسم نمودار پایداری کانی پالیگورسکیت در رسوبهای مورد بررسی نشان داد که در رسوبهای با سنین میوسن و پلیوسن پالیگورسکیت در مقایسه با کانی اسمکتیت پایدارتر بوده و در این رسوبها شرایط برای تشکیل کانی پالیگورسکیت از اسمکتیت محتمل به نظر میرسد. حضور پالیگورسکیت در رسوبهای دوران سوم این مطلب را تائید میکند که یکی از منابع اصلی حضور پالیگورسکیت در خاکهای ایران مرکزی و با احتمال زیاد نقاط دیگر کشور با شرایط مشابه این است که پالیگورسکیت از مواد مادری به ارث میرسد. به نظر میرسد که شرایط ژئوشیمیایی دریای تتیس طی ترشیاری و با حرکت از پالئوسن به پلیوسن به تدریج برای تشکیل کانی پالیگورسکیت در رسوبهای ترشیاری ایران مرکزی فراهم شده و شرایط خشک حاکم بر بخش زیادی از اراضی مرکزی، جنوبی و شرقی کشور باعث پایداری بعدی این کانیها در خاکهای تشکیل شده از این رسوبها شده است.
بازنشر اطلاعات | |
![]() |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |