دوره 30، شماره 2 - ( 3-1401 )
جلد 30 شماره 2 صفحات 294-281 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Khoddam, Jafari, Askari, Aliabadi, Hosseinkhani, Ramezani. Genesis of the Kishan Pb-Zn mineralization, western Iran based on mineralogy, fluid inclusion and sulfur isotope evidences. www.ijcm.ir 2022; 30 (2) :281-294
URL: http://ijcm.ir/article-1-1748-fa.html
URL: http://ijcm.ir/article-1-1748-fa.html
خدام میثم، جعفری محمدرضا، عسگری عباس، علی‌آبادی محمدعلی، حسینخانی احمد، رمضانی طیبه. الگوی تشکیل ذخیره Pb-Zn کیشان، غرب ایران براساس شواهد کانی‌شناسی، سیالات درگیر و ایزوتوپ گوگرد. مجله بلورشناسی و کانی شناسی ایران. 1401; 30 (2) :281-294
میثم خدام1 
، محمدرضا جعفری* 2، عباس عسگری1 ، محمدعلی علی‌آبادی1 ، احمد حسینخانی3 ، طیبه رمضانی4
، محمدرضا جعفری* 2، عباس عسگری1 ، محمدعلی علی‌آبادی1 ، احمد حسینخانی3 ، طیبه رمضانی4
1- گروه علوم زمین، واحد محلات، دانشگاه آزاد اسلامی، محلات، ایران.
2- گروه زمین‌شناسی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
3- شرکت معادن سرمک، تهران، ایران.
4- گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه بوعلی‌سینا، همدان، ایران
2- گروه زمین‌شناسی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
3- شرکت معادن سرمک، تهران، ایران.
4- گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه بوعلی‌سینا، همدان، ایران
چکیده: (1095 مشاهده)
ذخیره سرب و روی کیشان از ذخایر کمربند فلززایی ملایر- اصفهان است که در شمال اراک، استان مرکزی قرار دارد. پس از بررسی کانی‌شناسی آن و تعیین سه مرحله پیش‌کانه‌زایی، کانه‌زایی اصلی و پساکانه‌زایی، ریزدما‌سنجی میانبار سیال اولیه رگه‌های کوارتزی همزمان با کانه‌زایی، دمای همگن‌شدگی 140 تا °C 272 (متوسط °C 47/208 در 68 میانبار) و شوری10 تا
% NaCl wt.22 (متوسط % NaCl wt. 78/17 در 68 میانبار) و چگالی 9/0 تا gr/cm3 1/1 را نشان داد که شبیه ذخایر نوع ایرلندی است. همچنین ایزوتوپ گوگرد شش نمونه گالن از مرحله اصلی انتخاب و تجزیه شدند. مقدار δ34S کانه گالن بین 76/3- و ‰ 36/5- بدست آمد که با تصحیح دمایی داده‌های ایزوتوپی براساس دمای میانگین °C 200، مقدار δ34SH2S گالن 98/0- تا ‰ 76/1- بدست آمد. سرانجام، می‌توان فلززایی ذخیره کیشان را با فرایند آمیختگی شورابه‌های به نسبت چگال از دریای همزمان با سیال های کم‌شور دمابالا و فلزدار در حال گردش در سنگ بستر شیل- ماسه‌سنگی (سازند شمشک) در ارتباط دانست. البته با توجه به گستردگی توده‌های آذرین منطقه، شناخت خاستگاه احتمالی توده‌های ماگمایی در تامین گوگرد و فلز این ذخیره نیز نیاز به سن‌سنجی دقیق آن‌ها و بررسی بیشتر دارد.
% NaCl wt.22 (متوسط % NaCl wt. 78/17 در 68 میانبار) و چگالی 9/0 تا gr/cm3 1/1 را نشان داد که شبیه ذخایر نوع ایرلندی است. همچنین ایزوتوپ گوگرد شش نمونه گالن از مرحله اصلی انتخاب و تجزیه شدند. مقدار δ34S کانه گالن بین 76/3- و ‰ 36/5- بدست آمد که با تصحیح دمایی داده‌های ایزوتوپی براساس دمای میانگین °C 200، مقدار δ34SH2S گالن 98/0- تا ‰ 76/1- بدست آمد. سرانجام، می‌توان فلززایی ذخیره کیشان را با فرایند آمیختگی شورابه‌های به نسبت چگال از دریای همزمان با سیال های کم‌شور دمابالا و فلزدار در حال گردش در سنگ بستر شیل- ماسه‌سنگی (سازند شمشک) در ارتباط دانست. البته با توجه به گستردگی توده‌های آذرین منطقه، شناخت خاستگاه احتمالی توده‌های ماگمایی در تامین گوگرد و فلز این ذخیره نیز نیاز به سن‌سنجی دقیق آن‌ها و بررسی بیشتر دارد.
واژه‌های کلیدی: کانه‌زایی سرب-روی، نوع ایرلندی، آمیختگی.
فهرست منابع
1. [1] Wilkinson J.J., Eyre S.L., Boyce A.J., "Ore-forming processes in Irish-type carbonate-hosted Zn-Pb deposits: Evidence from mineralogy, chemistry, and isotopic composition of sulfides at the Lisheen mine", Economic Geology 100 (2005) 63-86. [DOI:10.2113/100.1.0063]
2. [2] Wilkinson J.J., "A reviews of fluid inclusion constraints on mineralization in the Irish ore field and implications for the genesis of sediment-hosted Zn-Pb deposits", Economic Geology 105 (2010) 417- 442 [DOI:10.2113/gsecongeo.105.2.417]
3. [3] Rajabi A., Rastad E., Canet C., "Metallogeny of Cretaceous carbonate-hosted Zn-Pb deposits of Iran: geotectonic setting and data integration for future mineral exploration", International Geology Review 54 (2012) 1649-1672. [DOI:10.1080/00206814.2012.659110]
4. [4] Rajabi A., Mahmoodi P., Rastad E., Niroomand S., Canet C., Alfonso P., Shabani A.A.T., Yarmohammadi A., "Comments on "Dehydration of hot oceanic slab at depth 30-50 km: Key to formation of Irankuh-Emarat Pb-Zn MVT belt, Central Iran" by Mohammad Hassan Karimpour and Martiya Sadeghi", Journal of Geochemical Exploration 205 (2019) 106346. [DOI:10.1016/j.gexplo.2019.106346]
5. [5] Maanijou M., Fazel E.T., Hayati S., Mohseni H., Vafaei M., "Geology, fluid inclusions, C-O-S-Pb isotopes and genesis of the Ahangaran Pb-Ag (Zn) deposit, Malayer-Esfahan Metallogenic Province, western Iran", Journal of Asian Earth Sciences (2020)104339. [DOI:10.1016/j.jseaes.2020.104339]
6. [6] Liu Y., Song Y., Fard M., Zhou L., Hou Z., Kendrick M.A., "Pyrite Re-Os age constraints on the Irankuh Zn-Pb deposit, Iran, and regional implications", Ore Geology Reveiew 104 (2019) 148-159. [DOI:10.1016/j.oregeorev.2018.11.002]
7. [7] Boveiri Konari M., Rastad E., Peter J., "A sub-seafloor hydrothermal syn-sedimentary to early diagenetic origin for the Gushfil Zn-Pb-(Ag-Ba) deposit, south Esfahan, Iran", Journal of Mineralogy and Geochemistry 194 (2017) 61-90. [DOI:10.1127/njma/2016/0041]
8. [8] Boveiri Konari M.B., Rastad E., Peter J.M., Choulet F., Kalender L., Nakini A., "Sulfide ore facies, fluid inclusion and sulfur isotope characteristics of the Tappehsorkh Zn-Pb (±Ag-Ba) deposit, South Esfahan, Iran", Geochemistry 80 (2020) 125600. [DOI:10.1016/j.chemer.2020.125600]
9. [9] Haddadan M., "Geological map of Khondab on the scale of 1:100000. Map", Tehran, Iran (1384).
10. [10] Whitney, D.L., Evans, B.W.. "Abbreviations for names of rock-forming minerals", American Mineralogist 95 (2010) 185-187. [DOI:10.2138/am.2010.3371]
11. [11] Bodnar R.J., Vityk M.O., "Interpretation of microthermometric data for H2O-NaCl fluid inclusions", In: De Vivo B., Frezzotti M.L. (eds.) Fluid inclusions in minerals, methods and applications. Virginia Tech, Blacksburg (1994) 117-130
12. [12] Yao Y., Murphy P.J., Robb L.J., "Fluid characteristics of granitoids hosted gold deposits in the birimian terrane of Ghana: A fluid inclusions microthermometric and Raman spectroscopic study", Economic Geology 96 (2001) 1611-1643. [DOI:10.2113/gsecongeo.96.7.1611]
13. [13] Grandia F., Canals À., Cardellach E., Banks D.A., Perona J., "Origin of ore-forming brines in sediment-hosted Zn-Pb deposits of the Basque-Cantabrian Basin, Northern Spain", Economic Geology 98 (2003) 1397-1411. [DOI:10.2113/gsecongeo.98.7.1397]
14. [14] Zhang Y.G., Frantz J.D., "Determination of the homogenization temperatures and densities of supercritical fluids in the system NaCl-KCl-CaCl2-H2O using synthetic fluid inclusions", Chemical Geology 64 (1987) 335-350. [DOI:10.1016/0009-2541(87)90012-X]
15. [15] Sangster D.F., "The role of dense brines in the formation of vent-distal sedimentary exhalative) SEDEX) lead-zinc deposits: feld and laboratory evidence", Mineralium Deposita 37 (2002) 149-157. [DOI:10.1007/s00126-001-0216-9]
16. [16] Cooke D.R., Bull S.W., Large R.R., McGoldrick P.J., "The importance of oxidized brines for the formation of Australian Proterozoic stratiform sediment-hosted Pb-Zn (Sedex) deposits", Economic Geology 95 (2000) 1-18. [DOI:10.2113/gsecongeo.95.1.1]
17. [17] Large R.R., Mcgoldrick P., Bull S., Cooke D., "Proterozoic stratiform sediment-hostedzinc-lead-silver deposits of northern Australia", In: Deb M., Goodfellow W.D. (eds.) Sediment-hosted lead-zinc sulphide deposits: attributes and models of some major deposits of India, Australia and Canada. Narosa Publishing House, Delhi, India (2004) 1- 24.
18. [18] Ansdell K.M., Nesbitt B.E., Longstaffe F.J., "A fluid inclusion and stable isotope study of the Tom Ba-Pb-Zn deposit, Yukon Territory, Canada", Economic Geology 84 (1989) 841- 856. [DOI:10.2113/gsecongeo.84.4.841]
19. [19] Gardner H.D., Hutcheon I., "Geochemistry, mineralogy, and geology of the Jason Pb-Zn deposits, Macmillan Pass, Yukon, Canada", Economic Geology 80 (1985) 1257-1276. [DOI:10.2113/gsecongeo.80.5.1257]
20. [20] Wilkinson J.J., Stoffel B., Wilkinson C.C., Jeffries T.E., Appold M.S., "Anomalously Metal-Rich Fluids Form Hydrothermal Ore Deposits", Science 323 (2009) 762 -767. [DOI:10.1126/science.1164436]
21. [21] Leach D.L., Sangster D.F., Kelley K.D., Large R.R., Garven G., Allen C.R., Gutzmer J., Walters S., "Sediment-hosted lead-zinc deposits: a global perspective", Economic Geology 100th Ann. (2005) 561- 607.
22. [22] Hass J.L., "Thermodynamic properties of the coexisting phases and thermochemical properties of the NaCl component in boiling NaCl solutions", Us. Geological Survey Bulletin (1976) 1421. [DOI:10.2172/7338349]
23. [23] Turner J.S., Campbell I.H., "Temperature, density and buoyancy fluxes in "black smoker" plumes, and the criterion for buoyancy reversal", Earth and Planetary Science Letters 86 (1987) 85-92. [DOI:10.1016/0012-821X(87)90191-9]
24. [24] Wilkinson J.J., "Fluid inclusions in hydrothermal ore deposits", Lithos 55 (2001) 229-272. [DOI:10.1016/S0024-4937(00)00047-5]
25. [25] Hoefs J., "Stable isotope geochemistry", Springer Verlag, Berlin, 5th edition (2004) 244. [DOI:10.1007/978-3-662-05406-2]
26. [26] Ohmoto H, Goldhaber M.B., "Sulfur and carbon isotopes", In: Barnes H.L. (eds.) Geochemistry of hydrothermal ore deposits (1997) 517-612
27. [27] Rollinson H.R., "Using Geochemical Data: evaluation, presentation, interpretation", Longman, Harlow, England (1994).
28. [28] Chaussidon M., Lorand J.P., "Sulphur isotope composition of orogenic spinel lherzolite massifs from Ariege (North-Eastern Pyrenees, France): an ion micro-probe study", Geochimica et Cosmochimica Acta 54 (1990) 2835-2846. [DOI:10.1016/0016-7037(90)90018-G]
29. [29] Ohmoto H., Rye R.O., "Isotope of sulfur and carbon", In: Barnes H.L. (eds.) Geochemistry of Hydrothermal Ore Deposits. John Wiley and Sons, New York (1982) 509-567.
30. [30] Machel H.G., "Bacterial and thermochemical sulfate reduction in diagenetic settings- old and new insights", Sedimentary Geology 140 (2001) 143-175. [DOI:10.1016/S0037-0738(00)00176-7]
31. [31] Wilkinson J.J., "Sediment-hosted zinc-lead mineralization: processes and perspectives", In: Holland H.D., Turekian K.K. (eds.) Treatise on Geochemistry (2014) 219-249. [DOI:10.1016/B978-0-08-095975-7.01109-8]
32. [32] Samson I.M., Russell M.J., "Genesis of the Silvermines zinc‐lead‐barite deposit, Ireland: Fluid inclusion and stable isotope evidence", Economic Geology 82 (1987) 371‐394. [DOI:10.2113/gsecongeo.82.2.371]
33. [33] Boyce A.J., Anderton R., Russell M.J., "Rapid subsidence and early Carboniferous mineralisation in Ireland", Transactions of the Institution of Mining and Metallurgy 92 (1983) B55‐66.
34. [34] Caulfield J.B.D., LeHuray A.P., Rye D.M., "A review of lead and sulphur isotope investigations of Irish sediment‐hosted base metal deposits, with new data from Keel, Ballinalack, Moyvoughly and Tatestown deposits", In: Andrew C.J., Crowe R.W.A., Finlay S., Pennell W.M., Pyne J. (eds.) Geology and genesis of mineral deposits in Ireland: Dublin, Irish Association for Economic Geology (1986) 591‐616.
35. [35] Jensen M.L., "Sulfur Isotopes and Problems of Mineragenesis", In: Geochemistry of Hydrothermal Ore Deposits, 1st Ed. (Wiley, New York, 1967; Mir, Moscow, 1970), pp. 129-147.
36. [36] Ohmoto H. "Stable isotope geochemistry of ore deposits", In: Valley JW, Taylor HP, O'Neil JR (eds.) Stable isotopes in high temperature geological processes. Washington DC, American Mineralogist Society 16 (1986) 491-559. [DOI:10.1515/9781501508936-019]
37. [37] Volkov, A. V., Egorov, V. N., Prokof'ev, V. Y., Sidorov, A. A., Goryachev, N. A., Biryukov, A. V."Gold deposits in dikes of the Yana-Kolyma belt", Geology of Ore Deposits 50.4 (2008): 275-298. [DOI:10.1134/S1075701508040028]
38. [38] Wilkinson, J.J. "On diagenesis, dolomitisation and mineralisation in the Irish Zn-Pb orefield", Mineralium Deposita 38 (2003) 968-983. [DOI:10.1007/s00126-003-0387-7]
39. [39] Eyre S.L., "Geochemistry of dolomitization and Zn‐Pb mineralization in the Rathdowney Trend, Ireland", Unpub. Ph.D. thesis, Univ. London (1998) 414.
40. [40] Corbella M., Ayora C., Cardellach E., "Hydrothermal mixing, carbonate dissolution and sulfide precipitation in Mississippi Valley-Type deposits", Mineral Deposita 39 (2004) 344-357. [DOI:10.1007/s00126-004-0412-5]
41. [41] Fazli S., Samaanian Gh., Shafiaei B., "The Emarat and Muchan sedimentary rock-hosted stratabound Zn-Pb deposits: New data and genetic implications", Journal of Crystallography and Mineralogy 20 (2012) 67-80.
42. [42] Saboori M., Karimpour M.H., Malekzadeh Shafaroudi A., "Mineralogy, ore chemistry, and fluid inclusion studies in Gushfil Pb-Zn deposit, Irankuh mining district, SW Isfahan", Journal of Crystallography and Mineralogy 26 (2019) 857-870 [DOI:10.29252/ijcm.26.4.857]
43. [43] Rayshert Y., Burg G., Rashidi B., "Mineralogy of non - sulfide ore from the Mehdiabad zinc - lead deposit, central Iran", Journal of Crystallography and Mineralogy 11 (2003) 209-217
44. [44] Jazi M., Karimpour M., Malekzadeh A., "Crystallography, mineralogy and geochemistry of galena, Nakhlak lead deposit (Isfahan)", Journal of Crystallography and Mineralogy 24 (2016) 3-18
45. [45] Toorchi M., Nasr U., "Geological Studies of the Anjireh Pb•Zn Deposits Esfahan District", Iranian Journal of Crystallography and Mineralogy 5 (1997) 83-96.
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
