توده نفوذی خضرآباد در شمال غرب تفت رخنمون دارد. به نظر می‌رسد این توده نفوذی از سنگهای دگرگونی اطراف و به ویژه از سنگهای آهکی در برگیرنده به سن کرتاسه زیرین جوانتر باشد و احتمالاً دارای سن الیگو- میوسن است. فراوانترین سنگهای توده نفوذی عبارتند از گرانودیوریت، گرانیت، کوارتزمونز و دیوریت، کوارتزدیوریت و به مقدار کمتر تونالیت، کوارتزسیینیت و سیینیت. ضمناً کلیه سنگها غنی‌شدگی از عناصر Rb, K, Ba و تهی‌شدگی ازNb, Sr, Ti   را نشان می‌دهند.

از نظر زمین شناسی اقتصادی کانی‌سازی مرمر، اسکارن، آهن - مس - سرب – روی  و کانی‌های غیرفلزی نظیر کائولینیت قابل ملاحظه است. ژئوترموبارومتری کانی‌های تشکیل دهنده این توده گرانیتوئیدی، دمای ۸۱۰ تا ۹۸۵ درجه سانتی‌گراد و فشار ۴۳_/۲ تا ۲_/۶ کیلوبار را نشان می‌دهد .

آمفیبولها یکی از کانیهای اصلی متابازیتها، از رخساره شیست سبز تا آمفیبولیت فوقانی را تشکیل می‌دهند. این کانیها به دلیل فرمول شیمیایی متغیری که دارند از نظر بار الکتریکی و شعاع یونی، عناصر مختلفی را می‌توانند در ساختار خود جای دهند. بین اجزای تشکیل دهنده آمفیبولها عناصری وجود دارند که نسبت به تغییر فشار و دما حساسند و در واقع مقدار آنها در ساختار کانی تابع فشار و دماست. مهمترین این عناصر عبارتند از: Na، Al، Ti، و Ca، که علاوه بر مقدار، جایگاه فضایی بلور‌شناختی آنها نیز می‌تواند در تعیین دما و فشار در تشکیل آمفیبولها کمک کند. همچنین علاوه بر تعیین دما و فشار از ترکیب آنها می‌توان انواع دگرگونی را نیز مشخص کرد. بر این اساس متابازیتهای شمال و شمال غرب خوی از لحاظ ژئوترموبارومتری مورد بررسی قرار گرفته‌اند. دما و فشار در تشکیل این سنگها با استفاده از ترکیب شیمیایی آمفیبولها محاسبه شده است. نتایج حاصل از محاسبات ژئوترموبارومتری نشان می‌دهد که این آمفیبولها در دمائی بین۵۵۰ تا۶۸۰ درجه سانتیگراد و فشاری بین ۵_/۴ تا ۷ کیلوبار شکل گرفته‌‌اند که نشان می‌دهد دگرگونی این منطقه در فشار متوسط تا فشار پائین صورت گرفته است.

به منظور مطالعه سنگهای دگرگون جنوب غرب ماهنشان و تعیین نوع دگرگونی و محیط زمین ساختی تشکیل سنگها، فشار و دمای اوج دگرگونی سنگها محاسبه شده است.             کانیهای گارنت-پلاژیوکلاز-مسکویت-بیوتیت-کوارتز، آندالوزیت و استارولیت ترازمند، با هم در سنگهای رسی دگرگونی جنوب غرب ماهنشان متبلور شده­اند. شیمی کانیهای همزیست با استفاده از آنالیز مایکروپروب مشخص شد. با استفاده از برنامه ترموکالک، فشار تشکیل این سنگها در حدود ۳ کیلوبار و دمای تشکیل آنها در حدود ۵۲۰  درجه سانتیگراد محاسبه شد. دما و فشار محاسبه شده با دما و فشاری که با دماسنج تبادلی گارنت - بیوتیت و شبکه پتروژنتیک به دست آمده مشابه­اند. با استفاده از این داده­ها، گرادیان دمایی۶۰ درجه سانتیگراد بر کیلومتر برای پوسته ماهنشان به دست آمد. با توجه به گرادیان دمایی به دست آمده، دگرگونی نوع باکان برای سنگهای دگرگونی جنوب غرب ماهنشان در نظر گرفته شده است.

مجموعه افیولیتی شرق بیرجند شامل سنگ­های مختلف یک توالی افیولیتی کامل است. سه گروه از آمفیبولها در متابازیت­های این مجموعه افیولیتی وجود دارند که عبارتند از: آمفیبولهای کلسیک مانند اکتینولیت ـ ترمولیت و منیزیوهورنبلند، آمفیبولهای کلسیک ـ سدیک مانند وینچیت و باروئیزیت، و نیز آمفیبولهای سدیک مانند گلوکوفان، منیزیو ریبکیت و فروگلوکوفان. مطالعات سنگ­شناختی، نتایج ژئوترموبارومتری و ترکیب کانیها مخصوصاً آمفیبولها و به­ ویژه تغییرات ترکیب شیمیایی آمفیبولهای مذکور در مجموعه کانیایی رخساره­های مختلف دگرگونی در متابازیت­های مختلف و گاه در یک متابازیت، و یا به عبارت بهتر تغییرات ترکیب آمفیبول در هر تک نمونه از متابازیت­ها از مرکز به حاشیه یا بر عکس، به روشنی حاکی از تغییرات فشار ـ دمای متابازیت­ها در مراحل تکاملی مختلف و نشان­دهنده فرایند فرورانش و راندگی اعمال شده در منطقه مورد مطالعه در شرق ایران است.

شواهد صحرایی، سیماهای پتروگرافی و مطالعات ژئوشیمی نشان می­دهد که گارنت - مسکویت گرانیتوئیدهای منطقه بلند پرچین از نوع S می­باشند و دارای کنتاکت مشخص با سنگ میزبان (سنگهای دگرگونی) هستند. این گرانیتوئیدها دارای مجموعه کانیهای کوارتز، فلدسپار پتاسیم، پلاژیوکلاز؛ بیوتیت و کانیهای غنی از آلومینیوم (مانند مسکویت و گارنت) می­باشند. ترکیب شیمیایی فلدسپار، پلاژیوکلاز، بیوتیت، مسکویت و گارنت در نمونه­های مورد مطالعه نشان می­دهد که فلدسپارهای پتاسیم از نوع ارتوز، پلاژیو کلازها غنی از آلبیت، میکای سفید از نوع مسکویت بوده، میزان آنیت-فلوگوپیت میکای سیاه نشانگر ترکیب بیوتیت و ترکیب شیمیایی گارنت­ها نشان می­دهد که غنی از آلماندین می­باشند. دما و فشار لازم برای تشکیل این سنگها به ترتیب ۶۰۰ درجه سانتیگراد و ۵-۸ کیلوبار تخمین زده شده است. همه دماهای محاسبه شده برای فلدسپارها منعکس کننده تبلور مجدد در حالت ساب-سالیدوس می­باشد. عدم وجود سنگهای معادل بیرونی، نوع سنگ (گرانیت)، وجود انکلاوهای غنی از میکا، سیماهای پترولوژی (وجود گارنت و مسکویت) و خصوصیات شیمیایی (پر آلومینوس) همگی بیانگر نوع S بودن گرانیتوئیدهای بلندپرچین می­باشد. بنابراین این سنگها از ذوب بخشی سنگهای رسی دگرگون شده (متاپلیتها) بوجود آمده­اند.

منطقه­ی مورد بررسی در شمال غربی بیرجند، بخش شمالی زون جوش خورده­ی سیستان، در شرق ایران واقع شده است. رخنمون­هایی وابسته به یک مجموعه­ی افیولیت ملانژ در  این منطقه وجود دارد. اجزای سازنده­ی این مجموعه شامل هارزبورژیت، گابرو و بازالت اسپیلیتی به همراه سنگ­های نوع فلیش­اند. نتایج بررسی­های ریز پردازش الکترونی در هارزبورژیت­ها بیانگر این است که الیوین از نوع فورستریت (Fo_۹۰,۱۵-Fo_۹۰,۷۵)، ارتوپیروکسن از نوع انستاتیت (Mg^# = ۹۱,۵۸) ، کلینوپیروکسن از نوع اوژیت دیوپسیدی (Mg^# = ۹۵,۸) و اسپینل (با عدد کروم ۴۱) از نوع آلومینیوم کروم­دارند. ترموبارومتری کانی­های کلینوپیروکسن و اورتوپیروکسن، دمای تبلور پریدوتیت ها را ۱۰۰± ۱۰۱۶ درجه­ی سانتی گراد در فشار ۲۵ کیلوبار نشان می­دهد.

در این پژوهش داده­های ترکیب شیمی کانی آمفیبول و فلدسپار در توده­های گرانیتوئیدی شمال غرب ساوه واقع در ایران مرکزی (توده نشوه و توده سیلیجرد) به منظور آگاهی بیشتر مسائل سنگ­زایی، بررسی­های تکتونوماگمایی و نیز تعیین دما و فشار این توده­ها به­کار گرفته شد. ترکیب شیمی آمفیبول­ها در توده­های سیلیجرد و نشوه در شمال­غرب ساوه در گروه آمفیبول­های کلسیک و از نوع اکتینولیت تا منیزیوهورنبلند قرار می­گیرد. این آمفیبول­ها وابسته به فرورانش بوده که با ویژگی­های تکتونوماگمایی پیشنهادی برای این توده­ها یعنی محیط حاشیه فعال قاره­ای مرتبط با فرورانش همخوانی دارد. این آمفیبول­ها در محیطی با گریزندگی اکسیژن نسبتاً بالا تشکیل شده­اند. مطابق تمامی روش­های به کار گرفته شده برای دما­- فشارسنجی، این توده­ها در دمای ۷۰۰ تا ۷۵۰ درجه سانتیگراد و فشار پایین ۳_/۰ تا ۲_/۱ کیلوبار معادل عمق تقریبی ۱ تا ۵_/۴ کیلومتر تشکیل شده­اند.

مجموعه­ی دگرگونی بلندپرچین در شمال غرب شهرستان زنجان قرار دارد و از لحاظ ساختاری در مرز منطقه­ی ایران مرکزی و سنندج سیرجان واقع شده است. سنگ‌های منطقه­ی مورد بررسی شامل مجموعه‏ای شیست‌های متنوع، مرمر‌های ناخالص و متاسنداستون است که توده‌های گرانیتی و گرانودیوریتی در بخش مرکزی و شمالی آن تزریق شده است. بخش مرکزی مجموعه بلندپرچین با گسل‌های رورانده با روند شمال غربی–جنوب شرقی بریده شده است. بررسی­های سنگ نگاری و تجزیه‌های شیمیائی از سنگ کل، تجزیه‌های شیمیائی نقطه‌ای و عکس‌های پرتو ایکس از نمونه‌های جمع آوری شده از منطقه­ی مورد بررسی، نشان می‌دهد در گارنت‌ میکاشیست‌ها، دو گروه گارنت وجود دارد که در شرایط سنی و ترمودینامیکی متفاوت متبلور شده‌اند. هر دو گروه گارنت‌ها دارای ساختار منطقه­ای متفاوت و یک گروه دارای بافت‌های غیر تعادلی از نوع آتول شکل بوده که تاریخچه­ی رخداد‌های دگرگونی منطقه را در خود ذخیره کرده‌اند. به نظر می‌رسد در آخرین فاز دگرگونی, مجموعه­ی ماه نشان به دمای ۴۸۶ تا ۵۲۱ درجه­ی سانتی گراد و فشار ۲_/۳ تا ۸_/۳ کیلوبار رسیده است. شواهد موجود نشان می‌دهد فاز‌ دگرگونی قبلی در فشار و دمای بالاتری رخ داده و سپس طی یک مرحله سرد شدگی سریع مجموعه دگرگونی به اعماق کمتر پوسته صعود کرده است.

توده­ی لامپروفیری هوای در شمال­شرق هوراند و شمال­غرب ایران و به شکل لاکولیت در هسته­ی طاقدیسی پلانچ­دار با روند محوری WNW–ESE و متشکل از نهشته­های فیلیشوئیدی کرتاسه فوقانی– پالئوسن تزریق شده و خود به­وسیله­ی استوک گابروی قلیایی قطع شده است. ترکیب سنگ­شناسی توده­ی لامپروفیری کامپتونیت تا سانائیت ارزیابی شده است. ماگمای مولد الیوین گابروها و لامپروفیرها براساس نمودار TAS دارای سرشت قلیایی هستند. براساس نمودارهای عنکبوتی در هر دو گروه سنگی، غنی­شدگی LREE نسبت به HREE مشاهده می­شود. دما- فشارسنجی به روش­های متعدد نشان می­دهد که فشار تبلور کانی­های توده­ی لامپروفیری ۶ کیلوبار و دمای ۸۷۷ درجه­ی سانتی­گراد بوده و الیوین در الیوین گابروها در دمای ۱۰۱۳ درجه­ی سانتی­گراد متبلور شده است. ماگمای مولد گابروی قلیایی از ذوب ۵ درصدی اسپینل – گارنت لرزولیت و لامپروفیر قلیایی از ذوب یک درصد اسپینل– گارنت لرزولیت حاصل شده­اند. گابروی قلیایی از ذوب گوشته لیتوسفری غنی شده ریشه گرفته و با صعود به سمت بالا در قاعده­ی پوسته­ی قاره­ای متوقف شده و ضمن آلایش اندک با مواد پوسته­ای به ماگمای مولد لامپروفیرهای قلیایی تغییر کرده است و در ترازهای بالای پوسته­ای و در محور طاقدیس پلانچ­دار جایگیری کرده و به­دنبال آن با صعود دیاپیرهای ماگمای بازالتی قلیایی و تزریق آن به داخل توده­ی لامپروفیری، استوک گابروئی شکل گرفته است. بررسی­ها نشان می­دهد که هر دو گروه سنگی در یک محیط قوس ماگمائی پسا برخوردی، تکوین یافته­اند.