۱۷ نتیجه برای صالحی
آقای حمیدرضا آقابزرگ، آقای محمدرضا قاسمی، آقای فتح اله صالحی راد، آقای محمد علی عطار نژاد،
دوره ۸، شماره ۲ - ( ۷-۱۳۷۹ )
چکیده
اندازه و ریخت شناسی دانه های زئولیت NaA نقشی تعیین کننده در کاربردهای ویژه آن دارد. لذا بررسی عاملهای موثر در اندازه و ریخت شناسی دانه های بلوری در حین سنتز این ترکیب از اهمیت زیادی برخوردار است.
آقای حمیدرضا آقابزرگ، آقای محمدرضا قاسمی، آقای فتح اله صالحی راد، آقای محمدعلی عطارد نژاد،
دوره ۹، شماره ۱ - ( ۱-۱۳۸۰ )
چکیده
ریخت و اندازه دانه های بلوری زئولیت Na-A به دلیل نقش مهمی که در کاربردهای ویژه این ترکیب دارند، بسیار حائز اهمیت است. در این راستا عاملهای موثر در اندازه و ریخت دانه های بلوری ....
آقای حمیدرضا آقابزرگ، آقای فتح اله صالحی راد، آقای حسین آقابزرگ، خانم محبوبه السادات شریف،
دوره ۹، شماره ۱ - ( ۱-۱۳۸۰ )
چکیده
تلاشهای تحقیقاتی آکادمیک و صنعتی در مورد زئولیتها حاکی از اهمیت این ترکیبهای معدنی از نظر ساختار شیمیایی و کاربرد صنعتی است. هر چند پاره ای از زئولیت ها در طبیعت یافت می شوند اما به علت همراه بودن با ناخالصی سنتز آنها از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
آقای فتح الله صالحی راد، آقای حمید رضا آقا بزرگ، خانم محبوبه منوچهری، آقای حسین آقابزرگ،
دوره ۱۱، شماره ۲ - ( ۷-۱۳۸۲ )
چکیده
در این کار پژوهشی تیتانیم سیلیکات ـ ۲، یک بار بدون استفاده از متیلآمین و بار دیگر با به کارگیری مقدارهای متفاوتی از متیل آمین تهیه، و سپس اثر هیدروژن فلوئورید در سنتز نمونهها بررسی شد. الگوی پراش پرتوX ، طیفهای IR، DRS UV، و تصویرهای SEM نمونههای تهیه شده، با نمونه مرجع TS-۲ مقایسه شدند. نتیجههای به دست آمده نشان میدهند که افزایش هیدروژن فلوئورید و متیلآمین در ژل اولیه، به ترتیب موجب افزایش بلوری شدن و میزان تیتانیم در فراورده میشود. به نظر میرسد که متیلآمین نقش مهمی در تشکیل گونههای الیگومری Si-O-Ti در نفوذ تیتانیم به شبکه، ایفا میکند. اما هیدروژن فلوئورید از طریق افزایش حلالیت این گونهها، میزان بلوری شدن را افزایش میدهد.
آقای حمید رضا آقابزرگ، آقای فتح الله صالحی راد، خانم راضیه بنکدار سخی،
دوره ۱۲، شماره ۱ - ( ۱-۱۳۸۳ )
چکیده
در سالهای اخیر سنتز تودههای کروی زئولیتی، مانند S-۱، ZSM-۵ و بتا، با استفاده از رزینهای با قابلیت تبادل آنیونی، گزارش شده است. این روش بر پایه خود پیوندی بین محلول سنتز زئولیت و رزینهای با قابلیت تبادل آنیونی، به عنوان درشت قالبگیر است. برتری این روش، سنتز تودههای زئولیتی خالص است. در این مقاله روش سنتز تودههای کروی TS-۱ با استفاده از روش قالبگیری کلوییدی و رزین با قابلیت تبادل آنیونی ارائه شده است. قالبگیر آلی به کاربرده شده TPAOH بود و رزین IRA۹۰۰ Clبه عنوان درشت قالبگیر مورد استفاده قرارگرفت. روشهای پراش پرتو-X (XRD)، طیفسنجی IR و میکروسکوپ نوری برای شناسایی نمونههای سنتز شده مورد استفاده قرار گرفتند.
آقای سیدمحمدعلی صالحی، آقای علی جلیل پیران، آقای غضنفر میرجلیلی،
دوره ۱۵، شماره ۱ - ( ۱-۱۳۸۶ )
چکیده
لایههای نازک سولفید کادمیوم به روش تبخیر در خلأ تهیه شد. اثر باز پخت در مجاورت هوا و در دماهای oC۱۰۰، oC۲۰۰ و oC ۳۰۰ بررسی و با لایههای بدون باز پخت مقایسه گردید. با استفاده از پراش پرتو ایکس (XRD) برای آنالیز ساختار شبکه لایهها، معلوم شد که ساختار لایهها شش گوشی با جهت رشد (۰۰۲) بوده و بیشترین بینظمی آن در دمای باز پخت بالاتر از oC ۲۰۰ رخ داده است.
آقای فریبرز مسعودی، خانم محبوبه جمشیدی بدر، خانم زهرا صالحی،
دوره ۱۵، شماره ۲ - ( ۷-۱۳۸۶ )
چکیده
استوک گرانیتوئیدی دودهک با ترکیب تونالیت تا گرانودیوریت در جنوب روستای دودهک، شمال آبگرم محلات و در منطقه ارومیه دختر، برونزد دارد. بر اساس شواهد سنگ شناختی و تجزیه نقطه ای (EPMA)، پلاژیوکلازها دارای منطقه بندی عادی مشخصی هستند و نیز بافت نگاره ای در آنها مشاهده می شود. این در حالی است که نمونه های جنوب شرقی توده نفوذی متفاوت و دارای بافت میرمکیت بوده ولی بافت نگاره ای در آنها از بین رفته است و پلاژیوکلازها نیز منطقه بندی خود را از دست داده اند. در نمونه های بخش جنوب شرقی، میرمکیت ها از نوع حاشیه ای هستند و پلاژیوکلاز دارای ماکل صفحه شطرنجی است. نتایج تجزیه های XRF سنگ کل روند غیر خطی Rb-SiO۲ و K۲O-Na۲O را نشان می دهد و تجزیه EPMA کانی پلاژیوکلاز ترکیب یکنواخت آلبیتی را نشان می دهد. چنین خصوصیات ژئوشیمیایی و بافتی بیانگر تاثیر دگرنهادی آلکالن در تشکیل میرمکیت و یکنواخت کردن پلاژیوکلازها در بخش جنوب شرقی توده نفوذی دودهک است.
حمداله صالحی، حسن نظری،
دوره ۱۷، شماره ۳ - ( ۷-۱۳۸۸ )
چکیده
در این مقاله خواص ساختاری و الکترونی از جمله ثابت شبکه، مدول حجمی، تراکم پذیری، بهینهسازی حجم، ساختار نوارهای انرژی و نیز چگالی حالتها و چگالی ابر الکترونی نیمرسانای منیزیم سلنید (MgSe) در فاز مکعبی برای ساختار B۱ مورد بررسی قرار میگیرند. محاسبات با استفاده از امواج تخت تقویتشده خطی با پتانسیل کامل، (FP-LAPW)، در چارچوب نظریه تابعی چگالی (DFT) و با استفاده از نرم افزار WIEN۲k صورت گرفته است. نتایج به دست آمده یک گاف نواری مستقیم حدود eV ۴/۲ در نقطه
را نشان میدهد. همچنین یک ویژگی یونی را برای این ترکیب نشان میدهد، که از ویژگیهای ترکیبهای II-IVاست و با نتایج تجربی و نظری به دست آمده از روشهای دیگران سازگاری خوبی دارد.
آقای امین اله کمالی، آقای علی عامری، آقای هادی پیروج، آقای احمد جهانگیری، آقای بهروز محمود صالحی،
دوره ۱۹، شماره ۲ - ( ۴-۱۳۹۰ )
چکیده
سنگهای آتشفشانی مورد بررسی در جنوب سراب، و در شمال کوه بزقوش واقع شدهاند، که شامل روانههای آندزیتهای پورفیری، گدازههای تراکیآندزیتی همراه با توف می شوند و در شمال منطقه با رسوبهای جوان کواترنر پوشیده شدهاند. این سنگها دارای درشت بلورهایی از آنالسیم، الیوین، پیروکسن و پلاژیوکلازند. بافت اصلی این سنگها، پورفیری با زمینهی اینترسرتال است. با توجه به آنالیزهای شیمیایی، سنگهای منطقهی مورد بررسی، در گسترهی تراکی آندزیت و فنولیت تفریتی قرار میگیرند. همچنین این سنگها دارای ماهیت پتاسیم قلیایی بالا تا شوشونیتی با ویژگیهای پرآلومینیوم هستند. بر اساس بررسیهای انجام شده آنالسیم این سنگها اولیه بوده و به طور مستقیم از تبلور ماگما حاصل شدهاند. سنگهای شمال غربی بزقوش به طور مشخصی، غنی شدگی از عناصر LILE (مثلاً U, Tb, Ba, Rb K,) را نشان میدهند. غنی شدگی عناصر ناسازگار Kو Rb و بیهنجاری منفی Ti و Nb در این سنگها بیشتر با گدازههای حاصل از پوستهی زیرین سازگار است. نمودارهای عنکبوتی و الگوی عناصر REE نشان میدهد که سنگهای این منطقه از یک خاستگاه یکسان به وجود آمدهاند. غنیشدگی این عناصر میتواند به دگرنهادی گوشته یا آلایش پوستهی قارهای وابسته باشد. با این وجود بی هنجاری منفی (TNT) Nb, Ta و Tb و نیز با در نظر گرفتن احتمالی فرورانش نئوتتیس در منطقه، به احتمال زیاد غنیشدگی عناصر ناسازگار میتواند نتیجهی تاثیر فرورانش بر منابع گوشتهای باشد. بر اساس بررسی عناصر REE، ماگماهای مادر سنگهای مورد بررسی احتمالا از یک خاستگاه گارنت لرزولیتی فلوگوپیتدار با درجهی ذوببخشی کم ۴ تا ۶ درصد، تحت فشار ۳۰ تا ۳۵ کیلوبار و در عمق ۹۰ تا ۱۰۰ کیلومتری ریشه گرفته است.
خانم اشرف ترکیان، خانم نفیسه صالحی،
دوره ۲۲، شماره ۴ - ( ۱۰-۱۳۹۳ )
چکیده
آتشفشانهای پلیو-کواترنر در شمالشرق قروه (کردستان) در کمربند آتشفشانی قروه- تکاب، در پهنهی همدان- تبریز جایگزین شدهاند. ترکیب این سنگهای آتشفشانی بازالت تا اولیوین بازالت است. تجزیه ریز پردازش الکترونی پیروکسنها حضور یک نوع پیروکسن یعنی دیوپسید با ترکیب [۱۴/۵۳-۹۷/۴۵ Wo ۴۷/۵۰-۴۴/۴۰En ۴۲/۶-۶۵/۲Fs [ و با عدد منیزیمی ۹۸- ۸۴ را نشان میدهد. زمین دماسنجی بلورهای پیروکسن دمای ۸۰۰ تا ۱۳۰۰ درجه سانتیگراد را معلوم میدارد. توزیع Al در موقعیت چاروجهی و هشت وجهی کلینوپیروکسنها حاکی از تبلور این کانی از یک ماگمای آبدار با فشار بخارآبی کمتر از ۱۰ درصد، در فشاری متوسط تا کم و عمقی برابر ۳۰-۱۸ کیلومتری است. محتوای Fe۳+ کلینوپیروکسنها معرف بالا بودن فشار بخشی (گریزندگی) اکسیژن در محیط تبلورشان است.
خانم محبوبه جمشیدی بدر، خانم نرگس سادات فرامرزی، آقای فریبرز مسعودی، خانم زهرا صالحی،
دوره ۲۳، شماره ۳ - ( ۷-۱۳۹۴ )
چکیده
کانسار جارو به سن ائوسن میانی- الیگوسن، در ۶۰ کیلومتری جنوب غرب کرج و در میان سنگهای آذرین اسیدی تا بازی رخنمون دارد. نتایج ژئوشیمیایی سنگ میزبان آذرین حاکی از ماهیت آهکی-قلیایی، ماگماتیسم وابسته به محیط کششی پشت قوس و فقدان پتانسیل اقتصادی آنها است. شواهد سنگنگاری و ژئوشیمی کانیهای مس نشان دهندهی کانهزایی با ماهیت آزاد، سولفیدی، کربناتی، سیلیکات آبدار مس و اکسی- هیدروکسیدی با بافت غالب رگه ای است. علاوه بر مس، نتایج ژئوشیمی کانسنگ به پتانسیل اقتصادی طلا و نقره نیز اشاره دارد. نتایج توزیع ژئوشیمیایی عناصر در کانی های مس و زمینهی سنگ نشاندهندهی تمرکز عنصر نقره در کالکوپیریت است. بررسی شارههای درگیر دال بر خاستگاه شارهی کانهساز وراگرمایی و آمیختگی شارههای ماگمایی با شارههای جوی است؛ لذا نمیتوان یک خاستگاه ماگمایی محض را برای کانهزایی این منطقه در نظر گرفت. شواهد کانیشناسی و بررسی شارههای درگیر، به نقش همبافتهای سولفیدی و آنیونهای SO۴-۲ یا HS-در انتقال عناصر فلزی کانسار و دگرسانهای موجود به همراه حضور کانیهایی چون مالاکیت و آزوریت به شرایط احیا در زمان کانهزایی اشاره دارند.
آقای محمد پوستی، آقای غلامرضا قدمی، خانم سودابه صالحی،
دوره ۲۵، شماره ۱ - ( ۱-۱۳۹۶ )
چکیده
ناحیهی مورد بررسی در شمال شهرستان رودان واقع شده و بخشی از نوار افیولیتی کهنوج- رودان - میناب را تشکیل میدهد. سنگهای منطقه از نوع هارزبورژیت و لرزولیت هستند و از الیوین، ارتوپیروکسن، کلینوپیروکسن و کانی فرعی کروماسپینل تشکیل شدهاند. با توجه به دادههای تجزیهی نقطهای، میزان MgO در الیوینها بین ۵۵/۵۰ تا ۱۷/۵۰ درصد است، و از نوع فورستریت و کلینوپیروکسنها نیز از نوع دیوپسیدی و اسپینل کرومدار هستند. بررسیهای ریزپردازشی روی کروماسپینل موجود در لرزولیتهای فراقلیایی، مقادیر بالایMg# (۷۱% - ۷۷%) و Al۲O۳ (۳۱/۴۶ تا ۹۸/۵۲ درصد وزنی) و مقادیر پایین) Cr# ۱۴/۰%-۲۲/۰%) را نشان میدهند. نسبت کروم به آلومینیم (Cr/Al) کانی اسپینل در لرزولیتها، برابر ۱۹/۰ است. مقدارFe۳+ در کروماسپینل موجود در پریدوتیتهای فراقلیایی بسیار پایین (۱/۰> درصد وزنی) است که نشان دهندهی تبلور در شرایط گریزندگی پایین اکسیژن است. براساس شیمی کانی اسپینل، نمونههای لرزولیتی مورد بررسی در موقعیت زمینساختی پریدوتیتهای اقیانوسی (آبیسال) قرار
میگیرند و در محل پشتههای میان اقیانوسی (مورب) تشکیل شدهاند.
خانم سمیه صالحی نسب، آقای فرج الله فردوست ، خانم افسانه سلطانی،
دوره ۲۷، شماره ۳ - ( ۷-۱۳۹۸ )
چکیده
کانسار مس بندقیچی در کرانه شمالی پهنه ساختاری ایران مرکزی، ۱۲۰ کیلومتری جنوب شاهرود و ۷۰ کیلومتری جنوب شرق ترود واقع است. کانیسازی مس همراه با واحدهای سنگی از جمله ماسهسنگ، کنگلومرا و لای سنگ با سن الیگوسن رخنمون دارند. کانهزایی به صورت چینهکران (روزادی)، چینهسان (همزادی) و برونزادی (فرآیندهای سطحی) صورت گرفته است.کانیهای اصلی تشکیلدهنده کانسار شامل کانیهای سولفیدی (کالکوسیت، کوولیت، بورنیت، کالکوپیریت و پیریت) و کانیهای کربناته (مالاکیت و آزوریت) هستند. کانیسازی اصلی در پهنه احیایی و در بخشی از سازندهای قرمز رنگ تشکیل میشود و توسط نفوذپذیری، مقدار مواد آلی و سولفیدها در سنگ میزبان کنترل میشود. براساس بررسیهای زمین شیمیایی، ماسهسنگهای منطقه خاستگاه فلسیک تا حدواسط دارند. عنصر مس در بین فلزات پایه دارای بالاترین مقدار ضریب تولید بوده است (۴ تا ۸ درصد وزنی) و بیشترین همبستگی را با نقره نشان میدهد. با توجه به گسترش گدازههای آندزیتی ائوسن در منطقه مجاور کانسار و حضور قطعات آتشفشانی دربردارنده کانیهای مسدار در واحدهای کنگلومرایی میزبان میتوان خاستگاه مس در منطقه را به واحدهای آتشفشانی نسبت داد. با توجه به ویژگیهای اساسی کانسار مس بندقیچی از جمله سنگ میزبان، کانیشناسی، ساخت و بافت، عناصر همراه، محیط تهنشست و عوامل مؤثر در کانهزایی میتوان این کانسار را یک کانسار مس با میزبان رسوبی و از نوع لایه قرمز در نظر گرفت.
آقای محمد صالحی تینونی، آقای علی عابدینی، آقای علی اصغر کلاگری،
دوره ۲۷، شماره ۴ - ( ۱۰-۱۳۹۸ )
چکیده
ذخیره چندفلزی نوع رگهای شلنگ (جنوب غربی شهر کرمان) در بخش مرکزی کمربند فلززایی دهج- ساردوئیه قرار دارد. سنگهای درونگیر این ذخیره شامل واحدهای توف شیشهای، توف بلوری، آندزیت و داسیت (به سن ائوسن) هستند. دگرسانیهای وابسته به این ذخیره شامل پهنههای پروپلیتی، آرژیلی حد واسط، سیلیسی و کربناتی هستند. کانهزایی بیشتر به صورت رگه- رگچه ای در دو مرحله جداگانه درونزاد (کالکوپیریت، پیریت و مگنتیت) و برونزاد (بورنیت، کالکوسیت، مالاکیت، آزوریت و هماتیت) رخ داده است. کانیسازی درونزاد نیز در دو دوره مجزا رخ داده است، (۱) در زمان تشکیل رگه/رگچه های کوارتز- سولفید و (۲) هنگام گسترش رگه/رگچههای کربنات- سولفید. مقادیر متوسط مس، سرب، روی، طلا و نقره در رگه/ رگچههای کانهدار به ترتیب ۵/۲ در صد وزنی، ۲۶/۰ در صد وزنی، ۱۶/۰ در صد وزنی، ۳/۱ گرم در تن و ۲۸ گرم در تن هستند. بیهنجاریهای مثبت قوی Eu (۰۳/۵-۳۱/۱۰) و Ce (۴۸/۱-۰۶/۵) به ترتیب نشان دهنده pH قلیایی محیط نهشت و ماهیت احیایی سیالهای کانسنگ هستند. بررسیهای ریزدماسنجی میانبارهای سیال در بلورهای کوارتز همزاد با کانیهای سولفیدی صورت گرفت. میانبارهای سیال مورد بررسی به طور عمده از نوع دو فازی غنی از مایع (L+V) هستند و همه آنها به فاز مایع همگن شده اند. دماهای همگنشدگی(Th) به دست آمده در میانبارهای سیال مورد بررسی در گستره ۲۲۶ تا ۳۱۳ درجه سانتیگراد تغییر میکنند. شوری های میانبارهای مورد بررسی نیز دارای گستره تغییراتی از ۴/۳ تا ۹/۹ درصد وزنی معادل نمک طعام هستند. بر اساس نتایج ریزدماسنجی میانبارهای سیال، جوشش همزمان با سرد شدن سازوکار اصلی در گسترش و تکامل این ذخیره محسوب میشود. حضور بافتهای گل کلمی، شانهای، قشرگون، دانهای، پرمانند، برشی، تیغهای و جانشینی در کانسنگها، گسترش دگرسانیهای آرژیلی حدواسط و کربناتی و شوری پایین میانبارهای سیال مورد بررسی، شواهد متقاعد کنندهای فراهم می نمایند مبنی بر اینکه ذخیره نوع رگهای شلنگ بیشترین شباهت را به کانسارهای وراگرمایی (اپیترمال) با سولفیدشدگی پایین دارد.
خانم حمیده صالحینژاد، آقای حمید احمدیپور، آقای حسامالدین معینزاده، آقای عباس مرادیان،
دوره ۲۷، شماره ۴ - ( ۱۰-۱۳۹۸ )
چکیده
در شمال کمربند ماگمایی کرمان و جنوبغربی شهرستان رفسنجان (منطقه دهظهیر)، تعدادی توده نفوذی با ترکیب دیابازی بصورت شکلهای نامنظم )قطر بیشینه ۸ متر( و همچنین بصورت دایک )به ضخامت بیشینه ۴ متر(، به درون سنگهای آندزیتی پورفیری و سنگهای آذرآواری ائوسن نفوذ کردهاند. بافت این سنگها افیتیک، سابافیتیک و پورفیروئیدی است، کانیهای اصلی آنها شامل پلاژیوکلاز (بیتونیت)، کلینوپیروکسن (دیوپسید) و کانیهای های فرعی تیتانومگنتیت هستند. بر اساس ویژگیهای سنگنگاری، حضور برونبومها و تغییرات ترکیبی از مرکز به لبه در پیروکسنها و پلاژیوکلازها، احتمالاً این سنگها دستخوش فرایند آمیختگی ماگمایی شدهاند. ارزیابی دما و فشارسنجی در کانی کلینوپیروکسن، دمای ۱۰۵۰ -۱۲۰۰ درجه سانتیگراد و فشار بیش از kb۲ را برای تبلور این کانی نشان میدهد. بر این اساس میتوان عمق شروع تبلور کلینوپیروکسنها را ۲۰ کیلومتر در پوسته میانی دانست. طی تبلور کلینوپیروکسنهای موجود در این سنگها، گریزندگی اکسیژن نیز پایین و فشار بخار آب کمتر از kb۱۰ بوده است. بر اساس شیمی کلینوپیروکسنها، ماگمای اولیه این سنگها دارای ماهیت آهکی-قلیایی بوده و در جایگاه قوس آتشفشانی تشکیل شده است.
آقای محمد صالحی تینونی، آقای علی عابدینی، آقای علی اصغر کلاگری،
دوره ۲۸، شماره ۲ - ( ۴-۱۳۹۹ )
چکیده
ذخیره مس بلبلی۲ در ۱۱۰ کیلومتری جنوبغرب کرمان و در کمربند فلزایی دهج- ساردوئیه (کمان ماگمایی سنوزوئیک کرمان) واقع است. این ذخیره توسط سنگهای آذرین خروجی ائوسن (توف، جوش آتشفشانی، آندزیت و داسیت) و توده آذرین درونی الیگو- میوسن (گرانودیوریت) میزبانی میشود. این سنگها میزبان پهنههای دگرسانی پروپیلیتی، فیلیکی، سیلیسی و کربناتی (برآمده از سیالهای کانیساز) هستند. در این سنگها، کانیسازی درونزاد غالب بوده و بیشتر به صورت رگه- رگچهای داربستی و انتشاری (کالکوپیریت، پیریت و مگنتیت) رخ داده است. این کانیسازی توسط انباشتههای برونزاد چون هماتیت، گوتیت، مالاکیت، و آزوریت در بخش سطحی ذخیره پوشیده شده است. کانیهای درونزاد اغلب بافتهای رگه-رگچهای داربستی، برشی، دانهای و قشرگون را نشان میدهند. ریزدماسنجی در بلورهای کوارتز همزاد با کانیسازی چهار نوع میانبار سیال دو فازی مایع-گاز غنی از مایع (L-V)، دوفازی گاز-مایع غنی از گاز (L-V-S)، سه فازی مایع-گاز-جامد (V-L) و تک فازی گازی (V) را نشان میدهد. میانبارهای سیال مورد مورد بررسی دارای گستره دمای همگن شدگی ۴۲۷-۱۹۰ درجه سانتیگراد هستند. میانبارهای سیال L-V-S با محو بلور نمک طعام در گستره دمایی ۲۱۳ تا ۴۲۵ درجه سانتیگراد متناظر با شوریهای در گستره ۵۰-۳۲ درصد وزنی نمک طعام همگن میشوند. میانبارهای دوفازی غنی از مایع (L-V) شوریهایی در گستره ۱۰- ۶/۰ درصد وزنی معادل نمک طعام را نشان میدهند. بر پایه
دادههای ریزدماسنجی، جوشش، آمیختگی و سرد شدن ساده سیالهای کانیساز سازوکارهای مؤثر در تشکیل و گسترش این ذخیره به شمار میروند. سیالهای کانسارساز به احتمال بسیار دارای خاستگاه ماگمایی و ماگمایی- جوی بودهاند. جایگاه زمینساختی، ویژگیهای بافتی و ساختی، انباشتههای کانیایی دگرسانی و کانیزایی و دادههای ریزدماسنجی ردهبندی کانسنگهای بلبلی۲ به عنوان ذخیره مس نوع پورفیری را تأیید میکنند.
آقای محمد صالحی تینونی، آقای علی عابدینی، آقای علیاصغر کلاگری،
دوره ۲۹، شماره ۱ - ( ۱-۱۴۰۰ )
چکیده
ذخیره مس تختگنبد در ۶۳ کیلومتری شمالشرق شهرستان سیرجان، جنوبشرق ایران واقع است. کانیسازی درونزاد در این ذخیره به شکل رگه-رگچهای داربستی و رگههای ضخیم کوارتزی رخ داده است که توسط توده میکروگرانودیوریتی الیگو-میوسن و مواد آذرآواری (به طور عمده توف با ترکیب حدواسط) ائوسن میزبانی میشود. رگه- رگچههای داربستی دربردارنده سه نسل کانیسازی (۱) کوارتز + مگنتیت ± کالکوپیریت، (۲) کوارتز + کالکوپیریت + پیریت ± مگنتیت و (۳) کوارتز + پیریت + کالکوپیریت هستند. دگرسانی فیلیک بیشتر در سنگهای دیواره پیرامون رگه- رگچههای داربستی گسترش یافته است. کانیسازی برونزاد در این ذخیره با جانشینی سولفیدهای آهندار توسط هماتیت و گوتیت مشخص میشود. همچنین، تشکیل مالاکیت، آزوریت و مس طبیعی در جریان تخریب سولفیدهای درونزاد آهن و مس در شرایط اکسایشی رخ داده است. بررسی میانبارهای سیال در بلورهای کوارتز موجود در رگه- رگچههای کوارتزی نشان داده که آنها بیشتر از نوع مایع+گاز+جامد (L+V+S)، مایع+گاز(L+V) و گاز+مایع (V+L) بوده و دارای دمای همگنی در گستره ۱۴۶ تا ۴۵۰ درجه سانتیگراد و شوری ۳۵/۰ تا ۸/۵۷ درصد وزنی معادل نمک طعام هستند. فازهای جامد شامل هالیت، سیلویت و کانیهای تیره هستند. میانبارهای سیال مورد بررسی در رگههای کوارتزی ضخیم از نوع L+V بوده و دارای دمای همگنی در گستره ۲۰۷ تا ۳۴۴ درجه سانتیگراد و شوری ۳۵/۰-۳۹/۳ درصد وزنی معادل نمک طعام هستند. بر اساس نتایج ریزدماسنجی میانبارهای سیال، جوشش سیالهای ماگمایی عامل مؤثر در نهشت کانیهای کانسنگی و باطله در رگه- رگچههای داربستی است. همچنین سردشدگی و آمیختگی سیالهای جوی و ماگمایی علت نهشت کانیها در رگههای ضخیم کوارتزی هستند. در کل، یافتههای به دست آمده در این پژوهش نشان میدهند که روند تشکیل و تکامل سامانه گرمابی تختگنبد بیشترین شباهت را به سامانههای مس پورفیری دارد.