نتایج تجزیه ریزگمانه الکترونی (EPMA) انواع آمفیبول­ها در توده گرانیتوئیدی آستانه و سنگ­های نیمه آتشفشانی آن واقع در زون سنندج – سیرجان وجود چهار نوع آمفیبول را در این سنگ­ها نشان می­دهد. ترکیب آمفیبول­ها از منیزیوهورنبلند در تونالیت و برونبوم­های کوارتزدیوریتی، اکتینولیت در گرانودیوریت و مونزوگرانیت، پارگازیت در برونبوم­های داسیتی و آنتوفیلیت حاصل از تجزیه اورتوپیروکسن در یک نمونه تونالیتی متغیر است. همه این آمفیبول­ها در فوگاسیته بالای اکسیژن تشکیل می­شوند که نشانه سری مگنتیتی ایشیهارا و I بودن نوع این گرانیت­هاست. روش­های متفاوت محاسبه فشار و دمای تشکیل آمفیبول­ها نشان
می­دهد که پارگازیت برونبوم­های داسیتی در گستره فشار و دمای­های بالاتر (C° ۷۶۷ و Kbar ۶_/۶) نسبت به منیزیوهورنبلند در برونبوم کوارتزدیوریتی (C° ۷۳۴ و Kbar ۸_/۲) و منیزیوهورنبلند در تونالیت­های منطقه (C° ۷۰۸ و Kbar ۴_/۱) تشکیل شده است.

منطقه مورد بررسی بخشی کوچکی از زون سنندج - سیرجان محسوب می­شود. دگرنهادی زیر منطقه در مرز توده گرانیتوئیدی آستانه و تأثیر آن بر سنگ­های غنی از آلومینیم باعث تورمالین­زائی به صورت تورمالینیت­های لایه­ای در هورنفلس­های پلیتی شده است. علاوه بر آن شاره­های مراحل انتهایی ماگما، تورمالین را به صورت گرهک روی سطح مونزوگرانیت­ها متبلور ساخته است. نسبت Fe/(Fe+Mg) در تورمالین­های نواری بین ۷۶_/۰- ۴_/۰ و در گرهک­ها ۹۶_/۰-۸۳_/۰ متغیر است. ترکیب تورمالین­ها از نوع شورلیت – دراویت است. منطقه­بندی شیمیایی در این کانی نشانگر شرایط عدم تعادل حین تبلور و سیستم باز است. عناصر کمیاب در
تورمالین­های لایه­ای به خاستگاه ته نشستی تورمالین اشاره دارد. مسطح بودن الگوی عناصر نادر خاکی در گرهک­های
تورمالین­دار دلالت بر تحرک عناصر نادر خاکی سبک در نتیجه دگرسانی دارد که این باعث افزایش ناچیز HREE/LREE در این تورمالین­ها شده است.

توده گرانودیوریتی آستانه واقع در جنوب غرب اراک حاوی برونبوم­های ریزدانه کروی و به ندرت بیضوی با ترکیب گابرو، دیوریت و دیوریت کوارتزدار است. قطر این برونبوم­ها ازحدود چند میلی­متر تا ۴۰ سانتی‌متر در تغییر است. اندازه کانی‌های تشکیل دهنده برونبوم­ها در بخش خارجی، ریزتر از مرکز آن­هاست. ریز دانه بودن برونبوم­ها حاکی از سرد شدن سریع آبگون سازنده آن هنگام ورود به درون ماگمای گرانیتوئیدی میزبان است. حضور برونبوم­های ریز دانه مافیک همراه با شواهدی از وجود بافت‌های ناتعادلی مانند فلدسپار با بافت‌های پوئی‌کیلیتیک، کوارتزهای مدور و چشمی شکل که با کانی‌های کوچک با دمای بالاتر مانند پلاژیوکلاز، بیوتیت و آمفیبول به صورت منطقه­ای در بر گرفته شده‌اند، حضور انبوهه­های مافیک، آپاتیت‌های سوزنی، تیغه‌های پلاژیوکلاز کوچک درون پلاژیوکلازهای بزرگتر، همگی آمیختگی ماگمایی را تأیید می‌کنند. بر اساس نتایج آنالیز ریزپردازشی، ترکیب پلاژیوکلاز در گرانودیوریت‌ها از الیگوکلاز تا آندزین و در برونبوم­ها از آندزین تا لابرادوریت متغیر است و غالباً منطقه­بندی عادی نشان می‌دهند که حاکی از آمیختگی ماگمایی است. برونبوم­ها و سنگ‌های میزبانشان از نظر ژئوشیمیایی با یکدیگر تفاوت‌های قابل توجهی نشان نمی‌دهند فقط این که برونبوم­ها نسبت به گرانودیوریت‌ها از Cr, Ni, Co و به میزان کمتر از‌ عناصر HREE غنی شده‌اند. با توجه به الگوی مسطح HREE در برونبوم و سنگ میزبان به نظر می­رسد که هر دو از پوسته زیرین ریشه می­گیرند ولی غنی شدگی بیشتر برونبوم­ها از HREE عمق بیشتری را برای برونبوم­ها تداعی می­کند. برونبوم­ها گلبول­هایی [گویچه­هایی] از ماگمای مافیک هستند که با ماگمای فلسیک آمیختگی جزئی داشته­اند. 

مناطق مورد بررسی در جنوب و جنوب غربی شهرستان اراک واقع شده و بخشی از زون ساختاری سنندج – سیرجان محسوب می­شوند. سنگ­های نفوذی موجود در مناطق آستانه و بروجرد شامل کوارتزدیوریت، گرانودیوریت و مونزوگرانیت­اند. در منطقه­ی آستانه علاوه بر سنگ­های نفوذی نامبرده، سنگ­های شبه آتشفشانی با ترکیب ریوداسیتی وجود دارند. مجموعه کانی­های این واحدهای سنگ­شناسی در این مناطق به­طور کلی مشابه­اند. کانی­های آمفیبول، بیوتیت، پلاژیوکلاز، ارتوکلاز و کوارتز کانی­های معمول در دو منطقه­اند که تفاوت هر مجموعه در میزان کانی­هاست. بررسی­های صحرایی، سنگ­نگاری و ویژگی­های ژئوشیمیایی مناطق مورد بررسی نشان می­دهد که ماگمای مادر هر دو دارای ترکیب کلسیمی - قلیایی با پتاسیم متوسط تا بالا و حاصل تغییر است. نزدیکی مکانی، زمانی و مشابه بودن ویژگی­های ژئوشیمیایی و ایزوتوپی سنگ­های هر دو منطقه­ی مورد بررسی حاکی از رابطه­ی ژنتیکی و خویشاوندی سنگ­های آن­ها و در نهایت خاستگاه یکسان آن­هاست. محتمل­ترین خاستگاه ماگمای مادر سنگ­های گرانیتوئیدی هر دو منطقه، ذوب پوسته­ی تحتانی با ترکیب آمفیبولیت همراه با متاپلیت­های منطقه­ی خاستگاه است که باعث تشکیل این توده­ها در بروجرد با مقیاس گسترده­تر و با حجم کم­تر از منطقه­ی آستانه شده است.

ترکیبات باز شیف جدید N-(۳,۴-dimethoxybenzylidene)-۴-methoxyaniline (۱) و
 N-(۳,۴-dimethoxybenzylidene)-۴-ethoxyaniline (۲) تهیه شده و به کمک روشهای تجزیه عنصری و طیف سنجی FT-IR مورد شناسایی قرار گرفتند. ساختارهای بلوری ۱ و ۲ به کمک تکنیک پراش پرتو ایکس شناسایی شدند. ترکیب ۱ به صورت سیستم منوکلینیک و گروه فضایی P۲_۱ با دو مولکول مستقل (A  و B) با داده های ساختار بلوری

a = ۱۴,۸۱۹۸(۴)  b = ۷,۱۶۵۶(۲)    c = ۱۳,۲۹۸۲(۴) Å                       β = ۱۰۳,۲۸۹(۲)º          V = ۱۳۷۴,۳۶(۷) Å^۳     Z = ۴           

و ترکیب ۲ به صورت سیستم منوکلینیک و گروه فضایی P۲_۱/n با داده های ساختار بلوری

a = ۱۶,۵۶۳۸(۶)              b = ۷,۳۵۴۶(۲)    c = ۱۲,۷۴۴۹(۴) Å                       β = ۱۰۶,۰۲۱(۴)º     V = ۱۴۹۲,۲۸(۹) Å^۳          Z = ۴             

متبلور می شوند.

بررسی آنالیزهای ریزپردازشی (نقطه­ای) از تورمالین­های موجود در رگه­های کوارتز – تورمالین در کوارتزدیوریت­های نظام آباد، رگه­های آپلیتی و پگماتیتی تورمالین­دار در گرانودیوریت­های قلعه ثمورخان، گیحالی و کبوترلان، رگه­های پگماتیتی در شیست­های کلهجوب و ندول­های تورمالین در مونزوگرانیت­های آستانه و گرانودیوریت­های دهگاه نشان می­دهد که اکثر تورمالین­های این منطقه از نوع شورلیت بوده و تورمالین­های سوزنی قلعه ثمورخان و برخی از نمونه­های گیجالی و کلهجوب از نوع فوئیتیت­اند. خود شکلی و عدم منطقه‌بندی، بالا بودن مقدار Fe/Fe + Mg، نقصان در جایگاه X و بالا بودن مقدار Al در اکثر تورمالین­‌ها حاکی از ماگمایی بودن آنهاست، و وجود تورمالین‌ها به صورت گرهک در گرانیت­های پر آلومین دهگاه و آستانه نشانه­ی روشنی از غنی بودن ماگمای خاستگاه آن­ها از B است. بنابراین تورمالین­های مورد بررسی وابسته به محیط­های گرانیتی بوده و بوسیله یک گرماب با خاستگاه ماگمایی به وجود آمده­اند.

کمپلکس روی (II) [Zn(۲۵-MBTSC)_۲I_۲] از واکنش بین ZnI_۲ و لیگاند ۲۵-MBTSC = (E)-۲-(۲,۵-dimethoxybenzaldehyde)thiosemicarbazone  در حلال متانول و دمای ۲۵ درجه سانتیگراد تهیه و به کمک روش تجزیه عنصری مورد شناسایی قرار گرفت. ساختار بلوری این ترکیب به کمک تکنیک پراش پرتو ایکس تک­بلور شناسایی شد. این ترکیب به صورت سیستم تری­کلینیک و گروه فضایی P-ī که متبلور می­شود. در این کمپلکس یون Zn^۲+ توسط دو اتم گوگرد حاصل از دو لیگاند ۲۵-MBTSC و دو اتم ید به آن اتصال دارند ساختار چهاروجهی انحراف یافته را تشکیل می­دهد. لیگاند ۲۵-MBTSC به عنوان لیگاند تک دندانه عمل کرده و از طریق اتم گوگرد به فلز روی متصل می­شود.

باز شیف جدید  (E)-۴-methoxy-N-(۴-hydroxybenzylidene)aniline از واکنش بین ۴-هیدروکسی بنزآلدهید و ۴-متوکسی آنیلین در حلال متانول و دمای ºC۵۰ تهیه شد و به کمک روش­های تجزیه عنصری و طیف­سنجی FT-IR مورد شناسایی قرار گرفته است. ساختار بلوری این ترکیب به کمک تکنیک پراش پرتو ایکس شناسایی شد. این ترکیب به­صورت سیستم اورتورومبیک و گروه فضایی  Pbcn متبلور می­شود. داده های ساختار بلوری این ترکیب به شرح زیر است:

a = ۲۲,۳۸۱۳(۵)               b = ۱۰,۷۴۷۷(۲)               c = ۹,۳۶۲۳(۲) Å             V = ۲۲۵۲,۰۸(۸) Å۳

Z = ۸                      µ = ۰,۷۳ mm−۱                    R = ۰,۰۳

طول پیوند ایمینی N۱ = C۷ برابر (۱۴) ۲۸۳۹_/۱ آنگستروم که مشابه طول پیوندهای دوگانه می­باشد. مولکول این ترکیب مسطح نبوده و دارای زوایه دوسطحی (۳۲) ۹۶۸_/۵۸ درجه بین دو حلقه فنیل  است. در این ترکیب پیوند هیدروژنی از نوع O∙∙∙H-C وجود داشته که زنجیر یک بعدی را تشکیل می­دهد.

ساختار بلوری ترکیب باز شیف کایرال  (E)-۳,۴-Dimethoxy [(۱-phenylethyl)iminomethyl]benzyneبه کمک تکنیک پراش پرتو ایکس تعیین شد. این ترکیب در ادامه به کمک روش­های تجزیه عنصری و طیف­سنجی­های FT-IR، NMR و UV-Vis مورد شناسایی قرار گرفت. این ترکیب به­صورت سیستم مونوکلینیک و گروه فضایی P۲_۱ متبلور می شود. داده­های ساختار بلوری این ترکیب به شرح زیر است:

a = ۱۹,۰۱۲۱ (۲), b = ۸,۲۵۰۷ (۲), c = ۹,۷۳۳۱ (۴) Ǻ, β = ۹۲,۴۸۸ (۲)°, V = ۱۵۲۵,۳۳ (۷) Ǻ^۳, Z = ۴, R_۱ = ۰,۰۲۹۹, wR_۲ = ۰,۷۸۷, R_۱ = ۰,۰۳۲۹, wR_۲ = ۰,۰۸۰۴.

کمپلکس جیوه (II) Hg(Meca_۲en)I_۲ با لیگاند دو دندانه­ای Meca_۲en = N,N′-bis[(E)-۲-benzylidenepropylidene]ethane-۱,۲-diamine سنتز و به کمک روشهای تجزیه عنصری و طیف­سنجی ^۱H-NMR مورد شناسایی قرار گرفته است. ساختار بلوری این ترکیب به کمک تکنیک پراش پرتو ایکس تک­بلور شناسایی شد. این ترکیب به صورت سیستم مونو­کلینیک و گروه فضایی P۲_۱/n متبلور می شود. لیگاند باز­شیف به­صورت دودندانه و کی­لیت از طریق دو اتم نیتروژن به مرکز جیوه (II) متصل می­شود.

توده‌ی گرانیتوئیدی سفیدکوه در باختر شهرستان نهبندان، استان خراسان جنوبی واقع‌شده و از دیدگاه زمین‌شناسی ایران در بخش خاوری پهنه­ی لوت قرار دارد. این توده دارای طیف ترکیبی گرانیت (مونزو- سینوگرانیت)، گرانودیوریت و تونالیت بوده و دارای برونبوم‌های ریزدانه­ی فلسیک با کانی‌شناسی مشابه توده اصلی است که ترکیب کانی‌های اصلی آن کوارتز، پلاژیوکلاز، میکروکلین، ارتوز و بیوتیت است که به منظور تعیین شیمی کانی ها و دماسنجی با ریزپردازش الکترونی (EPMA) آنالیز شدند. پلاژیوکلازها در توده_­ی گرانیتوئیدی اغلب دارای ترکیب آندزینی و گاهی آلبیتی و در برونبوم‌ها بیشتر آندزینی هستند، مقدارآنورتیت پلاژیوکلازها از بخش‌های مرکزی به حاشیه کاهش نشان می‌دهد که بیانگر منطقه‌بندی عادی در آن‌هاست. فلدسپات‌های قلیایی برونبوم‌ها در گستره­ی سانیدین و در توده­ی گرانیتی در گستره­ی ارتوز قرار می‌گیرند. بیوتیت‌های گرانیت‌ها از نوع اولیه ماگمایی، آهن دار و در گریزندگی پایین اکسیژن و شرایط احیایی تشکیل ‌شده‌اند در حالی که بیوتیت‌های برونبوم‌ها در گریزندگی بالای اکسیژن، شرایط اکسایش تشکیل و از نوع منیزیم‌دار و اولیه ماگمایی می‌باشند. زمین‌دماسنجی فلدسپات‌ها و بیوتیت‌ها در دمای بین ۵۰۰ تا ۷۵۰ درجه‌ی سانتیگراد برای واحد گرانیتی و دمای ۶۵۰ تا ۹۵۰ درجه‌ی سانتیگراد را برای برونبوم‌ها نشان می‌دهند. بررسی‌های شیمی کانی‌ها نشان می‌دهد که گرانیت‌ها (ماگمای پرآلومین) و برونبوم‌ها از یک ماگمای آهکی – قلیایی وابسته به حواشی فعال قاره‌ای تشکیل ‌شده‌اند.

تک بلورهای ترکیب باز شیف ۲-[(۲-کلرو-۴-نیتروفنیل)ایمینومتیل]فنول (۱) به کمک روش تبخیر آهسته­ی حلال در دمای اتاق رشد داده شدند. ساختار بلوری این ترکیب به کمک تکنیک پراش پرتو ایکس تعیین شد. این ترکیب به صورت سیستم مونوکلینیک و گروه فضایی P۲_۱ با دو مولکول با تقارن مجزا متبلور می شود. پیوند هیدروژنی درون­مولکولی O-H···N باعث ایجاد حلقه ۶ ضلعی در هر مولکول می­شود. برهم­کنش­های بین­مولکولی C-H···O سبب اتصال مولکول­ها به یک­دیگر در یک شبکه سه­بعدی می­شوند.

سنگ­های دگرگون مورد بررسی شامل دو گروه ناحیه­ای و مجاورتی هستند. سنگ­های دگرگونی ناحیه­ای عبارتند از اسلیت، فیلیت و میکاشیست و در گستره­ی رخساره­ی شیست­سبز قرار می­گیرند، و سنگ­های دگرگون مجاورتی عبارتند از شیست لکه­دار و هورنفلس. کوارتز، کلریت، مسکوویت، بیوتیت و کردیریت کانی­های تشکیل دهنده­ی این سنگ­ها هستند. بررسی­های سنگ نگاری نشان می­دهد که پیدایش کانی کردیریت به­صورت لکه در این سنگ­ها حاصل دگرگونی مجاورتی است. بررسی شیمی­کانی­ها نشان می­دهد که کلریت از نوع رپیدولیت است و میکاها­ غنی از عضو نهایی مسکویت هستند. محاسبات انجام شده روی کانی­ کلریت نشان می دهد که این کانی در دمای حدود ۴۱۶-۳۷۸ درجه­ی سانتی­گراد و فشار پایین تا متوسط متبلور شده­است. با­توجه ­به بررسی­های انجام شده، پروتولیت سنگ­های مورد بررسی، رسوبی و از نوع گریوک و یا شیل بوده است. بررسی اکسید­های عناصر اصلی، واسطه و کمیاب (مانند Ni,Rb,TiO_۲,K_۲O) ماهیت حدواسط تا اسیدی در حد آندزیت تا ریوداسیت را برای سنگ آذرین مولد این رسوب­ها نشان می­دهد. نمودار­های ژئوشیمیایی متمایز­کننده و بی­هنجاری منفی عناصری نظیر ,P ,Sr ,Ba Ti و بی­هنجاری مثبت عناصری نظیر  Rb ,Kبیانگر جابجایی این عناصر ضمن فرایند­های دگرسانی و دگرگونی است. نمودارهای جدا کننده­ی محیط­های زمین ساختی نشانگر محیط وابسته­به فرورانش برای این سنگ­هاست و برمبنای اکسید عناصر اصلی، محیط زمین ساختی تشکیل رسوب­های اولیه­ی حاشیه فعال قاره بوده است.

بر اساس مشاهدات صحرایی، تورمالین­های واقع در لوکوگرانیت­های مشهد به دو دسته­ی نودولی (گره­ای) و خوشه­ای (دندریتی) تقسیم می­شوند. هندسه فراکتال ابزاری برای اندازه­گیری اشکال نامنظم است. بر اساس روش مربع شمار که یکی از ابزارهای هندسه فراکتال است بین بعد فراکتال و بی نظمی اشکال، ارتباط مستقیمی وجود دارد به­طوری که اجسام با بی­نظمی بیشتر دارای بعد فراکتال بزرگتری هستند. تورمالین­های گرهکی (متمایل به دراویت) و دندریتی (شورلیت) حاصل فعالیت­های مراحل تأخیری ماگمایی­اند. تفاوت در نرخ یا سرعت رشد، کشش سطحی، گرمای نهان تبلور که در نهایت باعث بی نظمی می­شوند، از فاکتورهای اصلی تشکیل شکل­های متنوع تورمالین در منطقه­ی مورد بررسی هستند. سردشدگی سریع بلورهای تورمالین در مراحل انتهایی تبلور ماگما، باعث ایجاد یک سطح ناهمگن با کشش سطحی متفاوت می­شود. نقاط با کشش سطحی پایین، بلورهای ریزتر را بیشتر متبلور می­کنند و همین رخداد منجر به بالا رفتن گرمای نهان تبلور و در نهایت بی­نظمی و ویژگی­های فراکتالی بیشتر مانند شکل­های دندریتی می­شود. در مورد شکل­های گرهکی انباشت مواد فرار و بخارهای در درون حفره­ها باعث اختلاف فشار در بیرون و درون حفره خواهد شد. فشار بیشتر بیرون حفره نسبت به درون آن باعث حرکت مواد مغذی از حاشیه به درون و مرکز حفره خواهد شد. تبلور در مرکز موجب بالا رفتن گرمای نهان تبلور در مرکز، اختلاف گرادیان دمایی و در نهایت جریان همرفتی و تبلور گرهک­های تورمالین با بی­نظمی بیشتر درون حفره می­شود.

تورمالین گرهکی در گرانیت­های g_۲ مشهد از دو بخش مرکز تیره و حاشیه سفید رنگ تشکیل شده است که خود به­صورت پراکنده روی گرانیت­های روشن قرار گرفته­اند. بررسی­های سنگ نگاری این بخش­ها (مرکز، هاله سفید اطراف و گرانیت میزبان) حاکی از انباشت تورمالین در مرکز، کوارتز، مسکوویت، میکروکلین و ارتوکلاز در هاله و کوارتز، پلاژیوکلاز، میکروکلین، موسکوویت و بیوتیت در گرانیت میزبان است. بر اساس آنالیزهای نقطه­ای و ژئوشیمیایی، ترکیب تورمالین­های گرهکی شورلیت و نزدیک به دراویت است. وجود ویژگی­هایی نظیر داشتن منطقه­بندی نوسانی، افزایش Ca, Mg در حاشیه، دارا بودن Fe/Fe+Mg با میانگین (۶۳-۵۶) و الگوی REE سازگار با ذوب متاپلیت­ها، همگی حاکی از خاستگاه دوگانه­ی این تورمالین­ها هستند یعنی سیستم ماگمایی در مراحل ابتدایی دارای تورمالین با ترکیب شورلیت بوده و سپس با حرکت رو به بالای ماگما و اختلاط آن با سیال ماگمای غنی از مواد فرار و بور حاصل از واکنش آن با متاپلیت­های میزبان، یک سیستم باز ایجاد شده است و ترکیب تورمالین به سمت دراویت گرایش یافته است.

در منطقه­ی آستانه، (جنوب غرب اراک) و در حاشیه­ی توده­ی ریوداسیتی، زینولیت­هایی با ترکیب
رخساره­ی پیروکسن هورنفلس دیده شده­اند. این سنگ­ها دارای مجموعه کانیایی کرندوم + اسپینل + آندالوزیت + فلدسپارپتاسیم­دار + پلاژیوکلاز + مسکوویت + بیوتیت + کلریت بوده و حاوی بافت­های گرانوبلاستیک، لپیدوپورفیروبلاستیک، پورفیرولپیدوبلاستیک، سیمپلکتیت و پوئی کیلوبلاستیک هستند. در این مجموعه بافت واکنشی (سیمپلکتیک)، کانی­های اسپینل- پلاژیوکلاز- بیوتیت جایگزین آندالوزیت شده است. شواهد سنگ­نگاری در این سنگ­ها بیانگر این است که بافت واکنشی حاشیه­ی آندالوزیت در شرایط ذوب­بخشی ایجاد شده است. شواهد زمین­شناسی و کانی­شناسی نیز حاکی از این است که پیرومتامورفیسم مسئول پیدایش این مجموعه کانی­های شاخص بوده است. بررسی­های صحرایی، شواهد سنگ­نگاری و دما – فشارسنجی (گستره­ی دمایی^oC ۷۱۸ و فشار kbar۸_/۲) این سنگ­ها نشان می­دهد که علت پایداری آندالوزیت تا منطقه­ی کرندوم-اسپینل در زینولیت­های مورد بررسی، نرخ گرم شدگی سریع این سنگ­ها و برهم­چینی ­پله­ای (overstepping) است. انتشار گرمای ناشی از شبه آتشفشانی­های ریوداسیتی سبب فرآیند پیرومتامورفیسم شده است به­طوری که دوره دمایی تحمیل شده به این زینولیت­ها کم و نرخ گرم شدگی زیاد بوده است.     

در بخش شمال تا شمال شرق شهرستان بافت، در جنوب کرمان، رخنمون­های متعددی از سنگ­های آتشفشانی به­صورت گسترده وجود دارند که از نظر زمین­شناسی در بخش شرقی نوار دهج – ساردوئیه که خود بخشی از جزایر قوسی ارومیه-دختر است قرار گرفته­اند. بیشتر دنباله­های آتشفشانی شامل آندزیت­، آندزیت بازالت، داسیت و به مقدار اندک بازالت و ریولیت به سن ائوسن هستند که همراه با سنگ­های آذرآواری و پیروکلاستیک شامل گدازه­ها و روانه­های ایگنیمبریتی قرار گرفته­اند. کانی­های اصلی آن­ها شامل پلاژیوکلاز، هورنبلند، بیوتیت و پیروکسن هستند و از جمله بافت­های مهم در این واحدهای آتشفشانی می­توان به انواع هیالوپورفیری میکرولیتیک، پورفیری و جریانی اشاره کرد. درشت بلورهای پلاژیوکلاز در این سنگ­ها بافت­های غیرتعادلی چون منطقه­بندی نوسانی و بافت غربالی را نشان می­دهند. بررسی­های ژئوشیمیایی حاکی از این است که سنگ­های منطقه در قلمرو آهکی قلیایی رده­بندی می­شوند. بر اساس اطلاعات به­دست آمده از نتایج آنالیزها، این سنگ­ها از نظر LREE نسبت به HREE غنی­شدگی از خود نشان می­دهند و نیز بالا بودن مقدار عناصر ناسازگار LILE نسبت به HFSE و مشاهده­ی بی­هنجاری منفی در عناصری مثل Ti، Nb و P در گدازه­ها، حاکی از یک محیط زمین­ساختی فرورانشی است و مبین آن است که ماگمای مادر تشکیل دهنده احتمالاً از ذوب بخشی گوه گوشته­ای که خود در تماس با جریان­های مشتق شده از پوسته­ی اقیانوسی فرورونده بوده و از عناصر کمیاب سبک (LREEها) غنی شده، ریشه گرفته است.    

آمفیبولیت­های شمال شرق درود به سن تریاس فوقانی که جزئی از منطقه­ی سنندج- سیرجان محسوب می­شوند با میکاشیست، مرمر و متادولومیت همراهند. این سنگ­ها به رنگ سبز تیره و حاوی کانی­های هورنبلند، پلاژیوکلاز، آکتینولیت، ترمولیت و اپیدوت هستند که کانی­های تیره و روشن به صورت جدا از هم در آنها دیده می­شوند. بر اساس آنالیزهای ژئوشیمیایی سنگ کل، این سنگ­ها شبه­قلیایی، دارای روند تولئیتی و خاستگاه بازالتی هستند. آمفیبولیت­های منطقه از نوع ارتوآمفیبولیت هستند. بر اساس نمودارهای تمایز محیط زمین­ساختی، پروتولیت سنگ­های آمفیبولیتی منطقه در شرایط پوسته­ی اقیانوسی و در محیط تکتونوماگمایی درون ورقه­ای شکل گرفته است. در این آمفیبولیت­ها، آمفیبول­ها کلسیک و از نوع ترمولیت- اکتینولیت، منیزیوهورنبلند و پارگازیت و پلاژیوکلازها در گستره­ی آندزین- اولیگوکلاز تا لابرادوریت دیده می­شوند. برآورد دما و فشار تبلور کانی­های پلاژیوکلاز و آمفیبول براساس کاربرد روابط دما-فشارسنجی با استفاده از زوج کانی­های هم­زیست هورنبلند­-­پلاژیوکلاز گستره­ی دمایی بین ۵۸۸ تا ۸۱۹ با میانگین ۷۰۴ درجه­ی سانتی گراد و فشار ۲ تا ۶ کیلوبار برای این کانی­ها مشخص می­کند.       

 منطقه­ی مورد بررسی در استان کرمان و در شمال شرق شهرستان بافت و نزدیک به رابر واقع شده است. این بخش که در تقسیمات ساختاری منطقه­های ایران در نوار ماگمایی ارومیه-دختر قرار دارد در استان کرمان وابسته به نوار دهج-ساردوئیه است که به موازات کمان ماگمایی ارومیه-دختر قرار گرفته است. بیشتر دنباله­های آتشفشانی این ناحیه شامل آندزیت­، آندزیت بازالت، داسیت و به مقدار کمتر بازالت و تراکی­آندزیت به سن ائوسن هستند که همراه با سنگ­های آذرآواری و پیروکلاستیک شامل گدازه­ها و روانه­های ایگنیمبریتی قرار گرفته­اند. از نظر کانی­شناسی، این واحدها شامل کانی­های پلاژیوکلاز و هورنبلند و کلینوپیروکسن به عنوان کانی­های اصلی و کانی­های بیوتیت، کوارتز و کانی­های کدر بعنوان کانی­های با فراوانی کمتر هستند. بر اساس داده­های ژئوشیمیایی، عناصر اصلی و کمیاب این سنگ­ها در گستره انواع آهکی-قلیایی پتاسیم متوسط قرار گرفته و دارای ماهیت شبه آلومین هستند. بنابر آنالیزهای ایزوتوپی انجام شده و رسم نمودار ایزوکرون­های مربوطه سن ۵_/۲±۷_/۴۵ میلیون سال (ائوسن زیرین) برای سنگ­های آتشفشانی به دست آمده است. بر اساس داده­های ایزوتوپی بدست آمده معلوم شد که نسبت ^۸۷Sr/^۸۶Sr برای واحدهای مورد بررسی بین ۷۰۴۷۵۹_/۰ تا ۷۰۵۹۳۳_/۰ متغیر است و میزان نسبت و تغییرات از ۵۱۲۷۱۱_/۰ تا ۵۱۲۸۲۳_/۰ و از ۱۵_/۲ تا ۸۲_/۳ متغیر است که از نظر ترکیبی نشانگر خاستگاه گوشته­ای است. بنابراین تغییرات مشاهده شده­ی نسبت­های ایزوتوپی در واحدهای مورد بررسی، اثر قابل توجه هضم مواد پوسته بالایی به همراه فرایند تبلور تفریقی در یک سیستم باز را ثابت می­کند. وجود بیهنجاری منفی از Eu و غنی شدگی از LREE نسبت به HREE و بالا بودن مقدار عناصر ناسازگار LIL نسبت به HFS به همراه بی­هنجاری منفی شاخص Nb، Ti و P در واحدهای مود بررسی دلیلی بر غلبه رژیم وابسته به فرورانش پوسته­ی اقیانوسی نئوتتیس صفحه­ی عربی به زیر صفحه­ی ایران مرکزی در حاشیه­ی فعال قاره­ای در منطقه است که نتایج حاصل با دیگر بررسی­های انجام گرفته در منطقه­ی ارومیه-دختر همخوانی و قابل قیاس است. ماگمای اولیه­ی سنگ­های آتشفشانی منطقه احتمالاً از ذوب بخشی گوشته که خود در اثر تماس با شاره­های مشتق شده از پوسته اقیانوسی در حال فرورانش است و از عناصر کمیاب غنی شده، ریشه گرفته است.