Iranian Journal of Crystallography and Mineralogy
مجله بلورشناسی و کانی شناسی ایران
www.ijcm.ir
Basic Sciences
http://ijcm.ir
1
admin
1726-3689
2588-4719
10.61186/ijcm
fa
jalali
1400
3
1
gregorian
2021
6
1
29
2
online
1
fulltext
fa
شیمی کانیها و زمین دما-فشارسنجی سنگهای بازالتی متاع (جنوب کرمان): شاخص نوع ماگما و جایگاه زمینساختی
Mineral composition and geothermobarometry of Mata basaltic rocks (SouthKerman): An indicator of magma type and tectonic setting
تخصصي
Special
پژوهشي
Research
<span dir="RTL"><span style="font-family:Nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">سنگهای آتشفشانی بازالتی با ساخت بالشی در دورترین بخش جنوب</span></span></span><span style="font-family:Nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">‎</span></span><span dir="RTL"><span style="font-family:Nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">شرقی پهنه سنندج-سیرجان رخنمون دارند. </span></span></span><span dir="RTL"><span style="font-family:Nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">این سنگ­ها وابسته به توالی آتشفشانی-رسوبی ژوراسیکپیشین با روند شمالغرب-جنوبشرق تا شمالی-جنوبی هستند. </span></span></span><span dir="RTL"><span style="font-family:Nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">در این پژوهش، شیمی</span></span></span><span dir="RTL"><span style="font-family:Nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;"> بلورهای کلینوپیروکسن و پلاژیوکلاز</span></span></span> <span dir="RTL"><span style="font-family:Nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">برای شناسایی شرایط فیزیکوشیمیایی تشکیل ماگما و محیط زمین­ساختی قدیمی آن­ها بررسی شد.</span></span></span><span dir="RTL"><span style="font-family:Nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;"> بازالتهای مورد بررسی بافت پورفیری دارند. کلینوپیروکسن و پلاژیوکلاز کانی</span></span></span><span style="font-family:Nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">‎<span dir="RTL">های درشتبلور هستند که در زمینه دانهریز با بافت بین دانه­ای تا اینترسرتال قرار دارند. </span></span></span><span dir="RTL"><span style="font-family:Nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">نتایج تجزیه نقطهای نشان داد که بلورهای پلاژیوکلاز غنی از کلسیم هستند و ترکیب بیتونیتی دارند</span></span></span><span dir="RTL"><span style="font-family:Nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;"> و </span></span></span><span dir="RTL"><span style="font-family:Nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">پیروکسنها از نوع اوژیت هستند. نتایج عنصر سنجی</span></span></span><span dir="RTL"><span style="font-family:Nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;"> پیروکسنها از جمله مقدار بالای </span></span></span><span style="font-family:Times New Roman,serif;"><span style="font-size:11.0pt;">Al</span></span><span dir="RTL"><span style="font-family:Nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;"> و مقدار پایین </span></span></span><span style="font-family:Times New Roman,serif;"><span style="font-size:11.0pt;">Ti</span></span><span dir="RTL"><span style="font-family:Nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;"> و </span></span></span><span style="font-family:Times New Roman,serif;"><span style="font-size:11.0pt;">Fe<sup>3+</sup></span></span><span dir="RTL"><span style="font-family:Nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">، نقش اصلی مولفه چرماک بویژه مولفه </span></span></span><span style="font-family:Times New Roman,serif;"><span style="font-size:11.0pt;">CaAlAlSiO<sub>6</sub></span></span><span dir="RTL"><span style="font-family:Nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;"> و نقش ناچیز مولفه اکمیت </span></span></span><span style="font-family:Times New Roman,serif;"><span style="font-size:11.0pt;">(NaFe<sup>3+</sup>Si<sub>2</sub>O<sub>6</sub>)</span></span><span dir="RTL"><span style="font-family:Nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;"> را در ترکیب آن­ها نشان می</span></span></span><span style="font-family:Nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">‎<span dir="RTL">دهد. مقدار</span></span></span><span dir="RTL"><span style="font-family:Nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;"> پایین </span></span></span><span style="font-family:Times New Roman,serif;"><span style="font-size:11.0pt;">TiO<sub>2</sub></span></span><span dir="RTL"><span style="font-family:Nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;"> و </span></span></span><span style="font-family:Times New Roman,serif;"><span style="font-size:11.0pt;">Na<sub>2</sub>O</span></span><span dir="RTL"><span style="font-family:Nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;"> و مقدار بالای </span></span></span><span style="font-family:Times New Roman,serif;"><span style="font-size:11.0pt;">SiO<sub>2</sub></span></span><span dir="RTL"><span style="font-family:Nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;"> بیانگر ماهیت تولئیتی آن­هاست. برپایه دما فشارسنجی، دمای تبلور درشتبلورهای کلینوپیروکسن حدود </span></span></span><span style="font-family:Times New Roman,serif;"><span style="font-size:11.0pt;">C</span></span><span dir="RTL"><span style="font-family:Times New Roman,serif;"><span style="font-size:12.0pt;">˚</span></span></span><span dir="RTL"><span style="font-family:Nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">1200-1150 و فشار تبلور آن­ها حدود 6-5 کیلوبار است که با عمق تبلور 15 تا </span></span></span><span dir="RTL"><span style="font-family:Nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">18</span></span></span><span dir="RTL"><span style="font-family:Nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">کیلومتری همخوانی دارد. درشتبلورهای کلینوپیروکسن مورد بررسی ویژگیهای زمین شیمیایی مشابه با پیروکسن </span></span></span><span dir="RTL"><span style="font-family:Nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">موجود در بازالتهای </span></span></span><span dir="RTL"><span style="font-family:Nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">حوضه پشت</span></span></span><span style="font-family:Nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">‎<span dir="RTL">قوس را دارند. </span></span></span>
Basaltic volcanic rocks with pillow structures are exposed at the southeasternmost extremity of the Sanandaj-Sirjan zone.They belong to volcanic-sedimentary complexes that formed in a general northwest-southeast to north-south trend. In this research, the mineral chemistry of clinopyroxene and plagioclases are employed to study physicochemical conditions and paleo-tectonic setting during generation of basaltic rock. Basalts with plagioclase and clinopyroxene, as the major constituents, have porphyritic texture, which groundmass marked by fine grained plagioclase, clinopyroxene, apatite, opaque minerals and chloritized glass with intergranular to intersertal textures. Electron probe micro-analyzer (EMPA) data indicate most of the feldspars are calcic plagioclase with bytownite composition and clinopyroxenes are augite. High Al and low- Ti and Fe<sup>3+</sup>contents in clinopyroxenes show the major role of Tschermak’s components, specially CaAlAlSiO<sub>6</sub> and minor presence of acmite component. Low TiO<sub>2</sub> and Na<sub>2</sub>O and high SiO<sub>2</sub> content indicate their tholeiitic affinity. Based on thermobarometric approaches Mata clinopyroxenes were formed at temperatures of about 1150-1200<sup> ˚</sup>C and pressures in the range of 5–6 kbars, which approximately corresponds to a crystallization depth of 15-18 km. Clinopyroxenes have geochemical characteristics similar to ones generated in an extensional environment related to back-arc basin setting.
کلینوپیروکسن؛ زمین دما-فشار سنجی؛ بازالت؛ جایگاه زمین ساختی؛ متاع؛ کرمان.
clinopyroxene, geotermobarometry, basalt, tectonic setting, Mata, Kerman.
361
374
http://ijcm.ir/browse.php?a_code=A-10-44-471&slc_lang=fa&sid=1
Zahra
Badrzadeh
زهرا
بدرزاده
10031947532846009599
10031947532846009599
Yes
گروه زمینشناسی، دانشکده علوم، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران