Iranian Journal of Crystallography and Mineralogy
مجله بلورشناسی و کانی شناسی ایران
www.ijcm.ir
Basic Sciences
http://ijcm.ir
1
admin
1726-3689
2588-4719
10.61186/ijcm
fa
jalali
1398
9
1
gregorian
2019
12
1
27
4
online
1
fulltext
fa
کانیشناسی و ارزیابی بومشناسی فلزات سنگین در رسوبهای سطحی دریاچه مهارلو، شیراز، ایران
Mineralogical and ecological assessment of heavy metals in the surface sediment of Maharlou Lake, Shiraz, Iran
تخصصي
Special
پژوهشي
Research
<span dir="RTL"><span style="font-family:nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">دریاچه مهارلو بهعنوان بزرگترین توده آبی در همسایگی کلانشهر شیراز نقش بسیار مهمی را در تعدیل بوم سامانه منطقه ایفا میکند. در این پژوهش، کانی شناسی و غنی شدگی فلزات سنگین در رسوب­های سطحی دریاچه مهارلو بررسی شده است. نتایج به دست آمده، ترتیب مقدار غلظت فلزات سنگین را در رسوب­های سطحی منطقه مورد بررسی بهصورت </span></span></span><span style="font-family:times new roman;"><span style="font-size:11.0pt;">Sr>Ni>Cr>Zn>Cu>Co>Pb>As>Cd</span></span><span dir="RTL"><span style="font-family:nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;"> نشان داد. براساس نتایج پراش پرتوی </span></span></span><span style="font-family:times new roman;"><span style="font-size:11.0pt;">x</span></span> <span style="font-family:times new roman;"><span style="font-size:11.0pt;">(XRD)</span></span><span dir="RTL"><span style="font-family:nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;"> برای رسوب­های سطحی، فازهای کانیشناسی اصلی شامل آراگونیت، کلسیت، هالیت و کوارتز و به مقدار کمتر مونت موریلونیت، دولومیت و سپولیت هستند. مقایسه با دستورالعملهای کیفیت رسوب کانادا وضعیت به نسبت سمی را برای فلزات سنگین مورد بررسی نشان داد. </span></span></span> <span dir="RTL"><span style="font-family:nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">همچنین بر اساس واحد سمناکی، بالاترین میزان مسمومیتزایی برای نیکل و کروم محاسبه شدند. براساس بررسی­های انجام شده، مجموع بیشترین واحد سمناکی و پتانسیل خطر ممکن بومشناسی</span></span></span> <span dir="RTL"><span style="font-family:nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">همه فلزات مورد بررسی مربوط به ورودی دریاچه است که در همسایگی رودخانه خشک قرار دارد. نتایج بررسی­های آماری نشان داد که قرار گرفتن عناصر </span></span></span><span style="font-family:times new roman;"><span style="font-size:11.0pt;">Ni</span></span><span dir="RTL"><span style="font-family:nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">، </span></span></span><span style="font-family:times new roman;"><span style="font-size:11.0pt;">Co</span></span><span dir="RTL"><span style="font-family:nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;"> و </span></span></span><span style="font-family:times new roman;"><span style="font-size:11.0pt;"> Cr</span></span><span dir="RTL"><span style="font-family:nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;"> با اکسیدهای اصلی کانی ساز </span></span></span><span style="font-family:times new roman;"><span style="font-size:11.0pt;">Al<sub>2</sub>O<sub>3</sub></span></span><span dir="RTL"><span style="font-family:nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">، </span></span></span><span style="font-family:times new roman;"><span style="font-size:11.0pt;">SiO<sub>2</sub></span></span><span dir="RTL"><span style="font-family:nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">، </span></span></span><span style="font-family:times new roman;"><span style="font-size:11.0pt;">K<sub>2</sub>O</span></span><span dir="RTL"><span style="font-family:nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">، </span></span></span><span style="font-family:times new roman;"><span style="font-size:11.0pt;">Fe<sub>2</sub>O<sub>3</sub></span></span><span dir="RTL"><span style="font-family:nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;"> و </span></span></span><span style="font-family:times new roman;"><span style="font-size:11.0pt;">TiO<sub>2</sub></span></span><span dir="RTL"><span style="font-family:nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;"> ناشی از سازند رازک بوده در حالی که ارتباط معنادار بین </span></span></span><span style="font-family:times new roman;"><span style="font-size:11.0pt;">Sr</span></span><span dir="RTL"><span style="font-family:nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;"> با گوگرد و اکسیدهای کلسیم، منیزیم و سدیم نشان دهنده خاستگاه تبخیری و کربناتی این عنصر است که اغلب مربوط به سازند ساچون در منطقه مورد بررسی است. همچنین عناصر </span></span></span><span style="font-family:times new roman;"><span style="font-size:11.0pt;">Pb</span></span><span dir="RTL"><span style="font-family:nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">، </span></span></span><span style="font-family:times new roman;"><span style="font-size:11.0pt;">Cu</span></span><span dir="RTL"><span style="font-family:nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">، </span></span></span><span style="font-family:times new roman;"><span style="font-size:11.0pt;">Cd</span></span><span dir="RTL"><span style="font-family:nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;">، </span></span></span><span style="font-family:times new roman;"><span style="font-size:11.0pt;">Zn</span></span><span dir="RTL"><span style="font-family:nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;"> و </span></span></span><span style="font-family:times new roman;"><span style="font-size:11.0pt;">As</span></span><span dir="RTL"><span style="font-family:nazanin;"><span style="font-size:12.0pt;"> در اثر فعالیت های انسانی پیرامون دریاچه در رسوب سطحی آن بارگزاری شده­اند. </span></span></span>
Maharlou Lake, as the largest water body neighboring to the metropolis of Shiraz, plays a significant role in adjusting the ecosystem of the region. The objective of this study was to evaluate mineralogy and heavy metals enrichment in the surface sediments of the Maharlou Lake. The result showed a decreasing trend of heavy metals concentrations in studied region surface sediments as follows: Sr>Ni>Cr>Zn>Cu>Co>Pb>As>Cd. The XRD analysis revealed that main mineral phases including aragonite, calcite, halite and quartz, with lesser amount of montmorillonite, dolomite and sepolite. The result of Canadian sediment quality guidelines showed a rather toxic situation for investigated heavy metals. In addition, in terms of toxicity unit, the highest measure of generating toxicity for Ni and Cr were calculated. Among all sample stations, the most collected toxic unit and potential ecological risk were related to Lake inlet which is adjacent to the Khoshk River. In order to identify the source of heavy metals concentrations as well as major oxides, the multivariate statistical analysis used method. The result indicated that elements such as Ni, Co and Cr with major mineral- bearing oxides show can have a surce from Razak Formation, while the significant relationship between Sr, S, and calcium, magnesium and sodium oxides revealed the source from evaporate and carbonate rocks, which is mainly related to Sachun Formation in the investigated area. Also, the elements Pb, Cu. Cd, Zn and As, in the surface sediments of the lake can be related to human activities around the lake.
دریاچه مهارلو؛ رسوب سطحی؛ سازند رازک؛ سازند ساچون؛ فلزات سنگین.
Maharlou Lake, surface sediment, Razak Formation, Sachun Formation, heavy metal.
795
808
http://ijcm.ir/browse.php?a_code=A-10-44-377&slc_lang=fa&sid=1
Amir
Karimian Torghabeh
امیر
کریمیان طرقبه
10031947532846006949
10031947532846006949
Yes
Shiraz University
دانشگاه شیراز
bijan
Etemadi
بیژن
اعتمادی
10031947532846006950
10031947532846006950
No
Shiraz University
دانشگاه شیراز
Mohammad Hosain
Mahmudy Gharaie
محمدحسین
محمودی قرائی
10031947532846006951
10031947532846006951
No
Ferdowsi University of Mashhad
دانشگاه فردوسی مشهد
Ashkan
Jahandari
اشکان
جهانداری
10031947532846006952
10031947532846006952
No
Shahid Bahonar Kerman University
دانشگاه شهید باهنر کرمان