TY - JOUR JF - ijcmir JO - www.ijcm.ir VL - 29 IS - 1 PY - 2021 Y1 - 2021/3/01 TI - Petrography, whole-rock geochemistry and mineral chemistry of clinopyroxene and amphibole in basic alkaline igneous rocks of Shemshak Formation, S Azadshahr, Eastern Alborz TT - سنگ‌نگاری، زمین شیمی سنگ‌کل و شیمی کانی کلینوپیروکسن و آمفیبول در سنگ‌های قلیایی بازیک قاعده سازند شمشک، جنوب آزادشهر، البرز شرقی N2 - در منطقه جنوب آزادشهر، در قاعده توالی­های سازند شمشک، وجود دو رخنمون متفاوت از سنگ­های آذرین بازیک به صورت توده­های الیوین­گابرویی و دایک­های دیوریتی قلیایی پگماتوئیدی نمایان ­است. کانی­های سازنده الیوین­گابروها شامل الیوین، کلینوپیروکسن و پلاژیوکلاز هستند و دیوریت­های قلیایی نیز از آمفیبول­های درشت بلور و پلاژیوکلاز تشکیل شده­اند. زمین شیمی عناصر اصلی، کمیاب و خاکی نادر این نمونه­ها نشان دهنده ماهیت قلیایی ماگمای سازنده و برخاستن این ماگما از یک خاستگاه گوشته­ای مشابه با خاستگاه نوع بازالت جزایر اقیانوسی (OIB) است. ترکیب شیمیایی کانی­های الیوین و پلاژیوکلاز در الیوین­گابروها به ترتیب کریزولیت و لابرادوریت است. کلینوپیروکسن­های الیوین گابروها از نوع دیوپسید-اوژیت با ماهیت قلیایی و غیرکوهزایی هستند و در فشار حدود ۲ تا ۱۱ کیلوبار، دمای ۱۲۰۰ تا ۱۲۵۰ درجه سانتیگراد و گریزندگی اکسیژن بالا تشکیل شده­اند. آمفیبول­های دیوریت­های قلیایی نیز با ترکیب کرسوتیت-مگنزیوهاستینگزیت (کلسیمی) از نوع آذرین مشخص شده­اند و دارای خاستگاه گوشته­ای هستند. دما و فشار تبلور آمفیبول­ها، ۹۵۰ درجه سانتیگراد و در گستره ۶۰۰ تا ۷۵۰ مگاپاسکال (معادل ۶ تا ۵/ ۷ کیلوبار) تعیین شده­است. پلاژیوکلازهای دیوریت­های قلیایی دارای ترکیب آلبیتی دارند. SP - 111 EP - 128 AU - Shahabi, AU - Ghasemi, AU - Rezai Kahkhai, AU - Minggou, AD - Faculty of Earth Sciences, Shahrood University of Technology, Shahrood, Iran KW - Alkaline basic rocks KW - Shemshak Formation KW - mineral chemistry of clinopyroxene and amphibole KW - Azadshahr KW - Eastern Alborz. UR - http://ijcm.ir/article-1-1589-fa.html DO - 10.52547/ijcm.29.1.111 ER -