%0 Journal Article %A Shahrokhi, Seyed Vahid %T Mineralogy, geochemistry and genesis of Temelieh Manganese ore Deposit (NorthWest of Selseleh, Lorestan Province) %J Iranian Journal of Crystallography and Mineralogy %V 30 %N 2 %U http://ijcm.ir/article-1-1745-fa.html %R 10.52547/ijcm.30.2.239 %D 2022 %K Geochemistry, hydrothermal, REE, manganese, radiolarite, Temelieh, %X تملیه در 20 کیلومتری شمال‌غرب شهرستان سلسله (استان لرستان) واقع ‌است. از دیدگاه زمین‌شناسی منطقه‌ای، این منطقه در مجموعه رادیولاریتی هرسین قرار دارد. ترکیب سنگ‌شناسی مجموعه دربرگیرنده شامل رادیولاریت، پریدوتیت، گابرو، دایک‌های صفحه‌ای، بازالت، آندزیت، آهک و مرمر است. کانی‌سازی منگنز به شکل رگه-رگچه‌ای و بیشتر درون گسل‌ها، درزه‌ها و شکستگی‌های رادیولاریت‌ها رخ داده است. بر اساس بررسی­های کانی‌شناسی، همبرزایی منگنز شامل کانی‌های پیرولوسیت، پسیلوملان، تودوروکیت، کریپتوملان، لپیدوکروزیت، و اکسید-هیدروکسیدهای منگنز(هوسمانیت، هیدروهوسمانیت، مانگانیت) است. کلسیت و کوارتز مهم‌ترین کانی‌های باطله هستند. برپایه داده‌های زمین­شیمیایی عناصر اصلی و کمیاب کانسنگ، نمودارهای تفکیک کننده مختلف و نسبت‌های عنصری، تطابق خوبی بین منطقه منگنزدار تملیه با کانسارهای گرمابی وجود دارد. از سوی دیگر، محاسبه نسبت‌های مختلف عنصری چون Mn/Fe (با میانگین 92/0)، Ti/Al (با میانگین 01/0)، Co/Ni (با میانگین 97/0)، Co/Zn (با میانگین 28/0)، U/Th (با میانگین 73/0)، La/Ce (با میانگین 32/0)، عناصر خاکی نادر سبک به سنگین (LREE/HREE، با میانگین 64/8) و مجموع عناصر خاکی نادر (ΣREE، با میانگین 53/56) نشان‌دهنده گرمابی بودن ذخیره منگنز تملیه است. مقایسه الگوی بهنجارشده عناصر خاکی نادر کانسنگ منگنز تملیه با دیگر کانسارهای منگنز جهان بیانگر خاستگاه گرمابی این کانسار است. الگوی توزیع عناصر خاکی نادر بهنجار شده کندریت نشان‌دهنده بی‌هنجاری مثبت Ce با میانگین 5/24 و بی‌هنجاری منفی Eu با 54/0 است که به روشنی با نهشته‌های گرمابی منگنز همخوانی دارد. به این ترتیب، سیال­های کانه‌ساز می‌توانند از آب­های سطحی و یا ماگمائی شکل گرفته باشند و با ضمن چرخش در سنگ‌های آتشفشانی، منگنز و سایر فلزها را با خود حمل نموده و طی بالا رفتن از مناطق مناسب موجب نهشته‌شدن منگنز در گسل‌ها و شکستگی­های عمده شوند. %> http://ijcm.ir/article-1-1745-fa.pdf %P 239-252 %& 239 %! %9 Research %L A-10-44-533 %+ %G eng %@ 1726-3689 %[ 2022