دوره 29، شماره 1 - ( 1-1400 )
جلد 29 شماره 1 صفحات 128-111 |
برگشت به فهرست نسخه ها
شیرین شهابی* 
1، حبیب ا. . قاسمی1 ، مهدی رضائی کهخائی1 ، ژای مینگو2
1، حبیب ا. . قاسمی1 ، مهدی رضائی کهخائی1 ، ژای مینگو2
1- گروه پترولوژی و زمین‌شناسی اقتصادی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه صنعتی شاهرود
2- مؤسسه زمین شناسی و زمین فیزیک آکادمی علوم چین، پکن، چین
2- مؤسسه زمین شناسی و زمین فیزیک آکادمی علوم چین، پکن، چین
چکیده: (1203 مشاهده)
در منطقه جنوب آزادشهر، در قاعده توالیهای سازند شمشک، وجود دو رخنمون متفاوت از سنگهای آذرین بازیک به صورت تودههای الیوینگابرویی و دایکهای دیوریتی قلیایی پگماتوئیدی نمایان است. کانیهای سازنده الیوینگابروها شامل الیوین، کلینوپیروکسن و پلاژیوکلاز هستند و دیوریتهای قلیایی نیز از آمفیبولهای درشت بلور و پلاژیوکلاز تشکیل شدهاند. زمین شیمی عناصر اصلی، کمیاب و خاکی نادر این نمونهها نشان دهنده ماهیت قلیایی ماگمای سازنده و برخاستن این ماگما از یک خاستگاه گوشتهای مشابه با خاستگاه نوع بازالت جزایر اقیانوسی (OIB) است. ترکیب شیمیایی کانیهای الیوین و پلاژیوکلاز در الیوینگابروها به ترتیب کریزولیت و لابرادوریت است. کلینوپیروکسنهای الیوین گابروها از نوع دیوپسید-اوژیت با ماهیت قلیایی و غیرکوهزایی هستند و در فشار حدود ۲ تا ۱۱ کیلوبار، دمای ۱۲۰۰ تا ۱۲۵۰ درجه سانتیگراد و گریزندگی اکسیژن بالا تشکیل شدهاند. آمفیبولهای دیوریتهای قلیایی نیز با ترکیب کرسوتیت-مگنزیوهاستینگزیت (کلسیمی) از نوع آذرین مشخص شدهاند و دارای خاستگاه گوشتهای هستند. دما و فشار تبلور آمفیبولها، ۹۵۰ درجه سانتیگراد و در گستره ۶۰۰ تا ۷۵۰ مگاپاسکال (معادل ۶ تا ۵/ ۷ کیلوبار) تعیین شدهاست. پلاژیوکلازهای دیوریتهای قلیایی دارای ترکیب آلبیتی دارند.
واژه‌های کلیدی: سنگهای قلیایی بازیک، سازند شمشک، شیمی کانی کلینوپیروکسن و آمفیبول، آزادشهر، البرز شرقی.
فهرست منابع
1. [1] Aghanabati A., "Geology of Iran", Geological Survey of Iran, Tehran (2004).
2. [2] SengorA. M. C., "A new model for the late Palaeozoic-Mesozoic tectonic evolution of Iran and implications for Oman, In: Robertson A. H., Searle M.P., & Ries A. C., (eds) The Geology and Tectonics of the Oman Region", Geological Society, London, Special Publications, 49, (1990) 797-831. [DOI:10.1144/GSL.SP.1992.049.01.49]
3. [3] Angiolini L., Gaetani M., Muttoni G., Stephenson M.H., & Zanchi A., "Tethyan oceanic currents and climate gradients 300 m.y. ago", Geology, 35, (2007) 1071-1074. [DOI:10.1130/G24031A.1]
4. [4] Alavi M., "Tectonostratigraphic synthesis and structural style of the Alborz Mountain System in Iran", Journal of Geodynamics, 21(1), (1996) 1-33. [DOI:10.1016/0264-3707(95)00009-7]
5. [5] Brunet M.F., Korateav M.W., Arshov A.V., Nikishin A.M., "The south Caspian Basin: a review of its evolution from subsidence modeling", Sediment. Geol. 148, (2003) 119-156. [DOI:10.1016/S0037-0738(02)00285-3]
6. [6] Fursich F. T., Wilmsen M., Seyed-Emami K.& Majidifard M. R., "Lithostratigraphy of the Upper Triassic-Middle Jurassic Shemshak Group of Northern Iran. In: Brunet M.-F., Wilmsen M., & Granth J. W., (eds) South Caspian to Central Iran Basins", Geological Society, London, Special Publications, 312, (2009) 129-160. [DOI:10.1144/SP312.6]
7. [7] Wilmsen M., Fursich F.T., Seyed-Emami K., Majidifard M.R., and Taheri J., "The Cimmerian Orogeny in northern Iran: tectono-stratigraphic evidence from the foreland", Terra Nova., 21, (2009) 211-218. [DOI:10.1111/j.1365-3121.2009.00876.x]
8. [8] Allen M. B., Ghasemi M. R., Shahrabi M., & Qorashi M., "Accommodation of late Cenozoic oblique shortening in the Alborz range", northern Iran. Journal of Structural Geology, 25, (2003) 659-672. [DOI:10.1016/S0191-8141(02)00064-0]
9. [9] Zanchi A., et al.,. "The Eo-Cimmerian (Late?Triassic) orogeny in North Iran. In: Brunet M.-F., Wilmsen M., & Granth J. W., (eds) South Caspian to Central Iran Basins", Geological Society, London", Special Publications, 312, (2009) 31-55. [DOI:10.1144/SP312.3]
10. [10] Berberian M., & King G., "Toward a paleogeography and tectonic evolution of Iran", Canadian Journal of Earth Sciences, 18, (1981) 210-265. [DOI:10.1139/e81-019]
11. [11] Doroozi R., Masoudi F., " Geochemistry, petrogenesis and tectonic setting of Kamarbon Theralitic, Teschenitic gabbroic intrusion (Central Alborz)", Journal of Petrology, 12 (2012) 89-102.
12. [12] Doroozi R., Vaccaro C., Masoudi F., "Mesozoic alkaline plutonism: Evidence for extensional phase in Alpine-Himalayan orogenic belt in Central Alborz, north Iran", Solid Earth Science (2017) 1-18. [DOI:10.1016/j.sesci.2017.07.001]
13. [13] Moghadasi S., "Petrology, petrogenesis and stratigraphy of Jurassic volcanic rocks in Eastern Alborz zone", M.Sc. Thesis, Faculty of Geosciences, Shahrood University OF Technology (2003) 140 Pages.
14. [14] Jamshidi Kh., " The study of mafic magmatism in the base of Shemshak Formation in the eastern Alborz zone ", M.Sc. Thesis, Faculty of Geosciences, Shahrood University OF Technology (2010) 155 Pages.
15. [15] Ghasemi H., and Jamshidi Kh., "Geochemistry, petrology and proposed tectonomagmatic model for generation of alkaline basic rocks in the base of the Shemshak Formation, the eastern Alborz zone (In Persian)", Iranian Journal Of Crystallography And Mineralogy, 4 (19) (2012) 699-714.
16. [16] Ghasemi H., and Jamshidi Kh., "Investigation of source region properties of alkaline basic rocks in the base of Shemshak Formation in the eastern Alborz zone (In Persian)", Quarterly Iranian Journal Of Geology, 7 (27) (2013) 17-29.
17. [17] Salehirad R., "Gorgan Geological Quadrangle Map 1:250000", Geological Survey of Iran, Tehran (1990).
18. [18] Sheydaii Alashlu Z., "Mineral chemistry and crystallization condition of Gheshlagh intrusive body, Khosh Yeilagh, Shahrood ", M.Sc. Thesis, Faculty of Geosciences, Shahrood University OF Technology (2017) 170 Pages.
19. [19] Ghasemi H., Rostami Hosouri M., and Sadeghian, M.,. "Basic Magmatism in the Extentional Back-arc Basin of the Lower-Middle Jurassic on the Northern Edge of Central Iran-South of Eastern Alborz Zones, Shahrood-Damghan"(In Persian), Geosciences, Scientific Quarterly Journal of Geological Survey of Iran, 27 (107) (2018) 123-136.
20. [20] Stocklin J., "Structural history and tectonics of Iran: a review", AAPG Bulletin, 52, (1968) 1229-1258. [DOI:10.1306/5D25C4A5-16C1-11D7-8645000102C1865D]
21. [21] Jafarian M. B., "Khosh Yeilagh Geological Quadrangle Map 1:100000", Geological Survey of Iran, Tehran (2004).
22. [22] Middlemost E. A. K., "Naming materials in the magma igneous rock system", Earth Science Reviews 37, (1994) 215-224. [DOI:10.1016/0012-8252(94)90029-9]
23. [23] Winchester J.A. and Floyd P.A., "Geological magma type discrimination: application to altered and metamorphosed basic igneous rocks", Earth and Planetary Sciences,28, (1977) 459-469 [DOI:10.1016/0012-821X(76)90207-7]
24. [24] Wilson M., "Igneous Petrogenesis", Unwin Hyman, London. 466 (1989). [DOI:10.1007/978-1-4020-6788-4]
25. [25] Sun S.S. and Mc Donough W.F., "Chemical and isotopic systematics of oceanic basalts: implication for mantle composition and processes. In: A.D., Saunders and M. J., Norry (Eds): Magmatism in ocean basins", Geological Society of London, U. K. Special Publication, 42, (1989) 313-345. [DOI:10.1144/GSL.SP.1989.042.01.19]
26. [26] Deer W.A., Howie R.A., Zussman J., "An Introduction to the rock-forming minerals", John Wiley and Sons, New York, (1966) P 528.
27. [27] Morimoto N., Fabries, J., Fergusson A. K., Ginzburg I. V., Ross M., Seifert F. A., Zussman J., Aoki K., Gottardi G., "Nomenclature of Pyroxenes", American Mineralogist 65, (1988) 1-28.
28. [28] Le Terrier J., Maurry R. C., Thonon P., Girard D., Marchal M., "Clinopyroxene composition as a method of identification of the magmatic affinites of paleo-volcanic series", Earth and Planetary Science Letters 59 (1982) 139-154. [DOI:10.1016/0012-821X(82)90122-4]
29. [29] Rollinson H.R., "Using geochemical data: evaluation, presentation, interpretation", Longman (1993).
30. [30] Nisbet E. G., Pearce J. A., "Clinopyroxene composition of mafic lavas from different tectonic settings", Contributions to Mineralogy and Petrology 63, (1977) 161-173. [DOI:10.1007/BF00398776]
31. [31] Soesoo A., "A multivariate statistical analysis of clinopyroxene composition: empirical coordinates for the crystallisation PT-estimations", Geological Society of Sweden (Geologiska Foreningen) 119, (1997) 55-60. [DOI:10.1080/11035899709546454]
32. [32] Kushiro I., "Partial melting of garnet-Iherzolites from kimberlite at high pressures. In: Lesotho Kimberlites (editor P. H. NIXON)", pp. 294-9, Lesotho Nat, Development Corp, (1973) 350 pp.
33. [33] Bender J.F., Hodges F. N., & Bence, A. E., "Petrogenesis of basalts from the project FAMOUS area: experimental study from 0 to 15 Kbar", Earth and Planetary Science Letters 41, (1978) 277- 302. [DOI:10.1016/0012-821X(78)90184-X]
34. [34] Schweitzer E. L., Papike J. J. and Bence A. E., "Statistical analysis of clinopyroxenes from deep sea basalts", American Mineralogist 64, (1979) 501-513.
35. [35] Leake B. E., Woolley A. R., Arps C. E. S., "Nomenclature of amphiboles: report of the subcommittee on amphiboles of the International Mineralogical Association, Commission on new minerals and mineral names", Canadian Mineralogist 35, (1997) 219-246.
36. [36] Martin R. F., "Amphiboles in the Igneous Environment", Reviews in Mineralogy & Geochemistry 67, (2007) 323-358. [DOI:10.2138/rmg.2007.67.9]
37. [37] Leake B.E., "On aluminous and edenitic hornblendes". Mineralogical Magazine, 38 (1971) 389-407. [DOI:10.1180/minmag.1971.038.296.01]
38. [38] Jiang C.Y., An S.Y., "On chemical characteristics of calcic amphiboles from igneous rocks and their petrogenesis significance", Journal of Mineralogy and Petrology 3, (1984) 1-9 (in Chinese with English abstract).
39. [39] Zhang J.Q., Li S.R., Santosh. M., Wang J.Z., and Li Q., "Mineral chemistry of high-Mg diorites and skarn in the Han-Xing Iron deposits of South Taihang Mountains, China: Constraints on mineralization process", Ore Geology Reviews 64 (2015) 200-214. [DOI:10.1016/j.oregeorev.2014.07.007]
40. [40] Hawthorne F.C. "Crystal chemistry of the amphiboles", In Mineralogical Society of America Reviews in Mineralogy, 9A, (1981) 1-102. [DOI:10.1515/9781501508219-005]
41. [41] Gilbert M.C., Helz R.T., Popp R.K., and Spear F.S. "Experimental studies of amphibole stability", In Mineralogical Society of America Reviews in Mineralogy, 9B (1982) 229-353. [DOI:10.1515/9781501508196-006]
42. [42] Ernst W. G., Liu. J., "Experimental phase-equilibrium study of Al and Ti contents of Calcic amphibole in MORB-A semiquantitative thermobarometer", American Mineralogist 83(1998) 952-969. [DOI:10.2138/am-1998-9-1004]
43. [43] Raase P., "Al and Ti contents of hornblende, indicators of pressure and temperature of regional metamorphism", Contributions to Mineralogy and Petrology, 45, (1974) 231-236. [DOI:10.1007/BF00383440]
44. [44] Schmidt M. W., "Amphibole composition in tonalite as a function of pressure: An experimental calibration of the AI-in-hornblende barometer" Contributions to Mineralogy and Petrology 110 (1992) 304-310. [DOI:10.1007/BF00310745]
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |