مجله بلورشناسی و کانی شناسی ایران

پلایای ساغند ایران مرکزی، در 150 کیلومتری شمال خاوری شهرستان یزد واقع شده است. به منظور بررسی روند تکاملی شورابه­ها و تاثیر خاستگاه آنها بر تغییرات کانی­شناسی و هیدروژئوشیمی پلایا، کانی­های تبخیری با ارزش، 21 نمونه شورابه به صورت سیستماتیک از بخش­های مختلف پلایا برداشت شدند. نمونه­های جمع آوری شده برای تعیین غلظت یون­ها به روش فلوئورسانی پرتو ایکس (XRF) و تعیین ویژگی­های کانی­شناسی با استفاده از پراش پرتو ایکس (XRD) مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج حاصل از این دستاوردها، با داده­های مشابه آن از چند دریاچه نمکی بزرگ دنیا از جمله دریاچه نمکی بزرگ و حوضه­های دره مرگ ایالات متحده و نیز پهنه نمکی بزرگ آمریکای شمالی، مقایسه شدند. نتایج تغییرات کاتیونی و آنیونی در شورابه­های پلایای ساغند نسبت به دریاچه­های دیگر نشان داد که این شورابه­ها از نظر ویژگی­های هیدروژئوشیمیایی و فیزیکوشیمیایی به ویژه اسیدیته، مشابه دریاچه نمکی بزرگ ایالات متحده بوده، و نوع شورابه آن از نوع  Na-K-Mg-Cl-So₄یا شورابه­های جوی قلیائی است، به طوریکه بیشینه غلظت یون­های مربوط به کلر با 41828، سدیم 25538، وسولفات21482  میلی گرم در لیتر است. از دیدگاه کانی­شناسی نیز هالیت، ژیپس، و باسانیت فراوانترین کانی تبخیری در این پلایا هستند که نشان­دهنده تکامل بالاتر شورابه­های پلایای ساغند در مقایسه با پلایای دیگر است.