مجله بلورشناسی و کانی شناسی ایران

رخدادهای آهن قطروئیه در لبه­ی شرقی زون دگرگون سنندج-سیرجان در جنوب غرب ایران (در 50 کیلومتری شمال شرق نیریز) و در مجموعه سنگ­های کربناتی دگرگون شده پروتروزوئیک بالایی-پالئوزوئیک پایینی قرار گرفته­اند. کانسنگ­های آهن به شکل مگنتیت­های لایه­ای، توده­ای، افشان و به مقدار کمتر هماتیت­های رگه­ای و رگچه­ای دیده می­شوند. بررسی­های کانی­شناسی روی سنگ میزبان و کانسنگ­های آهن نشانگر، کانه­زایی مگنتیت همزمان با دگرسانی گسترده­ی سدیمی-کلسیمی است. این مرحله با بافت­های گسترده­ی جانشینی، همبری تدریجی بین کانسنگ مگنتیت و سنگ میزبان و دنباله­ی پاراژنزی مگنتیت + اکتینولیت + تیتانیت + دراوایت + پاراگونیت + سیدریت ± ترمولیت ± پیریت ± کلکوپیریت همراه است. داده­های حاصل از بررسی­های میانبارهای شاری درون کوارتزهای همراه با مگنتیت نشان می­دهند که کانسنگ آهن قطروئیه از نوع نهشته­های آهن گرمابی میان دمایی هستند و تشکیل شاره­های دگرگون-گرمابی با بیشترین فراوانی بین 285 تا 345 درجه­ی سانتیگراد و شوری 5_/3 تا 15درصد وزنی معادل NaCl در فشارهای کمتر از 280 بار در گستره­ی شرایط فشار و دمای رخساره­ی شیست سبز تا آمفیبولیت صورت گرفته است. نتیجه­ی رژیم­های ساختاری شکنا تا شکل پذیر در منطقه موجب تحرک دوباره­ی شاره­های دگرگون در طول زون­های عمیق برشی، مرزهای سنگ­شناختی و شکستگی­های سطحی شده است که پیامد آن ته­نشینی کانسنگ­های آهن­اند. تغییرات فیزیکی- شیمیایی شاره­های دگرگون و برهمکنش آنها با کربنات­ها می­تواند ساز و کار موثر در ته نشینی کانسنگ­های آهن ناشی از سرد شدگی شاره­ها و افزایش چگالی، حباب­زایی، pH و pCO₂، و کاهش فعالیت لیگاندها و افت ثابت دی الکتریک H₂O در منطقه­ی قطروئیه باشد.