مجله بلورشناسی و کانی شناسی ایران

بررسی آنالیزهای ریزپردازشی (نقطه­ای) از تورمالین­های موجود در رگه­های کوارتز – تورمالین در کوارتزدیوریت­های نظام آباد، رگه­های آپلیتی و پگماتیتی تورمالین­دار در گرانودیوریت­های قلعه ثمورخان، گیحالی و کبوترلان، رگه­های پگماتیتی در شیست­های کلهجوب و ندول­های تورمالین در مونزوگرانیت­های آستانه و گرانودیوریت­های دهگاه نشان می­دهد که اکثر تورمالین­های این منطقه از نوع شورلیت بوده و تورمالین­های سوزنی قلعه ثمورخان و برخی از نمونه­های گیجالی و کلهجوب از نوع فوئیتیت­اند. خود شکلی و عدم منطقه‌بندی، بالا بودن مقدار Fe/Fe + Mg، نقصان در جایگاه X و بالا بودن مقدار Al در اکثر تورمالین­‌ها حاکی از ماگمایی بودن آنهاست، و وجود تورمالین‌ها به صورت گرهک در گرانیت­های پر آلومین دهگاه و آستانه نشانه­ی روشنی از غنی بودن ماگمای خاستگاه آن­ها از B است. بنابراین تورمالین­های مورد بررسی وابسته به محیط­های گرانیتی بوده و بوسیله یک گرماب با خاستگاه ماگمایی به وجود آمده­اند.