مجله بلورشناسی و کانی شناسی ایران

در منطقه­ی غرب ­ملایر، ردیف سنگ­های تریاس (بیشتر سنگ­های آتشفشانی و کربناتی) و ژوراسیک (بیشتر شیل و ماسه‌سنگ)، تحت تأثیر چند رویداد دگرگونی، تغییرشکلی، چین‌خوردگی و پهنه‌های برشی قرار گرفته­اند. دگرگونی ناحیه­ای سبب شده است تا سنگ­های تریاس و ژوراسیک به­صورت سنگ­های کربناتی بلورین، اسلیت و فیلیت ظاهر شوند و در خلال رویدادهای تغییرشکلی، دستخوش چین‌خوردگی شوند. در رویداد دگرگونی همبری، توده­های نفوذی گرانیتوئیدی، بیشتر با ترکیب گرانودیوریت تا کوارتز دیوریت، در سنگ­های دگرگون منطقه تزریق شده­ و پهنه­های اسکارنی کانه‌دار را در انجیره، ایرانه و سراب­سامن تشکیل داده‌اند. این پژوهش نشان می‌دهد که میانگین ترکیب توده­های نفوذی مولد پهنه­های اسکارنی منطقه، گرانودیوریتی است و کانی‌های پیروکسن و گارنت در پهنه­های اسکارنی به­ترتیب از نوع دیوپسید- اوژیت و گراندیت (بیشتر آندرادیت) هستند. در این اسکارن­ها، زیرپهنه­های مختلفی شناسایی و براساس پاراژنزهای کانیایی تعریف شدند. رخساره­ی با دمای بالا (پیروکسن­فلس) در گستره­ی دمایی 650 تا 850 درجه­ی سانتی­گراد، و ولاستونیت در گستره­ی دمایی تا 800 درجه­ی سانتی‌گراد تشکیل شده است. اما رخساره­های هورنبلند­فلس و آلبیت- اپیدوت­فلس به­ترتیب در گستره­ی دمایی650-500 و 500-350 درجه­ی سانتی­گراد شکل گرفته­اند.