مجله بلورشناسی و کانی شناسی ایران

ذخیره­ی بنتونیت تمینان در فاصله­ی 25 کیلومتری جنوب باختری نایین، استان اصفهان قرار دارد. این ذخیره شکل لایه­ای و توده­ای داشته و محصول دگرسانی برش­های توفی به سن الیگومیوسن است. یافته­های کانی­شناسی نشان می­دهند که مونت­موریلونیت، هیولاندیت، کلینوپتیلولیت، کوارتز، آنورتیت، آلبیت، اورتوکلاز، کلسیت، بیدلیت، ایلیت، و میکروکلین از کانی­های مهم سنگ­ساز این ذخیره هستند. الگوی توزیع REEهای بهنجار شده با کندریت، دلالت بر جدایش شدید LREEها از HREEها همراه با رخداد بی­هنجاری منفی Eu طی بنتونیت­زایی دارند. یافته­های زمین­شیمیایی پیشنهاد می­کنند که فرایند­های تبدیل برش­های توفی به بنتونیت در این منطقه در یک سیستم باز رخ داده و فرایندهای شستشو و تثبیت، دو فاکتور تنظیم کننده­­ی اصلی در تمرکز اغلب عناصر جزئی و خاکی نادر هستند. با توجه به نتایج به­دست آمده، به­نظر می­رسد که pH اسیدی و میزان تغییرات آن، جذب سطحی، ناهمگنی ترکیب سنگ اولیه، تلفیق در ساختار بلور، اختلاف در درجه­ی همبافت­شدن با لیگندهای سولفاتی، کلریدی و فلوریدی، درونزادی، تبادلات یونی، تمرکزهای بازماندی و تفاوت در میزان پایداری کانی­ها در برابر دگرسانی، فاکتور­های کلیدی کنترل کننده­ی توزیع عناصر طی شکل­گیری ذخیره­ی بنتونیت تمینان هستند.