مجله بلورشناسی و کانی شناسی ایران

مجموعه­ی گرانیتوئیدی لاله زار، در جنوب شرق کمربند ماگمائی ارومیه-دختر و نوار دهج- ساردوئیه ( استان کرمان) واقع شده است. این توده، از سنگ­های آذرین درونی با ترکیب گرانیتوئیدی تشکیل شده و به درون سنگ­های آتشفشانی-رسوبی ائوسن نفوذ کرده است. سنگ­های آذرین درونی منطقه از گرانیت تا گابرودیوریت تغییر می­کنند اما ترکیبات دیوریت و تونالیت در اکثریت هستند. کانی­های مهم تشکیل دهنده­ی سنگ­های منطقه شامل پلاژیوکلاز سدیم، پتاسیم فلدسپار، بیوتیت، آمفیبول و کوارتز برای سنگ­های گرانیت تا تونالیت و پلاژیوکلاز کلسیک، آمفیبول، بیوتیت و پیروکسن (کلینوپیروکسن، ارتوپیروکسن) برای سنگ­های دیوریت تا گابرودیوریت هستند. تورمالین­زایی ویژگی شاخص رخداد کانی است که در گرانیتوئیدها و آپلیت­های وابسته به آن­ها به­صورت بلورهای منشوری متوسط تا خیلی درشت، بی­شکل تا شکل­دار، رگه ای، انباشت­های شعاعی، نودولار و سوزنی دیده می­شوند. تورمالین­زایی درگرانیتوئیدهای این منطقه در مرحله­ی گرمابی و پنوماتولیتی تحت تأثیر سیالات غنی از بور در شکستگی­های این سنگ­ها صورت گرفته است. در آپلیت­ها تورمالین­زائی به عنوان گرهک­های سرشار از تورمالین احتمالاً نتیجه­ی جدایش گازی (پنوماتولیتیک) در سیالات غنی از بور-سیلیس در مراحل نهائی تبلور رخ می­دهد. گاه جانشینی تورمالین از کناره­ها، شکستگی­ها و صفحات ضعیف شبکه فلدسپات­ها (مانند رخ و ماکل) شروع شده و به قسمت­های دیگر بلورهای یاد شده گسترش یافته است. بررسی­های سنگ­نگاری و ژئوشیمیائی نشان می­دهند که این باتولیت از نوع  Iو کلسیمی- قلیایی است. از نظر موقعیت زمین­ساختی، وابسته به نوع قوس بوده و در یک کمان آتشفشانی حاشیه­ی قاره­ای تشکیل شده است و خاستگاه آن بر اساس بررسی­های REE، یک گوشته­ی گارنت­ دار یا اسپینل­دار است.