مجله بلورشناسی و کانی شناسی ایران

کانسار آهن رشتخوار در جنوب خاوری استان خراسان رضوی و 48 کیلومتری خاوری رشتخوار قرار دارد. از نظر زمین­شناسی این کانسار در شمال خاوری بلوک لوت واقع شد و به نوار ولکانو پلوتونیک خواف-بردسکن وابسته است. سنگ‌های آذرین حدواسط به صورت استوک، دایک، گدازه و نهشته‌های آذرآواری سنگ میزبان کانسار هستند. این سنگ‌ها شامل دیوریت‌ پورفیری، مونزوسینیت پورفیری، آندزیت، بازالت و لیتیک توف هستند که دارای بافت‌های دانه­ای، پورفیری، میکرولیتیک پورفیری و هیالومیکرولیتیک هستند و از کانی‌های پلاژیوکلاز، فلدسپات‌های پتاسیم، آمفیبول و پیروکسن تشکیل شده‌اند. واحدهای رسوبی بیشتر از کنگلومرا، شیل و ماسه سنگ تشکیل شده­اند. کانی‌زایی آهن در این کانسار غالباً به صورت رگه‌هایی با ضخامت چند سانتیمتر تا 2 متر و تا طول 20 متر، با راستای غالب خاوری-باختری در داخل سنگ­های نفوذی دیده می­شوند. کانی‌زایی آهن بیشتر به صورت هماتیت (اسپیکولاریت) و مگنتیت بوده و کانی‌زایی مس نخست به صورت کالکوپیریت تشکیل شده و طی فرآیندهای سطحی به کربنات‌های مس (مالاکیت و آزوریت) و هیدروکسیدهای آهن (گوئتیت و لیمونیت) تبدیل شده‌اند. اصلی­ترین کانی‌های باطله عبارتند از کلسیت و کوارتز. دگرسانی­های پروپیلیتیک، سریستیک-پروپیلیتیک، سیلیسی و آرژیلیک پیشرفته مهم­ترین دگرسانی­هایی هستند که طی آن برخی از کانی‌ها همچون پلاژیوکلازها، فلدسپات‌های پتاسیم و آمفیبول‌ها به سریسیت، کلریت و کانی‌های رسی دگرسان شده‌اند.