TY - JOUR JF - ijcmir JO - www.ijcm.ir VL - 28 IS - 1 PY - 2020 Y1 - 2020/3/01 TI - Mineralogical and rheological characterization of bentonites in Momen Abad Area, Eastern Iranian bentonite zone, to be Used in Drilling Industry TT - بررسی کانی‌شناسی و ویژگی‌های رئولوژی بنتونیت‌های منطقه مومن آباد، پهنه بنتونیتی شرق ایران، به منظور کاربرد در صنعت حفاری N2 - منطقه معدنی مؤمن ‌آباد بخشی از پهنه بنتونیتی شرق ایران است که در واحدهای آتشفشانی ائوسن – الیگوسن تشکیل شده است. اسمکتیت و کریستوبالیت به عنوان فاز کانیایی اصلی و پلاژیوکلاز، ‌فلدسپار قلیایی، پاراگونیت، زئولیت (هولاندیت و کلینوپتیولیت)، میکا- ایلیت و کوارتز نیز به عنوان فازهای فرعی در بنتونیت­ها حضور دارند. تصویر‌برداری الکترونی از ذره‌های صفحه‌ای بنتونیت، انبوهه‌هایی را با ظاهری لخته شده و به صورت کروی و زاویه‌دار با بافت دانه‌ذرتی نشان می‌دهند. طیف‌سنجی پراکنش انرژی پرتو ایکس (EDX) نشان می‌دهد که بنتونیت‌ها از نوع مونت‌موریلونیت سدیم هستند. نتایج آزمون­های رئولوژی نشان می­دهد که گرانروی ظاهری، گرانروی ناکشسان، نقطه تسلیم و استحکام ژله­ای در نمونه­های بنتونیتی ساده با وزن 4/30 گرم بیشتر از نمونه­های با وزن 8/10 و 4/22 گرم است و نمونه­های B07 و B04 با استاندارد API همخوانی نداشته، اما نمونه B02 با ویژگی­های رئولوژی بهتر، قابلیت استفاده در صنعت حفاری را دارد. ویژگی­های رئولوژی و استحکام ژله­ای در نمونه­های فعال­شده بهتر از نمونه­های ساده است و سیال­های دربردارنده کربوکسی‌متیل‌سلولز به علت ویژگی یونی بالای ذرات نسبت به دیگر پلیمرها، بهترین افزایش‌دهنده ویژگی­های رئولوژی هستند (نمونه‌های B02 و B04). اما نمونه B07با استفاده از همه افزودنی‌ها با استاندارد API همخوانی ندارد و نمی‌توان از آن­ در صنعت حفاری استفاده کرد. بنتونیتی، از نظر ویژگی‌های رئولوژی مانند گرانروی ظاهری، گرانروی ناکشسان، نقطه تسلیم و استحکام ژله­ای در 10 ثانیه و 10 دقیقه از میان سه نمونه ساده B02 با وزن 4/30 گرم به ترتیب با 5/8، 5، 7، 5 و 5 و همچنین با حضور پلیمر کربوکسی‌متیل‌سلولز به ترتیب با 25، 9، 32، 14 و 11 بهترین ویژگی‌ها را بر اساس استاندارد API برای کاربرد در صنعت حفاری دارند. SP - 83 EP - 94 AU - Tarabi, Sahar AU - Modabberi, Soroush AU - Emami, Mohammad hashem AU - Sheikh Zakariaee, Seyed Jamal AD - KW - viscosity KW - drilling KW - bentonite KW - Momen Abad KW - East Iran UR - http://ijcm.ir/article-1-1420-fa.html DO - 10.29252/ijcm.28.1.83 ER -