TY - JOUR JF - ijcmir JO - www.ijcm.ir VL - 19 IS - 1 PY - 2011 Y1 - 2011/4/01 TI - Clay minerals in two paleosols on geomorphic surfaces in Eastern Isfahan TT - کانی‌های رسی در دو خاک قدیمی روی سطوح زمین‌ریخت شرق اصفهان N2 - کانی‌شناسی رسی خاک‌های قدیمی اطلاعاتی درباره تغییرات اقلیمی کواترنر و شرایط محیطی گذشته در اختیار می­گذارد. کانی­های رسی در خاک‌های قدیمی یک مخروط آبرفتی در شرق اصفهان با روش پراش پرتو ایکس مورد بررسی قرار گرفت. خاک­های قدیمی مورد بررسی روی سطوح زمین­ریخت قدیمی (Qf1،Qf2) قرار گرفته­اند. سطح زمین­ریخت Qf1نسبت به سطح Qf2 قدیمی‌تر بوده و در موقعیت توپوگرافی بالاتری قرار گرفته است. نتایج بررسی کانی­شناسی نشان می‌دهد که خاک قدیمی روی سطح زمین­ریخت Qf1 دارای غالبیت کانی اسمکتیت در افق آرجیلیک و پالیگورسکیت در افق کلسیک است. کالکریت موجود در خاک قدیمی سطح Qf1 در اقلیم نیمه خشک گذشته تشکیل شده است. به­نظر می­رسد که در دوره‌های مرطوبتر فرایندهای انتقال و افزایش کربنات‌ها و کاهش تخلخل سبب افزایش فعالیت یونی و تشکیل اسمکتیت‌های خاکساز در کالکریت شده است. طی دوره‌های خشک­تر بعدی انتقال و تشکیل درجای کانی پالیگورسکیت رخ داده و وجود بلورهای کلسیت سبب حفاظت فیبرهای پالیگورسکیت شده است. مقایسه­ی افق­های آرجیلیک در سطوح زمین­ریخت نشانگر غالبیت کانی­های اسمکتیت و پالیگورسکیت به­ترتیب در خاک­های قدیمی سطوح زمین­ریخت Qf1 و Qf2 است. با توجه به مواد مادری و زمین­سانی یکسان، این امر می­تواند ناشی از هوادیدگی بیشتر در خاک سطح Qf1 و تشکیل و حفاظت بیشتر پالیگورسکیت در افق­های آرجیلیک-کلسیک (Btk) خاک سطح زمین­ریختQf2 باشد. در مجموع استفاده از کانی‌شناسی رسی افق­های کلسیک، کالکریت‌ها و افق­های آرجیلیک به­عنوان ابزاری مفید در پژوهش­های زمین ریخت­شناسی و شناسائی سطوح زمین­ریخت پیشنهاد می­شوند. SP - 45 EP - 58 AD - KW - Alluvial fan KW - pedogenic clay minerals KW - pedogenic carbonates KW - paleoclimate KW - Central Iran. UR - http://ijcm.ir/article-1-465-fa.html ER -