خانم زهرا حسنی سوقی، آقای علی‌اصغر کلاگری، آقای قهرمان سهرابی،
دوره ۲۹، شماره ۱ - ( ۱-۱۴۰۰ )
چکیده
منطقه امیدبخش طلادار در قره‌چای در فاصله حدود ۲ کیلومتری جنوب تیکمه‌داش، استان آذربایجان شرقی، شمال‌غرب ایران واقع است. سنگ‌های میزبان رگه- رگچه‌های کوارتزی طلادار بیشتر آندزیت‌های ائوسن و توده نفوذی فلسی (گرانیت تا قلیایی‌گرانیت) ائوسن پسین- الیگوسن هستند. هاله‌های دگرسانی سنگ‌های دیواره که در پیرامون رگه- رگچه‌ها گسترش یافته‌اند بیشتر از انواع سیلیسی، فیلی، فیلی- رسی و پروپیلیتیک هستند. کانه‌زایی سولفیدی و طلا در منطقه مورد بررسی به صورت رگه- رگچه‌ای، داربستی و پرکننده فضاهای خالی رخ داده است. کانی‌های تیره درونزاد بیشتر پیریت، کالکوپیریت و طلا بوده که با مجموعه کانیایی برونزاد مثل اکسید و هیدروکسیدهای آهن (گوتیت، جاروسیت و هماتیت)، کربنات‌های مس (مالاکیت و آزوریت) و سولفیدهای ثانویه مس (کوولیت و کالکوسیت) پوشیده شده‌اند. بلورهای کوراتز درون رگه- رگچه‌ها بافت‌های نوعی بِرشی، پوسته‌ای، شانه‌ای و حفره‌ای نشان می‌دهند. براساس نتایج ریزدماسنجی، دمای همگن شدگی و شوری میانبارهای سیال بررسی شده به ترتیب ۲۰۰ تا ۳۴۰ درجه سانتی‌گراد و ۲/۶ تا ۷/۱۱ درصد وزنی معادل نمک طعام هستند. یافته‌های میانبارهای سیال همراه با حضور بِرش‌های گرمابی در رگه- رگچه‌های کوارتز نشان می‌دهند که فرآیندهای جوشش و سردشدن ساده همزمان عوامل مهم در نهشت کانی‌های سولفیدی و طلا در قره‌چای بودهاند. لیگاندهای کمپلکس‌کننده سولفیدی و کلریدی باهم نقش مهمی در حمل عناصر کانسنگی داشتهاند. بر اساس یافته‌های میانبارهای سیال، کانی‌شناسی و بافت کانی‌های کانسنگی و باطله در رگه- رگچه‌های کوارتز، می‌توان کانی‌سازی سولفیدی و طلا در قره‌چای را از نوع فراگرمایی سولفیدشدگی پایین در نظر گرفت.
آقای قهرمان سهرابی، خانم فاطمه حسنی سوقی، خانم زهرا حسنی سوقی،
دوره ۳۱، شماره ۲ - ( ۳-۱۴۰۲ )
چکیده
منطقه خوینرود در ۲۵ کیلومتری شمال شهرستان ورزقان، استان آذربایجان شرقی و در منطقه فلززایی ارسباران قرار دارد. سنگ‌های میزبان رگه- رگچه‌های کوارتز دارای ترکیب کوارتزمونزونیتی و دیوریتی هستند. دگرسانی‌های قابل تشخیص پیرامون رگه- رگچه‌های کوارتزی شامل انواع سیلیسی، فیلیک، آرژیلی و پروپیلیتی هستند. رگه- رگچه‌های کوارتزی بافت‌های نواری، شانه‌ای، پرکننده فضای خالی، حفره‌ای و برشی دارند. کانه‌زایی طی دو مرحله درونزاد و برونزاد رخ داده است. کانی‌های درونزاد شامل کانی‌های سولفیدی (کالکوپیریت، پیریت و بورنیت) و طلا هستند که با کانی‌های برونزاد چون اکسیدها و هیدروکسیدهای آهن (گوتیت، هماتیت و جاروسیت)، کربنات‌های مس (مالاکیت و آزوریت) و سولفیدهای ثانویه مس (کوولیت و کالکوسیت) همراهی می‌شوند. دماسنجی میانبارهای سیال دوفازی غنی از مایع در کانی کوارتز همزاد با کانی‌سازی نشان میدهد که شوری میانبارهای سیال بین ۸ تا ۲۰ درصد وزنی معادل نمک طعام و دمای همگن‌شدگی آنها در گستره ۱۴۰ تا ۳۸۰ درجه سانتی‌گراد قرار است. بر اساس یافته‌های دماسنجی، لیگاندهای مؤثر در حمل و نقل فلزها از نوع کلریدی و سولفیدی بوده و پدیده جوشش، سرد شدن و رقیق‌شدگی با سیالهای جوی مهمترین سازوکارها در نهشت کانسنگ‌ها هستند. بررسی یافته‌های زمین‌شناسی، دگرسانی، کانی‌شناسی، بافتی و میانبارهای سیال در رگه- رگچه‌های کوارتز نشان میدهد که کانه‌زایی در منطقه خوینرود شباهت بسیاری به ذخایر فراگرمایی نوع سولفیدشدگی پایین دارد.
