بیوتیت معمولا به عنوان یک کانی سنگساز در محدوده وسیعی از سنگهای نفوذی فلسیک تا حدواسط تشکیل میشود و بعلت ساختای بلوری پیچیده ناشی از جانشینی عناصر مختلف میتواند شرایط فیزیکوشمیایی ماگمای مادر را ثبت کند. بیوتیتهای سنگهای آذرین بررسی شده در منطقه هراران بر اساس تقسیمبندی شیمیایی میکاها در حد فاصل قطب فلوگوپیت و انیت قرار میگیرند و منیزیم دار هستند کـه نشاندهنده تشکیل آنها در شرایط فوگاسیته بالای اکسیژن است و با توجه به مقادیر اکسیدهای Mg،TiO2 و FeO از نوع اولیه به حساب میآیند. این بیوتیتها وابسته به سری ماگمایی کالکآلکالن هستند که در محیط فرورانش تشکیل شدهاند. بر اساس شیمی بیوتیتها، فوگاسیته اکسیژن در ماگمای مادر گرانیتوئیدهای لالهزار در محدوده اکسیدهای آهن قرار دارد که نشاندهنده فوگاسیته زیاد اکسیژن در زمان تشکیل آنهاست و زمیندما سنجی بیوتیتهای منطقه دمای تشکیل آنها را بین680 تا 780 درجه و فشار را کمتر از دوکیلو بار (1 تا 2 کیلوبار) بدست میدهد.
سلیمه دهقانی دشتابی
سلیمه دهقانی دشتابی، محمد رهگشای، شهریار محمودی
چکیده
توده گرانیتوئیدی لالهزار یکی از مهمترین فازهای ماگمایی کمربند ارومیه-دختر است و در جنوبشرق این کمربند در استان کرمان واقع شده است. قسمتی از این توده وسیع در بخش جنوبی منطقه هراران رخنمون دارد که بر اساس مطالعات پتروگرافی این سنگهای آذرین از جنس گرانودیوریت، دیوریت و داسیت و دارای کانیهای کوارتز، پلاژیوکلاز، آمفیبول، بیوتیت، پیروکسن و کانیهای اوپک میباشند. ترسیم نمونههای آمفیبول این توده گرانیتوئیدی بر روی نمودارهای طبقهبندی نشان میدهد که آمفیبولها کلسیک و از نوع ترکیب هورنبلند هستند. این آمفیبولها، آذرین و متعلق به سری ماگمایی کالکآلکالن و از نوع S (Subduction (Amphiboles میباشند که در محیط فرورانش تشکیل شدهاند. محاسبه فشار و دمای تشکیل این آمفیبولها با روشهای مختلف نشان داد که این آمفیبولها در دمای .650 تا 798 درجه سانتیگراد و فشار 9/0 تا 3/2 کیلوبار تشکیل شدهاند. همچنین فوگاسیته اکسیژن ماگما در زمان تشکیل آمفیبولها بالا بوده و این کانی در اعماق 5 تا 7 کیلومتری زمین ایجاد شده است. مطالعات انجام شده بر اساس روابط بین برخی از عناصر اصلی این آمفیبولها نشان داد که جانشینیهای چرماکیتی (جانشینی Al بهجای Si, Fe و Mg) و جانشینی ادنیتیکی (جانشینی Si بهجای AlIV یا Na و K) در این آمفیبولها به وقوع پیوسته اما جانشینی نوع گلوکوفان، ریبکیت و ریشتریت در این آمفیبولها رخ نداده است.
سلیمه دهقانی دشتابی
سلیمه دهقانی دشتابی، شهریار محمودی، محمد رهگشای
کوهزایی زاگرس در طی فرایند باز شدن پوسته اقیانوسی نئوتتیس، فرورانش و در نهایت بسته شدن اقیانوس با برخورد پوسته عربی با خرده قاره ایران مرکزی تشکیل شده است زون سنندج سیرجان کمربند دگرگونی و ماگماتیسم کوهزایی زاگرس و بخشی از کوهزایی آلپ می باشد. در زون سنندج-سیرجان توده های نفوذی گسترده ای گزارش شده است که در نتیجه فرورانش اقیانوس نئوتتیس تشکیل شده است. این مقاله شیمی کانی های آمفیبول و فلدسپات توده های آپینیتی – گرانیتی رخنمون یافته در جنوب غرب نقده را مورد بررسی قرار داده است.
توده های آپینیتی مجموعه ای از سنگ های هم سن می باشند ترکیب اولترامافیک تا اسیدی دارند و کانیهای هورنبلند و فلدسپات کانی اصلی و غالب می باشد و به دو صورت، بلورهای بسیار درشت و ریز دانه تشکیل شده است. ترکیب کانیهای آمفیبول و فلدسپات موجود در سنگ های آپینیتی حدواسط-گرانیتی مشابه هستند. ترکیب آمفیبول کلسیمی و از نوع منیزیو هورنبلند و فلدسپات از نوع اورتوکلاز می باشد. سنگ های آپینیتی حدواسط و توده های گرانیتی هر دو ویژگی ماگمایی کالک آلکالن مرتبط با جایگاه تکتونیکی قوس قارهای نشان می دهند. هر دو گروه سنگی از منشا گوشته ای با آغشتگی سنگ های پوسته ای و فوگاسیته بالای اکسیژن حاصل شده اند. سنگ های آپینیتی حدواسط و توده های گرانیتی هم سن نمی باشند. داده های ترموبارومتری هورنبلند شرایط تبلوری ماگمای سنگ های آپینیتی را در محدوه فشاری 3-1 کیلوبار (عمق کم پوسته ای) و برای سنگ های گرانیتی 3-5 کیلوبار (عمق زیاد پوسته ای) مشخص کرده است. بنابراین می توان گفت ماگمای آپینیتی از ذوب بخشی گوشته لیتوسفری متاسوماتیزه شده با فلوئیدها در عمق کم، در طول شکستن لیتوسفر اقیانوسی (Slab breackoff) تولید شده است. معمولا ماگماهای بازالتی آبدار نمی توانند از پوسته قاره ای عبور کنند بنابراین به زیر لیتوسفر اضافه شده و حرارت و آب کافی برای تسهیل ذوب پوسته و تولید گرانیت های همراه شده با آپینیت ها تامین می کنند.
مریم یزدانی
مریم یزدانی
ذخیره مس قشلاق در کمربند فلززایی طارم-هشتجین (THMB)، شمالغرب ایران واقع شده است. کانهزایی با میزبانی سنگهای آتشفشانی و آتشفشانیآواری سازند کرج در موقعیت کمان ماگمایی صورت گرفته است. ژئوشیمی سنگ میزبان موقعیت ماگمای حاصل از فرورانش و ترکیب آندزیت-بازالتی با کانیشناسی غالب پلاژیوکلاز-پیروکسن را نشان داد. همبستگی بین آلومینیوم، آهن، کلسیم و منیزیم را میتوان به این مجموعه کانیها مرتبط دانست. همچنین به علت کانهزایی غالب سولفیدها، همبستگی قوی بین عناصر کالکوفیل مانند سرب، روی، گوگرد، نقره و مس دیده شد. با استفاده از نتایج کانیشناسی و روابط پاراژنزی چهار مرحله اصلی کانیسازی تشخیص داده شد: مرحله اول با تشکیل پیریت تحت شرایط کاهیده در محیط تدفینی کف دریا و دگرسانی پروپلیتیک همراه است. این دگرسانی در نتیجه اختلاط سیالات ماگمایی با جوی یا آب دریا ایجاد میشود که در این مطالعه با نتایج تصحیح شده ایزوتوپ اکسیژن نمونههای رگه کوارتز (در بازه 5/6 - 1/2 پرمیل) با دمای همگنشدگی 389 درجه سانتیگراد و با فرض مقادیر δ18O (10-6 پرمیل) سیال ماگمایی و مقادیر δ18O (9/0- تا 8/0- پرمیل) آب دریای ائوسن قابل تایید است. در مرحله دوم، با افزایش عمق مرحله دوم رخ میدهد که با سختشدگی و نیروی حاصل از فشار لیتوستاتیکی و فعالیت آذرین، چرخش سیالات ماگمایی و بینسازندی صورت میگیرد. سیالات غنی از مس به سمت بالا مهاجرت میکنند و با ورود به واحد بازالتی- آندزیتی پیریتدار، کاهیده میشوند و در مکانهای مطلوب بهصورت کالکوپیریت و کالکوسیت تشکیل میشود. در مرحله تدفینی عمیقتر (مرحله 3)، کانیهای برنیت و دیژنیت جانشین کانیهای قبلی میشوند. در مرحله سوپرژن (مرحله 4)، کانیهای اکسیدی (مانند هماتیت، مگنتیت) و نیز مالاکیت در حفرات و درزهها ایجاد شده است. با توجه به نتایج حاصل، میتوان کانهزایی کانسار مس قشلاق را نوع مانتو در نظر گرفت.
دکتر علیرضا جعفری راد
مهندس امید باغبانان،دکتر علیرضا جعفری راد،دکتر سید جمال شیخ ذکریایی،دکتر نیما نظافتی
دکتر الهام طحان پسر
دکتر الهام طحان پسر،خانم سیده فاطمه میرسالاری،دکتر هاله ثنایی شعار
منطقه چاهمیخ بخشی از بلوک لوت است که در 115 کیلومتری جنوب غرب بیرجند قرار دارد. سنگ های محدوده مورد مطالعه شامل آندزیت، پیروکسنآندزیت، هورنبلندآندزیت و هورنبلندپیروکسنآندزیت، دیوریت پورفیری، مونزودیوریت پورفیری و بازالت میباشند. بافت غالب تودهها پورفیریتیک است. در بخش مرکزی منطقه مورد مطالعه زونهای دگرسانی بسیار گسترده بوده و در ارتباط مستقیم با تودههای نیمهعمیق میباشند غنیشدگی عناصر نادر خاکی سبک (LREE)، تهی شدگی نسبی عناصر نادر خاکی سنگین (HREE) و ناهنجاری منفی Eu از اختصاصات آنها بوده و بیانگر ماگماتیسم متاآلومین نوع I حاشیه فعال قاره و صفحات آتشفشانی است. . کانهزایی در این محدوده، در رگه های سیلیسی- برشی ناشی از عملکرد استوک های نیمه عمیق میباشد. از لحاظ کانی شناسی، کانیهای سولفیدی اصلی موجود در منطقه عبارتند از پیریت نسلI، پیریت نسل II، کالکوپیریت، کالکوسیت و کوولیت و از میان کانیهای فاز اکسیدی می توان به مالاکیت، آزوریت، کریزوکلا، نئوتاسیت، هماتیت و گوتیت اشاره کرد.
آقا حسین ثانی قالهر
آقا حسین ثانی قالهر،آقا محمد حسین یوسف زاده،آقا امیر مهدوی
کانسارهای آهن آپاتیت چغارت و چادرملو در حاشیه غربی بلوک بافق قرار دارند و پی سنگ دگرگونی پرکامبرین به سن نئوپروتروزوییک پسین، واحدهای رسوبی آتشفشانی پرکامبرین پسین و توده های نفوذی پرکامبرین پسین- کامبرین پیشین، میزبان آنها در منطقه بافق هستند. منشاء و ارتباط سنگهایی که از دیرباز با نام متاسوماتیت شناخته میشوند، همواره با پرسش همراه بوده است. با بررسی های پتروگرافی و شیمی کانی صورت گرفته، پنج نوع دگرسانی گرمابی در این سنگ ها قابل تشخیص است. قدیمیترین آنها، دگرسانی سدیک، در فواصل دورتر از ذخایر آهن اتفاق افتاده و با حضور کانی آلبیت با بافت شطرنجی شناخته میشود. دگرسانی جوانتر سدیک-کلسیک، یک مدل متاسوماتیسمی بزرگ و دو مرحله ای است که با حضور ترمولیت اکتینولیت مشخص می شود و همزمان با کانی سازی آهن اتفاق افتاده است. دگرسانی پتاسیک بعدی، در نتیجه هجوم مایعات غنی از پتاسیم و تشکیل پتاسیم فلدسپار و بیوتیت ثانویه بوجود آمده است. دگرسانی های سیلیسی و سریسیتی، بطور تاْخیری در منطقه رخ داده اند.
سیده سمیه تیموری
سیده سمیه تیموری، منصور قربانی، سروش مدبری
محدوده مطالعاتی کمر-گوو، در جنوب شهرستان هشتجین، در استان اردبیل (شمالغرب ایران) واقع میباشد. واحدهای زمینشناسی محدوده شامل گدازهها (با ترکیب تراکی آندزیت بازالتی تا ریولیتی)، نفوذیهای نیمه عمیق (به شکل دایک و استوک با ترکیب تراکی آندزیت و تراکیت پورفیری) و کریستال، ویتریک (لیتیک) توف (با ترکیب حدواسط و اسیدی) هستند. پهنههای وسیع دگرسانیهای سیلیسی، سریسیتی-آرژیلیکی، آرژیلیک پیشرفته و کلریتی، در این سنگها گسترده شدهاند. پیریت، کانی فلزی شایع در محدوده است که تقریبا" در تمام واحدهای سنگی توسعه یافته است. علاوه بر پیریت، کالکوپیریت، کالکوسیت، گالن، اسفالریت، مگنتیت و هماتیت نیز وجود دارند. کانههای برونزاد شامل کوولیت، دیژنیت و گوتیت میباشند. کانهها به شکل رگچه، افشان، افشان-لایهای و درون رگه-رگچههای سیلیسی در کریستال، ویتریک توفهای تراکی آندزیتی و ریولیت تشکیل شدهاند. در کانیهای کوارتز رگههای سیلیسی حاوی کانیسازی فلزی و همراه با کانیسازی فلزی افشان در متن سنگ، سه نوع میانبار سیال اولیه شامل دو فازی غنی از مایع، دو فازی غنی از بخار و سه فازی اشباع از نمک (فازهای مایع، بخار و هالیت + سیلویت) وجود دارند. آنالیز ریز دماسنجی این میانبارها، دامنه شوری در میانبارهای سیال غنی از مایع را بین 05/1 تا 14 درصد وزنی معادل نمک طعام و بیشترین فراوانی دماهای همگن شدن فازی را بین 200 تا 300 درجه نشان میدهند. تیپ کانهسازی در محدوده بر اساس ویژگیهایی مانند شکل رگه- رگچهای کانیسازی، توسعه بافتهای نواربندی متقارن و کلوفرمی، رخداد کانیسازی فلزات پایه، وجود مجموعه کانیایی کائولینیت- موسکویت – پیریت ± اسفالریت، شوری و حرارت متوسط سیال کانهساز و تأثیر احتمالی فرآیند جوشش، مشابه کانسارهای اپیترمال سولفیداسیون حدواسط میباشد.
ربابه معصومی
ربابه معصومی، یوسف رحیم سوری، حمایت جمالی، علی عابدینی
محدوده اکتشافی زردکوه در استان سیستان و بلوچستان و در جنوبشرق ایرانشهر قراردارد. این محدوده در مرز حوضه پیشکمانی مکران با زون فلیش شرق ایران واقع شده است. زمینشناسی منطقه عمدتا شامل سنگهای آتشفشانی-رسوبی کرتاسه بالایی است که توده پیروکسندیوریتی تا مونزودیوریتی در آنها نفوذ کرده است. توده دیوریتی حاوی رگچههای کوارتز- سولفید فراوان با سیمای به شدت دگرسان شده است. کانیسازی در این محدوده بیشتر همراه با دگرسانی سیلیسی و آرژیلیک همراه با زون وسیع گوسان دیده میشود که توسط دگرسانی پروپلیتیک احاطه شدهاست. کانیهای اولیه شامل پیریت و کالکوپیریت و کانیهای ثانویه شامل گوتیت، هماتیت، لیمونیت، ژاروسیت، کالکوسیت، کوولیت، مالاکیت و آزوریت است که در قالب بافت رگچهای، افشان، کلوفرم و جانشینی دیده میشود. حداکثر مقدار طلا 1/1گرم بر تن، مس 5 درصد، نقره 4 گرم در تن، آرسنیک بیش از 100 گرم برتن و روی 759 گرم برتن اندازه گیری شده است. بررسی سیالات درگیر در کانی کوارتز نشان میدهد دمای همگن شدن سیالات درگیر بین 188 تا 365 درجهی سانتیگراد و مقدار شوری بین 5/14 تا 2/18 درصد وزنی متغیر است. دادههای دما و شوری نقش فرآیند مخلوط شدگی سیال دما و شوری بالا (احتمالا ماگمایی) را با سیالات جوی با دما و شوری پایینتر را در تشکیل ذخیره معدنی نشان میدهد. نوع آلتراسیون و گسترش آن، بیهنجاریهای ژئوشیمیایی، محدوده دما و شوری، موقعیت زمینشناختی، سنگشناسی و کانیشناسی نشان میدهد که کانیسازی منطقه اکتشافی زردکوه میتواند نشانگر بخش بالایی یک سیستم از نوع مس- طلا پورفیری باشد.
آزاده ملکزاده شفارودی
آزاده ملکزاده شفارودی، حسین رستم پور مقدم بگلر، سعید سعادت
اسکارن علمکندی در محل تماس استوک گرانودیوریتی با آهک و دولومیتهای سازند سلطانیه و با جایگزینی کالک سیلیکات بدون آب مرحله پیشرونده اسکارنی (گارنت، دیوپسید، ولاستونیت) با مجموعه کانیهای سیلیکاتهای آبدار (سرپانتین، اپیدوت، ترمولیت-اکتینولیت) بهمراه کوارتز و کلسیت پدید آمده است. این رویداد باعث ایجاد لنزهای مگنتیتی (±هماتیتی و پیریتی) با بافت تودهای، نواری، دانه پراکنده و رگهای در حاشیۀ تودۀ نفوذی و زون برخورد شده است. طبق یافته های این پژوهش؛ زمینشیمی عناصر کمیاب مگنتیت، تحت تأثیر مراحل پیشرونده و پسرونده اسکارن زایی و ترکیب سنگ دیواره، متغیر بوده ولی بخوبی با شاخصهای تشکیل مگنتیت در محیط اسکارن (منیزیمی) در انطباق می باشد. از آن جمله می توان به فاکتورهایی مانند: 1) غلظت بالای Mg (1 تا 1/5 درصدوزنی)، مقادیر پایین Cr (ppm 10<)، Ti (01/0< درصد) و ناچیز عناصر ناسازگار مانند Ag (ppm 5/1<)، Rb (ppm 1<)، Sb (ppm 1<) و Na (کمتر از 1/0 درصد) در مگنتیت؛ 2) همبستگی مثبت معنی دار بین Ti و V و موقعیت نمونه ها در نمودارهای Ti+V در مقابل Ca+Al+Mn و Ni/(Cr+Mn) اشاره داشت. مگنتیت های رگچه ای دما بالای مرحله پیشرونده، کبالت بیشتری نسبت به مگنتیت های جانشینی همزمان با ته نشینی سولفیدها (مرحله پسرونده) داشته و حاکی از آنست که در سیستم اسکارنی علم کندی، تغلیظ کبالت در مگنتیت تحت کنترل فراوانی نهشت کانیهای سولفیدی است.
کمال سیاه چشم
کمال سیاه چشم، آمنه امیریان
دایکهای لامپروفیری به همراه انواع دایکهای بازانیتی و آندزیتی با ابعاد مختلف در جنوب و جنوبشرق شهرستان کلیبر با روند شمالغرب –جنوبشرق در داخل نهشتههای فیلیشگونه و آتشفشانی کرتاسه-پالئوسن جایگزین شدهاند. دایکهای لامپروفیری بافت پورفیری و درشتبلورهای بیوتیت و پسدومورف بلورهای پیروکسن را دارند. براساس ویژگیهای کانیشناسی و ژئوشیمیایی، لامپروفیرهای مورد مطالعه از نوع کالکآلکالن و مینت محسوب می شوند. در دیاگرامهای عناصر نادر خاکی و عنکبوتی، لامپروفیرهای مورد مطالعه غنیشدگی از عناصر LREE و LILE و تهیشدگی از عناصر HFSE را نشان میدهند. ویژگیهای ژئوشیمیایی دایکهای لامپروفیری دلالت بر تشکیل آنها از ذوببخشی 1-3 درصدی گوشته گارنتلرزولیتی حاوی رگ و رگچههای فلوگوپیت دارد که قبلا توسط مذابهای ناشی از فرورانش متاسوماتیسم شده است. براساس سنسنجی Ar-Ar بلورهای بیوتیت، دایکهای لامپروفیری مورد مطالعه31-32 میلیون سال قبل (الیگوسنمیانی) در یک محیط قوس آتشفشانی جایگزین شدهاند.
زهرا بدرزاده
زهرا بدرزاده، مهراج آقازاده، مریم فیاض
ویژگی قابل توجهی که ذخایر طلای افشان با سنگ میزبان رسوبی (نظیر تیپ کارلین) را از سایر ذخایر طلا متمایز مینماید، حضور نانوذرات نامرئی طلا بهویژه در ترکیب کانههای Fe-As-S نظیر آرسنینپیریت، است. در این پژوهش، بهطور مشخص از پرتو یون متمرکز همراه فناوری میکروسکوپ الکترونی روبشی (FIB-SEM) و میکروسکوپ الکترونی عبوری با قدرت تفکیک بالا (HR-TEM) برای واکاوی نحوه توزیع نانوذرات نامرئی طلا در کانسار زرشوران (شمال تکاب)، استفاده شده است. این واکاوی الکترونی بهطور مشخص بر روی آرسنینپیریتهای طلادار (Py4) این کانسار با بافت کلوفرمی و متوسط طلا ppm 21 و آرسنیک 4/2 درصدوزنی، انجام شده است. نتایج بهدست آمده حاکی از آن است که فعالیتهای ماگمایی-گرمابی پس از شکلگیری کانسنگ رسوبی زرشوران منجربه تبلور مجدد آرسنینپیریتهای طلادار شده که این فرایند موجب توزیع مجدد عناصر کمیاب و بهویژه شکلگیری نانوذرات طلا در ریزشکستگیهای ترمیمشده بلور شده است. تصاویر میدان تاریک حلقوی با زاویه بالا (HAADF) نشان میدهد یونهای طلا که در سیال گرمابی تحت اشباع از طلا حضور دارند، در نتیجه فرایند بازپخت (annealing process) بهتدریج نانوذرات طلا (ابعاد زیر 100 نانومتر) را در نانوحفرات و گسیختگیهای انباشتی بلور آرسنینپیریت جای داده و وقوع این چرخه مداوم موجب شکلگیری کانسار زرشوران با مقیاس جهانی شده است.
ابراهیم طالع فاضل
ابراهیم طالع فاضل
چکیده: در این پژوهش اثر سورفکتانت بر روی ویژگیهای ساختاری و فوتوکاتالیستی فریت بیسموت ساخته شده به روش هیدروترمال در دمای °C 180 و غلظت 4 مولار مورد بررسی قرار گرفت. سورفکتانتهایی که در این مقاله مورد مطالعه قرار گرفتند اتیلن گلیکول[1] و سولفات دو دسیل سدیم[2] بودند. نتایج آنالیز الگوهای پراش پرتوی ایکس[3] نشان داد نمونهها دارای ساختار پرووسکایت لوزی رخ اعوجاج یافته با گروه فضاییR3c هستند و همچنین فریتبیسموت با خلوص بالا در دمای°C 180 و غلظت 4 مولار بدون حضور سورفکتانت ساخته شد. نتایج تصاویر میکروسکوپ الکترونی نشر میدانی[4] نشان داد که اندازه ذرات با حضور سورفکتانت کاهش یافته است. همچنین ویژگیهای نوری و فوتوکاتالیستی نمونهها نیز با آنالیز
UV-visible مورد بررسی قرار گرفت. نتایج محاسبات نشان داد که اندازه گاف نوری در حضور سورفکتانت کاهش پیدا کرده و در حدود 6/1 الکترون ولت برای این نمونهها ثبت گردید. خواص فوتوکاتالیستی نمونهها نیز در رنگ قرمز کنگو در غلظت ppm10 مورد بررسی قرار گرفت و نتایج نشان داد فریتبیسموت ساخته شده در حضور سولفات دو دسیل سدیم بیشترین تخریب را داشته است.
سید ابراهیم موسوی قهفرخی
خدیجه حلفی، سید ابراهیم موسوی قهفرخی، مرتضی زرگر شوشتری
در این تحقیق نانومیله های تیتانیوم دی اکسید با روش مایکروویو ساخته شدند و خواص ساختار بلوری، ریخت، اپتیکی و آبگریزی-آبدوستی آنها مورد بررسی قرار گرفت. ماده با نانومیله های تیتانیوم دی اکسید و گادولینیم اکسید، نانوکامپوزیت هایی با 5، 10، 15 و 20 درصد گادولینیم اکسید ساخته شد. خواص نمونه های ساخته شده با آزمایش های پراش پرتوی ایکس، میکروسکوپ الکترونی روبشی، پراش انرژی پرتوی ایکس، زاویۀ تماس و طیفسنجی مرئی - فرابنفش مورد مطالعه قرارگرفتند. نتایج آزمایش های مختلف نشان دادند که نانومیله های تیتانیوم دی اکسید دارای ساختار فاز روتایل و دارای متوسط اندازۀ طولی حدود 32 نانومتر می باشند. زاویۀ تماس حدود 44 درجه که نشان از آبدوستی نانومیله های تیتانیوم دیاکسید می باشد. بررسی نتایج همچنین نشان داد که نانوکامپوزیت کردن موجب کاهش خاصیت آبدوستی می شود. گاف اپتیکی نانومیلۀ تیتانیوم دیاکسید حدود 2/9 الکترون ولت بهدست آمد. گاف انرژی اپتیکی نانوکامپوزیت ها با درصدهای مختلف گادولینیم اکسید تقریباً ثابت و حدود همان 2/9 الکترون ولت محاسبه شد.
مرتضی زرگرشوشتری
مرتضی زرگرشوشتری، مهسا دولتخواه، منصور فربد
محدوده قره گل در زون متالوژنی اهر- ارسباران در استان اردبیل، 50 کیلومتری شهرستان مشکینشهر در بخش مرادلو واقع شده است. قدیمی ترین واحدهای سنگی در محدوده مطالعاتی مربوط به سنوزوئیک (ائوسن) بوده که متشکل از سنگ های برش ولکانیکی با قطعات آندزیت، تراکی آندزیت - هیالوکلاستیک است. در این محدوده توده های میکروکوارتزدیوریتی در سنگ های ولکانیکی و آذرآواری نفوذ نموده و دگرسانی و کانه زایی در مقیاس ضعیف ایجاد شده است. نتایج حاصل از پردازش تصاویر استر برای بارزسازی دگرسانی های آرژیلیک، فیلیک و پروپلیتیک با استفاده از تکنیک هایی نظیر تحلیل مولفه های اصلی و نقشه بردار زاویه طیفی حاکی از همراهی این دگرسانی ها در بخش مرکزی کانسار است که با توجه به مطالعات پتروگرافی به ترتیب با فراوانی کانی های رسی، سریستی و اپیدوتی- کلریتی در نمونه های برداشت شده از مناطق دگرسانی حاصل از پردازش تصاویر استر در محدوده قره گل انطباق نشان می دهد.
سیده نرگس ساداتی
شادی ضیاء،سیده نرگس ساداتی، غلامرضا احمدزاده
منطقه مورد مطالعه در نزدیکی روستای زینآباد، شمالغرب تبریز واقع شدهاست. واحدهای چینه ای پرکامبرین تا کرتاسه رخنمون اصلی سنگهای منطقه را تشکیلمیدهند. سنگهای بازیک مورد مطالعه به صورت گدازه و دایکهای دیابازی در ارتباط با سنگهای شیل، ماسه سنگ و کنگلومرای سازند شمشک (تریاس پسین-ژوراسیک پیشین)، تشکیل شده اند. این سنگها بسیار هوازده بوده و دارای حفرههای پرشده فراوان از کانیهای ثانویه کلریت، کلسیت، زئولیت و کانیهای تیره میباشند. بر اساس مطالعات میکروسکوپی در سنگهای بازیک مورد مطالعه، پلاژیوکلاز کانی اصلی تشکیلدهنده بوده و کانیهای آهن و منیزیمدار احتمالاً پیروکسن بهطورکامل به کلریت، کلسیت، اپیدوت و کانیهای تیره تجزیهشدهاند. مهمترین بافتهای سنگی شامل پورفیری، گلومروپورفیری، بادامکی، غربالی و سابافیتیک هستند. براساس مطالعات ژئوشیمیایی، ترکیب سنگهای بازیک مورد مطالعه در محدوده بازالت با ماهیت آلکالن بوده است. بر اساس نمودارهای عنصری، ترکیب نمونه های مورد مطالعه دارای مقادیر بالای U، Th و عناصر لیتوفیل بزرگ یون (مانند Ba, Rb) می باشند. آنومالی مثبت سرب در این نمودارها را می توان به نقش پوسته قاره ای و یا متاسوماتیسم گوه گوشتهای توسط سیالات برآمده از پوسته اقیانوسی فرو رو در تشکیل سنگهای مورد مطالعه نسبت داد. در نمودارهای عناصر خاکی کمیاب، نمونه های مورد مطالعه غنی از LREE و تهی از HREE بوده و نسبت بالای La به Yb در آنها را احتمالاً بتوان به ذوب بخشی آنها از یک منشأ گارنت دار در اعماق زیاد نسبت داد. محیط تکتونیکی تشکیل سنگهای بازیک زین آباد متعلق به محیط درون ورقه ای بوده که احتمالاً در ارتباط با فازهای کششی پس از تصادم قاره ای سیمرین به داخل پوسته قارهای آذربایجان در شمالغرب ایران نفوذ کرده اند.
دکتر رباب حاجی علی اوغلی
آقا محمد امین کارگرزاده،دکتر رباب حاجی علی اوغلی،دکتر محسن موید
چکیده
خانم گلناز موذن زاده
خانم گلناز موذن زاده،دکتر یوسف رحیم سوری،دکتر مهدی بهیاری
در این تحقیق نانوبلورهای چارچوب آلی-فلزی بر پایه یونهای فلزی آلومینیوم، بیسموت، کبالت، کروم، مس، قلع، تیتانیوم و روی با مرفولوژی یکنواخت تحت شرایط حلال گرمایی سنتز شده و به عنوان افزودنی در لایه نشانی TiO2 در لایه انتقالدهنده الکترون سلول خورشیدی پروسکایتی استفاده شد. در اثر بازپخت لایه TiO2 آلاییده با چارچوب آلی-فلزی در محیط هوا، قسمت آلی آن حذف شده و ساختار متخلخل TiO2 آلایشیافته به دست آمد. نتایج بررسی خواص اپتیکی و ساختار بلوری لایه متخلخل TiO2 نشان داد اثر آلایش با چارچوب آلی-فلزی، جذب اپتیکی لایه متخلخل TiO2 در ناحیه طول موج Uv-Vis را افزایش داده و گاف نواری آن به کمتر از 2.7 eV تغییر داده است. بررسیهای طیف فوتولومینسانس نشان از افزایش انتقال الکترونی و کاهش بازترکیب و در نتیجه افزایش بازدهی تبدیل توان سلول¬های خورشیدی پروسکایتی، در مقایسه با سلول هایی که تنها از mp-TiO2 استفاده شده بود، دارد.
پروفسور محمود برهانی زرندی
آقای حجت امراللهی بیوکی،دکتر احمد مشاعی،پروفسور محمود برهانی زرندی
در این پژوهش، ساخت و بررسی خواص فوتوکاتالیستی و مغناطیسی ایروژل گرافن/فریت بیسموت بهروش آبی حرارتی انجام شده است. برای این منظور ایروژل نانو کامپوزیتها به غلظت mg/ml ۴ برای اکسید گرافن و غلظت های ۲/. و۵/. وmg/ml ۱ برای فریت بیسموت تهیه شد. بررسیهای فازی و ساختاری با آنالیز های XRD و FT-IR تأیید کننده تشکیل فریت بیسموت با ساختار سه گوشی R از نوع پروسکایت و احیاء شدن اکسید گرافن است. تصویرهای SEM ساختار متخلخل ایروژل گرافن را به خوبی نشان داد. تصویرهای TEM تأییدی بر کامپوزیت شدن ذرات فریت بیسموت در ساختار ایروژل گرافن است. گاف انرژی نمونه ها با بررسی نتایج طیفسنجی فرابنفش-مرئی محاسبه شد. بر اساس پارامتر اندازه گیری شده توسط مغناطیس سنج نمونه ارتعاشی (VSM) نشان دهنده کاهش مغناطش اشباع ذرات فریت بیسموت پس از کامپوزیت شدن با ایروژل گرافن میباشد. میزان تجزیه رنگ متیل بلو توسط ذرات فریت بیسموت و ایروژلهای نانوکامپوزیتهای گرافن/ فریت بیسموت با استفاده از دستگاه UV-Vis مورد بررسی قرار گرفت. بهترین عملکرد فوتوکاتالیستی مربوط به نمونۀ ایروژل گرافن/ فریت بیسموت با مقدار فریت بیسموت mg/ml ۵/. می باشد.
مرتضی زرگرشوشتری
سیده معصومه موسوی، مرتضی زرگرشوشتری، سید ابراهیم موسوی قهفرخی