مجله بلورشناسی و کانی شناسی ایران

بررسی تأثیر چرخه­های خشک و مرطوب خاک بر چرخه عناصر غذایی، از جنبه­­های مختلف حاصل­خیزی خاک و تغذیه­ی گیاه و مسائل زیست محیطی حائز اهمیت است. این پژوهش با هدف بررسی اثر دو نوع اسید­آلی سیتریک و اگزالیک با غلظت ثابت 10 میلی­مولار و تناوب­های مختلف (0، 1، 3، 6 و 9 مرتبه) خشک و مرطوب شدن بر آزادسازی عناصر سیلیسیم، منیزیم و آهن از کانی بنتونیت (اندازه ذرات بین53 تا 25 میکرون) در قالب طرح کاملاً تصادفی با آرایش فاکتوریل و در سه تکرار انجام شد. مقدار رهاسازی عناصر سیلیسیم به­روش رنگ­سنجی و در رابطه با عناصر آهن و منیزیم با استفاده از دستگاه جذب اتمی GBC مدل Savant AA اندازه­گیری شد. نتایج نشان داد مقدار رهاسازی عناصر به نوع عنصر مورد بررسی، نوع اسیدهای آلی و تعداد دوره­های خشک و مرطوب  بستگی دارد. از میان اسیدهای آلی مورد بررسی رهاسازی منیزیم در نمونه­های تیمار شده با اسید سیتریک بیش از نمونه­های تیمار شده با اسید اگزالیک است. حال آنکه، رهاسازی سیلیسیم و آهن در نمونه­های تیمار شده با اسید اگزالیک بیش از اسید سیتریک است. همچنین نتایج نشان دادند که با افزایش تناوب­های خشک و مرطوب شدن، رهاسازی عناصر از کانی بنتونیت افزایش می­یابد و در این ارتباط کاربرد تکرار تناوب­های خشک و مرطوب در حضور اسیدهای آلی منجر به رهاسازی معنی­دار عناصر از کانی بنتونیت  شد. با توجه به نتایج به­دست آمده، اسید­های آلی اگزالیک و سیتریک را به ترتیب می­توان برای عصاره­گیری آهن و منیزیم از ساختار کانی بنتونیت پیشنهاد کرد.