مجله بلورشناسی و کانی شناسی ایران

محدوده مورد بررسی بخشی از رشته کوههای طارم واقع در 40 کیلومتری شمال شهر زنجان است. این محدوده عمدتاً از سنگهای آتشفشانی رسوبی و نفوذی ترشیری تشکیل یافته که غالب آنها دچار دگرسانی گرمابی شده‌اند. به ­طور کلی دگرسانیهای گرمابی منطقه مورد مطالعه بر اساس جایگاه زمین‌شناسی در دو گروه اصلی قرار می‌گیرند، (1) دگرسانیهای گرمابی منطقه‌ای شامل انواع دگرسانیهای پتاسیک، سریسیتیک و پروپیلیتیک، (2) دگرسانیهای گرمابی تحت کنترل ساختاری شامل سه نوع دگرسانی آرژیلیک و آلونیتی. بررسی‌های کانی‌شناختی نشان داد که مهمترین کانیهای انواع دگرسانیهای آرژیلیتی ـ آلونیتی عبارتند از: کانیهای گروه آلومینیم ـ فسفات ـ سولفات (APS) به­ویژه آلونیت و جاروسیت +کانیهای رسی (کائولینیت ، مونتموریلونیت ،ایلیت ،کانی مخلوط لایه ایلیت/ اسمکتیت)+ کلریت + سریسیت + کوارتز + ژیپس + پیریت ؛ که مقدار کمّی ، دانه‌بندی و درجه تبلور آنها در انواع مختلف این گروه از دگرسانیها متفاوت است. برای تعیین دمای دگرسانی آرژیلیزاسیون، از فاکتور درجه تبلور ایلیت (IC) استفاده شد و نتایج محاسبات نشان داد که دمای تشکیل ایلیت بین  200 تا ^oC 240 است. نتایج حاصل از این تحقیق حاکی از شباهت زیاد دگرسانیهای آرژیلیتی ـ آلونیتی منطقه مورد مطالعه با دگرسانیهای آرژیلیک وراگرمای نوع سولفیداسیون بالا در مناطق فرورانش قوسهای قاره‌ای است .