مجموعه افیولیتی جنوب دریای خزر یک قطعه باقیمانده از لیتوسفر اقیانوسی کرتاسه پایانی در شمال ایران است. سنگهای این مجموعه، زنجیره نسبتاً کاملی است که از پایین به بالا به ترتیب عبارتند از: کومولاهای اولترامافیک، گابروهای لایهای، گابروهای تودهای، مجموعههای دایکی وگدازههای آتشفشانی که با آهکهای میان دریایی کرتاسه پایانی(کامپانین - مائستریشتین) پوشیده شدهاند. سنگهای انباشتی اولترامافیک اساساً دونیت، ورلیت، الیوینکلینوپیروکسنیت و کلینوپیروکسنیت را شامل میشوند. بررسیهای سنگشناختی نشان میدهند که ترتیب تبلور در انباشتیهای اولترامافیک عبارتند از: الیوین(کمی به صورت محبوس در کلینوپیروکسن باMg# بالا) + کلینوپیروکسن (انباشت با Mg# بالا) + الیوین (میان انباشت (Intercumulus) با Mg# پایین). شیمی کانیها در انباشتهای اولترامافیک مغایر با تفریق بلوری از یک ماگمای بازالتی در پشته میان اقیانوسی در فشار پایین است. حضور کلینوپیروکسنهای با Mg# بالا (90-81) به عنوان اولین فاز تفریقی، ترکیب یکنواخت کلینوپیروکسنها، نبود منطقهبندی در این کانیها و نیز پلاژیوکلاز در این سنگها معرف تفریق بلور در فشارهای متوسط تا بالا از یک آبگون بازالتی اولیه است. مجموع دادههای ژئوشیمیایی و کانیشناختی، تمایز انباشتهای اولترامافیک از سنگهای پشتههای میان اقیانوسی را نشان میدهند. ترکیب کلینوپیروکسنها نشاندهنده این است که سنگهای اولترامافیک افیولیت جنوب دریای خزر از یک ماگمای بازالتی در یک منطقه فرافرورانشی قوسی تشکیل شدهاند.
بازنشر اطلاعات | |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |