مجله بلورشناسی و کانی شناسی ایران

در ایران، مهمترین کانه­زایی قلع در توده گرانیتوئیدی شاهکوه (بلوک لوت، شرق ایران) و کانه­زایی تنگستن در منطقه نظام­آباد (کمپلکس گرانیتوئیدی بروجرد، غرب ایران) و همراه با رگه­های کوارتز- تورمالین صورت گرفته است. تورمالین­های موجود در رگه­های منطقه نظام­آباد دارای ترکیب دراویتی بوده و با توجه به­ویژگی­هایی مانند بالاتر بودن مقدار Mg نسبت به Fe‏، منطقه­بندی کوچک مقیاس، پایین بودن مقدار Fe/(Fe+Mg)، کاهش در موقعیت X، مقدار Al و F، تمایل به­سمت بیرونی بردارهای تهی شدن از قلیایی و پروتون­زدایی و ناهمخوانی بین Fe و Mg، در شرایط گرمابی تشکیل شده­اند. قرارگیری ترکیب این تورمالین­ها در گستره متاپلیت­ها و متاپسامیت­ها نیز نشان می­دهد که شاره سازنده آن­ها احتمالاً متاثر از سنگ­های ته­نشستی دگرگون شده میزبان است. رگه­های کوارتز- تورمالین شاهکوه نیز درون توده اصلی و سنگ­های ته­نشستی سازند شمشک تزریق شده­اند. تورمالین­ رگه­های رخنمون یافته در سنگ­های ته­نشستی مانند تورمالین­های منطقه نظام­آباد دارای ویژگی­های تورمالین­های گرمابی هستند. تورمالین­های موجود در رگه­های کوارتز- تورمالین رخنمون یافته در توده گرانیتی نیز سرشتی گرمابی دارند، ولی از آنجاکه به­وسیله یک گرماب با خاستگاه ماگمایی به­وجود آمده­اند، بیشتر از نوع شورل­اند.