مجله بلورشناسی و کانی شناسی ایران

منطقه اکتشافی مس پورفیری غنی از طلای ماهرآباد در قسمت شرقی بلوک لوت و شرق ایران واقع شده است. ماهر آباد نخستین کانی­سازی طلا - مس پورفیری که در شرق ایران کشف شده است. پانزده توده نفوذی (ائوس میانی با سن 39 میلیون سال) مرتبط با کانی­سازی با ترکیبی از دیوریت تا مونزونیت شناسایی شد. توده­های مونزونیتی نقش مهم در کانی­سازی مس- طلا داشته­اند. پورفیریهای مرتبط با کانی­سازی توده­های نفوذی نوع I، متاآلومینوس، کالک آلکالن غنی از پتاسیم تا شوشونیتی هستند که در رژیم تکتونیکی جزایر قوسی تشکیل  شده­اند. این سنگها با میانگین ویژگیهای ژئوشیمیایی 59% <SiO₂، 15% < Al₂O₃، 2% > MgO،  3% < Na₂O، ppm 870 < Sr، ppm 18> Y، ppm 92_/1 > Yb؛ 55 < Sr/Y، LREE متوسط، بطور نسبی HREE کم، غنی شدگی عناصر LILE (Sr، Cs، Rb، K و Ba) و نسبت به عناصر HFSE (Nb، Ta، Ti، Hf و Zr) مشخص می­شوند. آنها بطور شیمیایی شبیه برخی از آداکیت­ها هستند، اما ویژگیهای ژئوشیمیایی متفاوتی نیز با آداکیت­های نرمال دارند شامل مقدار K₂O ، نسبت K₂O/Na₂O، Yb_N و _i(⁸⁷Sr/⁸⁶Sr) بالاتر و Mg#، _N(La/Yb)، _N(Ce/Yb) و   εNdکمتر در سنگهای ماهرآباد. این سنگها از نظر مقدار Sr، Sr/Y و الگوی عناصر REE نرمالیزه شده بیشتر شبیه کالک  آلکالن­های غنی از پتاسیم تا شوشونیت هستند تا آداکیت. نسبت ایزوتوپ اولیه (⁸⁷Sr/⁸⁶Sr)i و _i(¹⁴³Nd/¹⁴⁴Nd) اولیه با توجه به سن 39 میلیون سال محاسبه شد (اطلاعات منتشر نشده). نسبت ایزوتوپ اولیه (⁸⁷Sr/⁸⁶Sr)i  در هورنبلند مونزونیت پورفیری بین7047_/0 تا 7048_/0 بوده است. نسبت (¹⁴³Nd/¹⁴⁴Nd)i اولیه نیز بین 512694_/0 تا 512713_/0 می­باشد. میزان ایزوتوپ اولیه εNd بین 45_/1 تا 81_/1 است. براساس داده­های ایزوتوپی ماگمای اولیه از اسلب اقیانوسی منشا گرفته است. ذوب بخشی جبه هیبرید شده بوسیله مذاب غنی از سیلیکای مشتق شده از اسلب و یا ورود یک ماگمای التراپتاسیک مشتق شده از جبه غنی شده در طول یا قبل از تشکیل و مهاجرت ماگما می­تواند مقدار K₂O و نسبت K₂O/Na₂O بالا را توضیح دهد. اگر چه که مقداری از پتاسیم می­تواند بوسیله هضم سنگهای رسوبی غنی از پتاسیم در طول جایگزینی ماگما اضافه شده باشد. مقادیر Mg# کم و MgO، Cr و Ni نسبتاً کم دلیل بر محدود بودن واکنش بین ماگما و پریدوتیت لبه جبه است. مدل منشایی نشان   می­دهد که ذوب بخشی درجه بالا (بیش از 30 درصد) آمفیبولیت گارنت­دار (کمتر از 10 درصد گارنت) تا آمفیبولیت و عدم حضور پلاژیوکلاز به عنوان کانی باقیمانده در منشاء می­تواند مقادیر متوسط Y و Yb، _N(La/Yb) کم، نسبت Sr/Y بالا و عدم آنومالی منفی Eu در سنگهای ناحیه را نشان دهد. ویژگی ژئوشیمیایی این سنگهای گرانیتوئیدی یک راهنما را برای اکتشاف آینده کانسارهای مس پورفیری در شرق ایران نشان می­دهد.