مجله بلورشناسی و کانی شناسی ایران

توده­ی گرانودیوریتی مزرعه، بخشی از توده­ی پلوتونیکی شیورداغ است که در20 کیلومتری شمال غربی شهرستان اهرو 5 کیلومتری شمال روستای مزرعه، واقع شده است. این توده بخشی از نوار آذرین درونی مزوزوئیک- ترشیری در پهنه­ی سنندج- سیرجان به شمار می­رود. سنگ­های منطقه بیشتر بافت دانه­ای متوسط تا درشت دارند. کانی­های تشکیل دهنده­ی این سنگ­ها از پلاژیوکلاز، فلدسپار قلیایی، کوارتز، آمفیبول و به­میزان کمتر بیوتیت، آپاتیت، اسفن و مگنتیت تشکیل شده­اند. از دیدگاه شیمیایی، سنگ­های گرانودیوریت منطقه، ماهیت آهکی- قلیایی دارند. توده نفوذی منطقه از نظر شاخص اشباع از آلومینیم، ماهیت متاآلومین داشته و ویژگی­های گونه­ی I از خود نشان داده و از نظر ویژگی­های محیط ژئودینامیکی از نوع VAG است. وجود روندهای پیوسته در نمودارهای هارکر، برای عناصر سازگار و ناسازگار اصلی، نشان می­دهد که جدایش ماگمایی از راه تبلور بخشی، اصلی‌ترین فرایند، در شکل­گیری سنگ­های نفوذی منطقه­ی مورد بررسی است. وجود کانی­های آبدار مانند آمفیبول نشان می­دهد که ماگمای اولیه داری مقادیر چشم­گیری H₂O (3 %<) بوده است. همچنین غنی­شدگی از عناصر Fe, Ca, Mg, Co, Ni  و تهی­شدگی از عناصر K, Na, Th در نمونه­های کم سیلیسی (اولیه­تر) نشانگر تبلور آمفیبول، در مراحل اولیه­ی تبلور بخشی و آلبیت، فلدسپار قلیایی و بیوتیت، در مراحل نهایی تبلور ماگمایی بوده است. مقایسه­ی توده­ی  گرانودیوریت مزرعه با گرانودیوریت­های دیگر نشان می­دهد که این گرانودیوریت، نسبت به گرانودیوریت­های دیگر  مانند گرانودیوریت  Qulongچین، کمربندRio Narcea  اسپانیا, منطقه­ی Celebi ترکیه، توده­ی سونگون و   تیکمه داش ایران دارای مقادیر بالاتر Na₂O و مقادیر پائین­تر FeO, Al₂O₃ هستند. همچنین  بررسی میانگین الگوی فراوانی عناصر فرعی گرانودیوریت  مزرعه نسبت به مناطق یاد شده، نشان می­دهد که نمونه­های این منطقه دارای بیشترین غنی­شدگی از عناصر Th, Nb, La, P, Pb  نسبت به نمونه­های دیگرند. اختلاف ترکیب شیمیایی گرانیتوئیدهای مورد مقایسه، احتمالاً ناشی از تفاوت سهم گوشته­ی غنی شده و پوسته در تشکیل این توده­هاست.