مجله بلورشناسی و کانی شناسی ایران

باتولیت گرانیتوئیدی نوع S شیرکوه که بخشی از زون ساختاری ایران مرکزی را در جنوب­غربی شهرستان یزد تشکیل می‌دهد، از سه واحد گرانودیوریتی، مونزوگرانیتی و لوکوگرانیتی تشکیل شده است. تغییرات ترکیبی مشاهده شده در پلاژیوکلازها نشان می‌دهد که گرانودیوریت­ها، مذاب­های غنی از پلاژیوکلاز‌های با مراکز کلسیک، مونزوگرانیت­های مذاب جدا شده از گرانودیوریت­ها و لوکوگرانیت­ها مذاب­های باقی‌مانده تاخیری هستند. به­طور کلی، همه­ی بیوتیت­های مورد بررسی دارای Al^IV بالا هستند (٢_/٣ تا ٢_/٦ اتم بر واحد فرمولی) که از مشخصات شاخص گرانیت­های پرآلومین است. گارنت‌های غنی از آلماندن نیز به انواع گارنت­های ماگمایی موجود در توده‌های نفوذی پرآلومین شباهت دارند. هر دو نوع مسکویت اولیه و ثانویه نیز در گرانیت­های شیرکوه دیده می­شوند. غالب مونازیت‌های باتولیت گرانیتی شیرکوه از دو عضو پایانه­ی مونازیت و برابانتیت [CaTh(PO₄)₂] تشکیل شده­اند. حضور دانه‌های همگن شکل‌دار بزرگ مونازیت فقیر از Th وU همراه با بلورهای ریز برابانتیت درون و در سطح آپاتیت با انواع مونازیت­های حاصل از انحلال ناجور آپاتیت طی آناتکسی سنگ­های رسوبی- دگرگون همخوانی دارد. محتوای کمتر از١٠% هماتیتی که در کانی­های کدر همراه با مجموعه­ی بیوتیت ± سیلیمانیت در برگرفته شده است به شرایط احیایی اعمال شده از یک خاستگاه رسوبی دارای گرافیت وابسته است. با توجه به مجموعه­ی کانی­های موجود در باتولیت شیرکوه، حضور بیوتیت­های رستیتی و نیز دمای تشکیل گرانیت یاد شده (به طور متوسط 820 درجه­ی سانتی‌گراد) که بر اساس دمای اشباع شده از زیرکن بدست آمده است می‌توان ادعا کرد که گرانیت یاد شده از ذوب بخشی بیوتیت در دمای در حدود ٧٥٠ تا ٨٥٠ درجه­ی سانتی‌گراد به وجود آمده است.