مجله بلورشناسی و کانی شناسی ایران

توده­ی نفوذی گرانیت قلیایی علم­کوه با سن وابسته به پلیوسن در کلاردشت چالوس (شمال ایران) دنباله­ی چینه­ای گسترده­ای از پرکامبرین تا سنوزوئیک را تحت تأثیر دگرگونی گرمایی و دگرنهادی خویش قرار داده است. دگرنهادی اسکارنی مهم­ترین نوع دگرنهادی در منطقه­ی مورد بررسی است که گسترش هاله­های دگرگونی آن به پهنای یک تا دو کیلومتر است. این گرانیت قلیایی به احتمال در شرایط زمین­ساختی همزمان و پس از کوهزایی تشکیل شده و در گروه گرانیت­های نوع A قرار می­گیرد. نفوذ توده­ی گرانیتی علم­کوه در سنگ­های درونگیر منطقه ضمن گسترش زون­های اسکارنی باعث کانی­سازی اکسیدی و سولفیدی در منطقه شد که بیشتر از مگنتیت، کالکوپیریت و پیریت تشکیل شده است. بررسی میانبارهای شاری نشانگر وجود پنج نوع میانبار V + L + S، V + L، L + V، L و V در کوارتزهای همزمان با کانی­سازی است. شواهد زمین­-دما سنجی بیانگر تشکیل فاز اکسیدی در گستره­ی دمایی C° 478 تا C° 488 و فاز سولفیدی در گستره­ی دمایی C° 368 تا C° 378 است. اختلاط شاره­های ماگمایی و آب­های جوی در تولید شاره­های کانه­ساز فرآیند مهمی بوده است. مشاهدات صحرایی، میکروسکوپی و دماسنجی مؤید زایش اسکارنی کانی­سازی­های فلزی موجود در حاشیه­ی توده نفوذی علم­کوه است.