دوره 27، شماره 4 - ( 10-1398 )
جلد 27 شماره 4 صفحات 854-839 |
برگشت به فهرست نسخه ها
سودابه ریگی1 
، حبیب بیابانگرد* 1، حمیدرضا سلوکی1
، حبیب بیابانگرد* 1، حمیدرضا سلوکی1
1- دانشگاه سیستان و بلوچستان
چکیده: (2677 مشاهده)
توده گرانیتوئیدی ریگ ملک در شرق آتشفشان تفتان، جنوب شرق زاهدان و در پهنه زمین درز سیستان قرار دارد. این توده به سن الیگومیوسن درون فلیش‌های ائوسن نفوذ کرده و در محل تماس، دگرگونی مجاورتی ضعیفی را ایجاد نموده است. ترکیب سنگشناسی این توده از گرانیت، سینوگرانیت، مونزوگرانیت، گرانودیوریت، تونالیت، پگماتیت و دیوریت است. این سنگ‌ها از کانی‌های کوارتز، پلاژیوکلاز، ارتوکلاز، بیوتیت و هورنبلند تشکیل شدهاند و بیشتر دارای بافت‌های دانه‌ای و پگماتیتی هستند. شواهد سنگشناسی گرانیتوئیدی کوه ریگ ملک از جمله وجود کانی‌های بیوتیت و هورنبلند نشان میدهد که این توده مانند گرانیت زاهدان بیشتر از نوع I هستند. بررسی‌های زمین شیمیایی نشان میدهد که آن دارای ماهیت آهکی قلیایی تا کمی مایل به قلیایی و متاآلومین با خاستگاه I، غنی از عناصر خاکی نادر سبک (LREE) و عناصر سنگ دوست بزرگ یون (LILE)، فقیر از عناصر خاکی نادر سنگین (HREE) و عناصر با شدت میدان بالا (HFSE) هستند. نمودارهای بهنجارشده نمونهها نسبت به گوشته آغازین و کندریت نشان
میدهد که نمونهها در Eu تهی شدگی و اغلب الگوی مشابه دارند. ناهنجاری مثبت در عناصر Zr و Th و ناهنجاریهای منفی در عناصر Nb, Sr و Ti نمونهها مشابه الگوهای این عناصر در مناطق فرورانش است. براساس نمودارهای زمینساختی ماگمایی، سنگ‌های گرانیتوئیدی ریگ ملک وابسته به محیط‌های برخوردی است. شواهد زمینشیمیایی نمونه‌های سنگی گرانیتوئید ریگ ملک نشان داد که جدایش بلوری تنها فرآیند موثر در دگرگونیهای ماگمایی سازنده این توده نبوده، بلکه امکان وجود چند فاز یا ذوببخشی یک فاز با درجات متفاوت نیز وجود داشته است. به نظر می‌رسد که تشکیل این توده گرانیتوئیدی در پهنه زمین درز سیستان وابسته به برخورد قطعه‌های لوت و افغان باشد.
میدهد که نمونهها در Eu تهی شدگی و اغلب الگوی مشابه دارند. ناهنجاری مثبت در عناصر Zr و Th و ناهنجاریهای منفی در عناصر Nb, Sr و Ti نمونهها مشابه الگوهای این عناصر در مناطق فرورانش است. براساس نمودارهای زمینساختی ماگمایی، سنگ‌های گرانیتوئیدی ریگ ملک وابسته به محیط‌های برخوردی است. شواهد زمینشیمیایی نمونه‌های سنگی گرانیتوئید ریگ ملک نشان داد که جدایش بلوری تنها فرآیند موثر در دگرگونیهای ماگمایی سازنده این توده نبوده، بلکه امکان وجود چند فاز یا ذوببخشی یک فاز با درجات متفاوت نیز وجود داشته است. به نظر می‌رسد که تشکیل این توده گرانیتوئیدی در پهنه زمین درز سیستان وابسته به برخورد قطعه‌های لوت و افغان باشد.
واژه‌های کلیدی: گرانیت ریگ ملک، زمین‌درز سیستان، آهکی قلیایی،، گرانیت نوع I، زاهدان.
فهرست منابع
1. [1] Lameyre J., Bowden P., "Plutonic rock type series: discrimination of various granitoid series and related rocks". Journal of volcanology and geothermal research, 14(1982), 169. [DOI:10.1016/0377-0273(82)90047-6]
2. [2] Barbarin B., "A review of the relationships between granitoid types, their origins and their geodynamic environments"m, Lithos, 46(1999), 605- 626. [DOI:10.1016/S0024-4937(98)00085-1]
3. [3] Pitcher W.S., "The nature and origin of granite". Chapman and Hall. (1983), 377pp.
4. [4] Martin R.F., Piwinskii A.J., "Magmatism and tectonic setting", Journal of geophysics, 77(1972), 75-96. [DOI:10.1029/JB077i026p04966]
5. [5] Debon F., Lefort P., "A chemical mineralogical classification of common plutonic rock and association", R. Soc. Edinb., Trans., 73(1983), 135-149. [DOI:10.1017/S0263593300010117]
6. [6] Frost B.R., Barnes C.G., Collins W.J., Arculus R.J., Ellis D.J., Frost C. D., "A Geochemical classification for granite rocks", Journal of Petrology, (2001) 2033-204. [DOI:10.1093/petrology/42.11.2033]
7. [7] Clarke D. B., "Granitoid rocks", London, Chapman and Hall Publication, (1992) 289pp.
8. [8] Chappell B. W., White A. J. R., "Two contrasting granite type", Pacific Geology, 8 (1974), 173-174.
9. [9] Healy B., Collins W.J., Richards S.W., "A hybrid origin for Lachlan S-type granites: The Murrmbidgee Batholith example", Lithos, 78(2004), 197-216. [DOI:10.1016/j.lithos.2004.04.047]
10. [10] Schermaier A., Hauns Chmind B., Finger F., "Distribution of Variscan I and S-type granites in the eastern Alps: possible clue to unravel pre-Alpian basement structure", Tectonophysics, 272(1997) 315-333. [DOI:10.1016/S0040-1951(96)00265-X]
11. [11] Shand S.J., "The Eruptive Rocks", 2nd edn. New York: John Wiley, (1943), 444pp.
12. [12] Odinga M., Lioyd B., Squire A., Squire p., Griffiths p., Mc Cormic C., "The Nare Now Geological map 1:250000", (1978).
13. [13] Tirrul R., Bell I. R., Griffis R. J., Camp V. E., "The Sistan Suture Zone of eastern Iran", Geological Society of America Bulletin 94(1983), 134-150.
https://doi.org/10.1130/0016-7606(1983)94<134:TSSZOE>2.0.CO;2 [DOI:10.1130/0016-7606(1983)942.0.CO;2]
14. [14] Hosseini M. R., "Petrology and geochemistry of granitoids in southwest of Zahedan, MSc thesis, University of Tehran", Tehran, Iran, (2002) (in Persian).
15. [15] Sadeghian M., "Magmatism, metallurgy and replacement mechanism of Zahedan granitoid, Ph.D. thesis, University of Tehran", Tehran, Iran,(2004) (in Persian).
16. [16] Kashtagar Sh., "Petrology, geochemistry and structural analysis of Zargoli granites. MSc thesis, University of Tehran", Tehran, Iran, (2004), (in Persian).
17. [17] Boomeri M., Lashkaripour G., Gargich M., "F and Cl in biotites from Zahedan granitic rocks", Iranian Journal of Crystallography and Mineralogy, 13(2005), 80-94(in Persian).
18. [18] Rezaei Kahakhaee M., "Investigation of Petrogenesis and Tectonics Setting of Lakhshak Granitoid, MSc thesis", University of Tehran, Tehran, Iran (in Persian) (2006).
19. [19] Kananian A., Rezaei Kahkhaee M., Ismaili M., "Geology and Tectonic setting of Lahkhashk, granodiorite, northwest of Zahedan, Iran", Journal of Earth Sciences, 65 (2006) 126-143 (in Persian).
20. [20] Sadeghian M., Valizadeh M., "Mechanism of replacement Northern part of Zahedan Granitoid", Earth sciences quarterly, 66(2007)134 - 159 (in Persian).
21. [21] Kashtagar Sh., Nazari M., "Investigating deformation fabric and replacement mechanism of granites at the Northwest Zahedan (Kuh-e- Zargoli)", Journal of Applied Geology (2007), (in Persian).
22. [22] Ghasemi H., Sadeghian M., Khanalizadeh A., "Investigating mechanism and formation Zahedan granitoids in southeastern Iran", Earth Sciences Quarterly. 551(2008), 570- 578 (in Persian).
23. [23] Saravani F., Rezaii M., "Investigation of mineral chemistry in Zargloli granitoid. MSc thesis, University of Tehran", Tehran, Iran, (2011) (in Persian).
24. [24] Mohammadi A.M., Burg J. P., Bouilhol P., Ruh J., "U-Pb geochronology and geochemistry of Zahedan and Shah Kuh plutons, Southeast Iran: Implication for closure of the South Sistan suture zone", Lithos. 248 (2016) 293-308. [DOI:10.1016/j.lithos.2016.02.003]
25. [25] Rezaei Kahakhaee M., Ali Musa M., Ghasemi M., "Determination of Physical Conditions of Crystallization in Lahkhash Granodiorite and Its Dykes", Iranian journal of crystallography and mineralogy. 2 (2017) 311- 328.
26. [26] Whitney J. A., "Origin and evolution of silicic magmas", Reviews in Economic Geology 4(1989) 183-203.
27. [27] Cox K. G., Bell J. D., Pankhurst R. J., "The interpretation of igneous rocks", George Allen and Unwin, London, (1979) 450 pp. [DOI:10.1007/978-94-017-3373-1]
28. [28] Le Bas M. J., Le Maitre R. W., Streckeisen A., Zanettin B. A., "Chemical classification of volcanic rocks based on the total alkali- silica diagram", Journal of petrology. 27(1986) 745-750. [DOI:10.1093/petrology/27.3.745]
29. [29] Middlemost E. A. K., "Naming materials in the magma/igneous rock system", Earth Science Reviews 37(1994), 215-224. [DOI:10.1016/0012-8252(94)90029-9]
30. [30] Wilson M., "Igneous petrogenesis", Unwin and Hyman, London. (1989), 466pp. [DOI:10.1007/978-1-4020-6788-4]
31. [31] Rollinson H., "Using Geochemical Data: Evaluation, presentation, interpretation", Longman, London, (1993) 352.
32. [32] Irvin T. N., Baragar W. R. A., "Aguide to the chemical classification of the common rocks", Canadian Journal of Earth Sciences.8 (1971):523-548. [DOI:10.1139/e71-055]
33. [33] Peccadillo A., Taylor S.R., "Geochemistry of Eocene calk-alkaline volcanic rock from the Kastamonu area, Northern Turkey", Contribution mineralogy and petrology. 58 (1976) 63-81. [DOI:10.1007/BF00384745]
34. [34] Maniar P. D., Picooli P. M., "Tectonic discrimination of granitoids", Geological Society of America, 101(1989), 635-643.
https://doi.org/10.1130/0016-7606(1989)101<0635:TDOG>2.3.CO;2 [DOI:10.1130/0016-7606(1989)1012.3.CO;2]
35. [35] Muller D., Rock N.M.S., Groves D.I., "Geochemical discrimination between Shoshonitic and potassic volcanic rocks in different tectonic setting", Mineralogy and petrology 94, (1992) 259-289. [DOI:10.1007/BF01173568]
36. [36] Muller D., Groves D. I., "Potassic igneous rocks and associated gold-copper mineralization", Lecture Notes in Earth Sciences, (1997) 56.
37. [37] Pearce J. A., Lippard S. J., Roberts S., "Characteristics and tectonic significance of suprasubduction zone ophiolites. In: Kokelaar, B. P. & Ho Weles, M. F. (Eds) Marginal basin geology", Geological Society of London, Special Publications. 16(1984) 77-94. [DOI:10.1144/GSL.SP.1984.016.01.06]
38. [38] Harris N.B.W., Pearce J.A., Tindle A., "Geochemical characteristics of collision zone magmatism In Coward M.P., and Reis , A.C., eds , collision tectonics", Spec .puble . Geol .Soc .19 (1986) 67-91. [DOI:10.1144/GSL.SP.1986.019.01.04]
39. [39] Schandle E.S., Gorton M.P., "Application of high field strength elements to discriminate tectonic setting in VMS environments", Economic geology, (2002) 629-462. [DOI:10.2113/97.3.629]
40. [40] Thieblemont D., Tegyey M., "Une discrimination des roches differenciees temoin de la diversite et de situation des magmas calco-alcalin", C.R. Acad Sci paris t.319, serie (1994) 87-94.
41. [41] Nakamura N., "determination of REE, Ba, Fe, Mg, Na and K in carbonaceous and ordinary chondrites", Geochimca et Cosmochim Acta 38(1974) 757- 775. [DOI:10.1016/0016-7037(74)90149-5]
42. [42] Gill J. B., "Orogenic andesites and plate tectonics", Berlin, Springer, (1981), 412pp. [DOI:10.1007/978-3-642-68012-0]
43. [43] Taylor S. R., McLennan S.M., "The continental crust: its composition and evolution", Blackwell Scientific Publication, Carlton, (1985) 312.
44. [44] Djouka-Fonkwe M. L., Schulz B., Schu U., Tchouankoue J.P., Nzolang C., "Geochemistry of the Bafoussam Pan-African I- and S-type granitoids in western Cameroon", Journal of African Earth Sciences, 50(2008)148-167. [DOI:10.1016/j.jafrearsci.2007.09.015]
45. [45] Dostal J., Breitsprecher K., Church B.N., Thorkelson D., Hamilton T. S., "Eocene melting of Precambrian lithospheric mantle: Analcime- bearing volcanic rocks from the Challis-Kamloops belt of south central British Columbia", Journal volcanology and geothermal research, 126 (2003) 303-326. [DOI:10.1016/S0377-0273(03)00153-7]
46. [46] Avanzinelli R., Lustrino M., Mattei M., Melluso L., Conticelli S., "Potassic and ultrapotassic magmatism in the circum-Tyrrhenian region: Significance of carbonated politic vs. politic sediment recycling at destructive plate margine", Lithos, 113 (2009) 213-227. [DOI:10.1016/j.lithos.2009.03.029]
47. [47] Tompson R. N., "British Tertiary volcanic province: Scottich Geology", 18 (1982) 49-107. [DOI:10.1144/sjg18010049]
48. [48] Castillo P. R., Rigby S. J., Solidum R. U., "Origin of high field strength element enrichment in volcanic arcs: geochemical evidence from the Sulu Arc, Southern Philippines", Lithos, 9(2006): 271-288. [DOI:10.1016/j.lithos.2006.12.012]
49. [49] Khan M. A., Jan Q. M., Weaver B. L., "Evolution of the lower arc crust in Kohistan, N. Pakistan: temporal arc magmatism through early, mature and intra arc rift stages. In: Treloar, P.J., Searle, M.P (Eds.), Himalayan Tectonics", Geological Society London, 74(1993) 123-128. [DOI:10.1144/GSL.SP.1993.074.01.10]
50. [50] Hawkesworth C. J., Hergt J. M., Ellam R. M., Mc Dermott F., "Element fluxes associated with subduction related magmatism", Philosophical Transactions of the Royal Society of London. 335(1991):393-405. [DOI:10.1098/rsta.1991.0054]
51. [51] Woodhead J., Eggins S., Gamble J., "High field strength and transition element systematic in island arc and back-arc basin basalts: evidence for multi-phase melt extraction and a depleted mantle wedge", Earth and Planetary Science Letters 114(2): 491-504. [DOI:10.1016/0012-821X(93)90078-N]
52. [52] Gust D. A., Arculus R. A., Kersting A. B., "Aspects of magma sources and processes in the Honshu arc", The Canadian Mineralogist 35 (1977):347-365.
53. [53] Tatsumi Y., Hamilton D. L., Nesbitt R. W., "Chemical characteristics of fluid phase released from a subducted lithosphere and origin of arc magmas: evidence from high- pressure experiments and natural rocks", Journal of Volcanology and Geothermal Research 29(7) (1986) 293-310. [DOI:10.1016/0377-0273(86)90049-1]
54. [54] Keppler H., "Constraints from partitioning experiments on the composition of subduction zone fluids. Nature", 380(1996)237-240. [DOI:10.1038/380237a0]
55. [55] Sun S. S., McDonough W. F., "Chemical and isotopic systematic of oceanic basalts: implications for mantle composition and processes, magmatism in ocean basins", Geological Society of London, special publication, 42(1989) 313-345. [DOI:10.1144/GSL.SP.1989.042.01.19]
56. [56] Weaver B. L., Tarney J., "Empirical approach to estimating the composition of the continental crust", Nature. 310(1984)575-577. [DOI:10.1038/310575a0]
57. [57] Tchameni R., Pouclet A., Penay J., Ganwa A., Toteu S., "Petrography and geochemistry of the Ngaondere Pan-African granitoids in Central North Cameroon: Implication for their sources geological setting", Journal of African Earth Sciences, 44(2006) 511-529. [DOI:10.1016/j.jafrearsci.2005.11.017]
58. [58] Chappel B. W., White A. J. R, "Two contrasting granite types.25 years later", Australian Journal of Earth Sciences, (2001) 489-499. [DOI:10.1046/j.1440-0952.2001.00882.x]
59. [59] Temel A., Gundogdu M.N., Gourgaud A., "Petrological and geochemical characteristics of Cenozoic high-K calc-alkaline volcanism in Konya, Central Anatolia, Turkey", Journal of volcanology and geothermal research, 85 (1998) 327-354. [DOI:10.1016/S0377-0273(98)00062-6]
60. [60] Chappell B.W., Bryant C. J., Wyborn D., White A. J. R., Williams I. S., "High and low Temperature I-type granites", Resource Geology, 48 (1998) 225-236. [DOI:10.1111/j.1751-3928.1998.tb00020.x]
61. [61] Harri N. B. W., Pearce J. A., Tindle A. G., "Geochemical characteristics of collision-zone magmatism, In: Coward M, P, Ries A, C, Eds". Collision Tectonics Geological Society of London, 19 (1986) 67-81. [DOI:10.1144/GSL.SP.1986.019.01.04]
62. [62] Martin H., "The mechanisms of petrogenesis of the Archaean comparison with modern processes", Lithos 30(1993)373-388. [DOI:10.1016/0024-4937(93)90046-F]
63. [63] Tchameni R., Pouclet A., Penaye J., Ganwa A.A., "Petrography and geochemistry of the Ngaoundere Pan- African granitoids in central North Cameroon: Implications for their sources and geological setting", Journal of African Earth Sciences. (2006)511-529. [DOI:10.1016/j.jafrearsci.2005.11.017]
64. [64] De Paolo D. J., "Trace element and isotopic effects of combined wall-rock assimilation and fractional crystallization", Earth Planetary Science Letters, 53(1981)189-202. [DOI:10.1016/0012-821X(81)90153-9]
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |