منطقهی مورد بررسی بخشی از زون افیولیتی زاگرس در شمال غرب شهرستان پیرانشهر، شمال غرب ایران است. بررسی قطعات پریدوتیتی دگرسان در سنگهای کنگلومرایی کرتاسه موضوع این پژوهش است. کنگلومراهای مورد بررسی دارای خاستگاه پلی ژنتیک با سیمان کلسیتی هستند و قطعات تشکیل دهنده آن با ابعادی در حدود چند میلیمتر تا سانتیمتر شامل خرده قطعات رسوبی، پریدوتیتهای دگرسان شده، سنگهای متابازیک و بازالتاند. قطعات پریدوتیتی درون کنگلومرا به شدت کربناتی و دگرسان شدهاند. بر اساس دادههای شیمی اسپینل، خاستگاه قطعات پریدوتیتی دگرسان در کنگلومرا مشابه با پریدوتیتهای سرپانتینی شده در ملانژ افیولیتی پیرانشهر در محدوده افیولیتهای آلپی واقع میشوند. حضور اسپینل سرخ قهوهای، تالک و سرپانتین در مقادیر اصلی و کم در این قطعات آواری، ترکیب پریدوتیتی پروتولیت این قطعات به شدت دگرسان شده را تایید میکند. کلسیت از کانیهای ثانویه اصلی و مهم تشکیل دهندهی قطعات پریدوتیتی دگرسان شده در کنگلومراها است. کلسیت به همراه کوارتز در مواردی به طور کامل جایگزین کانیهای سیلیکات منیزیم آبدار (سرپانتین) در قطعات پریدوتیت دگرسان شده است. گارنت ثانویه با ترکیب آندرادیت و گروسولار در مقادیر کم در این قطعات حضور دارد. در این پژوهش دگرسانی قطعات آواری پریدوتیتی و تشکیل کانیهای ثانویه کوارتز و فازهای غنی از Ca2+ و CO32- در ارتباط با متاسوماتیسم سیالات غنی از MgO-CaO-CO2 در منطقه مورد بحث قرار گرفته است. حضور کوارتز ثانویه به همراه مقادیر بالایی از کلسیت از شواهد دال بر رخداد دگرسانی کربناتی در قطعات پریدوتیتی کنگلومرایی است. مقدار Ca بالای گارنت در قطعات پریدوتیتی دگرسانی از دیگر شواهدی است که رخداد متاسوماتیسم کربناتی و Ca در سنگهای مورد بررسی را تایید میکند. بر اساس شواهد سنگشناسی، کانیشناسی و شیمی اسپینل تحولات دگرسانی قطعات پریدوتیتی درون کنگلومرای حوضه رسوبی پیرانشهر در دو مرحله خلاصه میشود: مرحله اول دگرسانی مربوط به رخداد سرپانتینی شدن پریدوتیتها در طی فرارانش افیولیتها بوده است. این سنگها سپس در مسیر هوازده شده و به داخل حوضه رسوبی پیرانشهر منتقل شده که تشکیل کنگلومرا با سیمان آهکی را دادهاند. مرحله دوم دگرسانی مربوط به کربناتیشدن قطعات پریدوتیتی در طی تدفین و دیاژنز رسوبات بوده است.
بازنشر اطلاعات | |
![]() |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |