مجله بلورشناسی و کانی شناسی ایران

کانسار مس چشمه گز (نسیم) در شمال غرب بردسکن در استان خراسان رضوی قرار دارد. زمین­شناسی منطقه شامل آندزیت، بازالت، سنگ آهک نومولیت­دار و مارن با میان لایه­هایی از ژیپس با سن ائوسن، کنگلومرای پلیوسن و رسوب­های کواترنری است. کانی‌سازی به­صورت چینه­کران در داخل آندزیت­ها و مرز واحدهای آندزیتی با سنگ آهک به شکل­های پراکنده، رگچه­ای و پرکننده فضای خالی تشکیل شده است. ماده­ی معدنی شامل کانی­های اولیه کالکوزیت، مس طبیعی و پیریت و کانی­های ثانویه مالاکیت، کوولیت، آزوریت و گوتیت است. براساس بررسی­های میکروسکوپی و آنالیز XRD، کانی­شناسی منطقه­های دگرسانی شامل کلریت، کلسیت، زئولیت (ناترولیت، تامسونیت و آنالسیم)، کوارتز و کمی اپیدوت است. بیهنجاری قابل توجهی از مس (تا 36_/3 درصد) نیز در منطقه وجود دارد. سنگ­های آتشفشانی میزبان از نوع آهکی- قلیایی بوده و در کمان آتشفشانی منطقه­ی فرورانشی تشکیل شده­اند. جنس سنگ میزبان و ژئوشیمی آن، دگرسان است و بافت و ساخت کانی­سازی و نوع کانه­ها در کانسار چشمه گز شبیه ذخایر مانتو است و نوع آن روزادی – میان زادی است.