مجله بلورشناسی و کانی شناسی ایران

سنگ­های مورد بررسی در محور دهج-میدوک در شمال شهر بابک قرار دارند. در این منطقه، در مجموع هشت توده پورفیری نیمه عمیق شامل میدوک، پرکام، ایجو، سقینو، نرکوه، ایوب انصار، سرا و کدر دیده شده­اند که از میان آنها توده­های پرکام، ایجو، سقینو و میدوک باردار بوده و توده­های نرکوه، ایوب انصار، سرا و کدر عقیم­اند. ترکیب سنگ­شناسی این مجموعه­ها بیشتر شامل کوارتزدیوریت و گرانودیوریت است. کانی­های غالب در ترکیب این سنگ­ها شامل پلاژیوکلاز، آمفیبول، بیوتیت، پیروکسن، پتاسیم فلدسپار و کوارتز. بیوتیت به عنوان یکی از شاخص­ترین کانی­های فرومنیزین در این سنگ­ها محسوب می­شود. از نظر ترکیب شیمیایی همه بیوتیت­ها (توده­های باردار و نیز توده­های عقیم) در بین قطب آنیت و سیدروفیلیت قرار گرفته­اند. بیوتیت­های توده­های عقیم از نوع ماگمایی اولیه هستند ولی بیوتیت­های توده­های باردار علاوه بر اینکه به صورت اولیه نیز دیده شده­اند در گستره­ی بیوتیت­های دوباره متعادل شده و بیوتیت­های دگرسان شده نیز قرار می­گیرند. بررسی چگونگی اکسایش و احیای ماگمای خاستگاه توده­های مورد بحث بر اساس ترکیب بیوتیت، بیانگر برقراری شرایط اکسیدی و فوگاسیته­ی اکسیژن بالاست. این شواهد نشان می­دهند که سنگ­های مورد بررسی سری مگنتیتی بوده و ماگما در شرایط اکسایش و در مرز ورقه­های همگرا تشکیل شده­اند. دمای جایگیری توده­های باردار بر اساس تیتانیوم در بیوتیت، بین 548 تا 574 درجه­ی سانتی­گراد بوده و این دما برای توده­های عقیم بین 749 تا 805 درجه­ی سانتی­گراد محاسبه شده است. همچنین فشار محاسبه شده براساس آلومینیم کل بیوتیت برای توده­های باردار kb 22_/0 تا kb 87_/0 و برای توده­های عقیم kb 15_/1 تا kb 94_/1 است. محتوی آلومینیم کل بیوتیت برای توده­های باردار بین 3_/2 تا 9_/2 و برای توده­های عقیم بالاتر از 3_/3 است. این داده­ها نشان می­دهند که بر اساس روش یوشیدا و همکاران، سنگ­های توده­های باردار، توانایی خوبی در کانه­زایی مس دارند. در نهایت اینکه شاره­های وابسته در توده­های باردار میزان log(fH₂O/fHCl) بالاتری نسبت به شاره­های وابسته به توده­های عقیم دارند.