مجله بلورشناسی و کانی شناسی ایران

گنبدهای نمکی کاج-رستم آباد، دشتک و دو آب در نزدیکی روستای اردل و دهکده فارسون قرار دارد. این منطقه در تقسیم­بندی زمین­شناسی ایران در بلندی­های زاگرس بلند (استان چهار محال و بختیاری) قرار دارد. منطقه مورد بررسی از مجموعه­های آذرین- تبخیری با ترکیب بازالت، آندزیت بازالتی، تراکیت، قطعات پیروکلاستیک، سنگ­های تبخیری و واحدهای ته­نشستی به سن کامبرین زیرین تشکیل شده است. سنگ­های آذرین به­صورت آتشفشانی و نیمه عمیق با ترکیب کانی­شناسی پیچیده رخنمون دارند. بر پایه بررسی­های کانی­شناسی و سنگ­شناختی سنگ­های آذرین گنبدهای نمکی زاگرس بلند ترکیب کانی­شناسی پیچیده­ای دارند. کانی­های تشکیل دهنده این سنگ­ها به ترتیب در سه مرحله زیر تشکیل شده­اند: 1- مرحله ماگمایی (پلاژیوکلاز، کلینوپیرکسن، آپاتیت و کرسوتیت)، 2- مرحله تاخیری (اکتینولیت، بیوتیت، کوارتز، آلبیت، کلسیت و اسفن) و 3- مرحله کانی­زایی رگچه­ای (اکتینولیت، کوارتز، آلبیت، کلسیت و گارنت). آمفیبول در سنگ­های یادشده با ویژگی­های CaA<0.5, (Na + K)A<0.5, CaB>1.5, Si = 7.87-7.93، از نوع اکتینولیت است. کانی یادشده در گستره دمائی (C˚320-C˚520) و در فشار کل 2 کیلو بار پایدار است. بررسی­های شاره­های درگیر بر روی رگچه­های کوارتز گرمابی گنبدهای نمکی حاکی از شوری بالای شاره­هاست. بلورهای کوارتز دارای نفوذی­های از سوزنی­های اکتینولیت است، و نفوذی­های شاره آن دارای سه فاز جامد (هالیت)، آبگون و گازند. بر پایه بررسی­های ریز دماسنجی انجام شده، این کانی در گستره دمایی Cº 330-º310 و در شوری 93_/42% تشکیل شده است. کلریت­های مورد بررسی از نوع پیکنوکلریت، اپیدوت­ها از نوع پیستازیت، گارنت­ها دارای ترکیب گروسولار-آندرادیت و ترکیب غالب پلاژیوکلازها از نوع آلبیت است. بر پایه دماسنجی­های انجام شده بر روی کانی­های دگرنهاد، این کانی­ها در گستره دمایی C°300 - C°500 پایدارند.