کانسارهای سرب و روی گونهی درهی میسیسی پی شمال سمنان را میتوان به دو مجموعه "ارم" در شمال غرب شهمیرزاد و "شهمیرزاد" در جنوب و شرق شهمیرزاد تفکیک کرد. سنگ میزبان این کانسارها از واحدهای کربناتی کرتاسه است و گسلش در کنترل کانهزایی درونزاد در هر دو نقش اساسی دارد. شواهد سنی، کانیشناسی و ساختاری بیانگر خاستگاه مشترک هر دو مجموعه کانهسازی است ولی با این حال تفاوتهای زیادی در بستر کربناتی این دو مجموعهی کانهزایی دیده میشود. بررسیهای سنگشناختی نشان میدهد که سنگ میزبان کانسارهای ارم در رخسارههای عمیق دریایی تهنشین شده که نفوذپذیری بسیار کمی دارند و دولومیتی شدن در این دنباله دیده نمیشود. در حالیکه سنگ میزبان کانسارهای شهمیرزاد رخسارههای کم عمق را که نفوذپذیری بالایی دارند نشان میدهند و دولومیتی شدن گستردهای در این دنباله صورت گرفته است. نبود رخسارههای نفوذپذیر و دولومیت در بستر کربناتی کانسارهای شمال غرب شهمیرزاد از چرخش و حرکت شارههای کانهزای درون میزبان کربناتی جلوگیری کرده است که این مسئله با مقادیر پایین سرب (کمتر از ppm ٥) و روی (کمتر از ppm٢٠) در سنگ میزبان همخوانی دارد. احتمالاً این نفوذناپذیری از ایجاد فرآیند برونزادی در مجموعهی کانسارهای شمال غرب شهمیرزاد نیز جلوگیری کرده است. تعیین ترکیب ایزوتوپی کربن و اکسیژن بستر کربناتی نیز تا حدودی نقش کانیسازی درونزاد در ایجاد تغییرات ژئوشیمیایی و عدم تأثیر شارههای دیاژنتیکی بر سنگ میزبان را نشان میدهد. وجود رخسارههای کم عمق، نفوذپذیری و نیز دولومیتی شدن سنگ میزبان کانسارهای جنوب و شرق شهمیرزاد سبب شد تا شارهها امکان حرکت و چرخش درون بستر کربناتی را داشته باشند را پیدا کنند و این چرخش عاملی برای افزایش سرب (با میانگین ppm ١٣٢) و روی (با میانگین ppm ٩٨) در بستر کربناتی و نیز شکلگیری گسترهی کانههای برونزاد در این ناحیه شده است. این کار پژوهشی نشان میدهد که کانی سازی درونزاد سرب و روی در مجموعه ارم در اثر فرآیندهای دیرزاد و بدون تأثیر از بستر کربناتی شکل گرفته و کنترل کنندههای ساختاری نقش بنیادی در تمرکز کانیسازی داشته است.
بازنشر اطلاعات | |
![]() |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |