در میان سنگهای رسوبی پلاژیک و چرتهای رادیولاریتی زون افیولیتی شمال باختر کشور نهشتههای منگنز و منگنز- آهن چندی یافت میشوند. کانیسازیهای منگنز-آهن ناحیهی صفو در شمال شهر چالدران یکی از آنهاست. در ناحیهی صفو، انباشتگی منگنز در چند افق و بهشکل تودههای عدسی شکل درون شیلهای آهکی پلاژیک، چرت و آهک پلاژیک روی داده است. این کانسار چینهسان بوده و خاستگاه همزمان با تهنشینی دارد. از نظر کانیشناسی از کانههای پیرولوسیت، بیکسبیت، براونیت و هماتیت تشکیل یافته است. کلسیت، کوارتز و باریت کانیهای باطله اصلی هستند. ساخت و بافتهای نواری، تودهای و پراکنده در تودههای معدنی قابل تشخیصاند. شواهد زمینشناسی و ژئوشیمیایی گویای نهشت کانهها از گرمابیهای زیردریایی (بروندمی) در بستر حوضهی اقیانوسی نئوتتیس در زمان کرتاسه بالایی است. نسبتهای Mn/Fe در این کانسار بین 35/1-7/31 متغیر است و میانگین آن برابر 8 است. میانگین این نسبت چندین بار بیشتر از مقدار آن در نهشتههای فلزدار پشتههای میان اقیانوسی است. بالا بودن نسبتهای Mn/Feو Si/Al، پائین بودن مقادیر فلزات کمیاب و بهویژه فلزات Ni, Co و Cu، پایین بودن مقادیر عناصر Y و Ce و بالا بودن مقادیرSiO2 Ba , Fe , Mn, و Sr بهعنوان شواهدی از غنیشدگی و تخلیه Mn از گرمابیها بروندمی هستند و نقش فرایندهای هیدروژنز در پیدایش این کانسار ناچیز است. بررسی ضرایب همبستگی میان اکسیدها و عناصر مختلف نیز نشان داد که هیچ ارتباطی بین فلزات Ni , Co و Cu با گرمابیهای بروندمی سرشار از Si, Mn و Fe وجود نداشته است.
بازنشر اطلاعات | |
![]() |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |