در شمالغرب مرند در بخش شمالی نوار آتشفشانی ارومیه-دختر مجموعهای از سنگهای آتشفشانی با ترکیب آندزیت، داسیت، بازالتهای سدیک، پتاسیک و اولتراپتاسیک قلیایی برونزد دارند که در گسترهی زمانی میوسن بالائی تا کواترنری به سطح زمین راه یافتهاند. این مقاله به بخش ترکیبهای آندزیتی و داسیتی این سنگها می پردازد که بهطور پراکنده از داخل مجموعه آذرآواری بیرون ریختهاند. این سنگهای آتشفشانی دارای بافت پرفیری هستند که شامل فنوکریستهای پلاژیوکلاز، هورنبلند، پیروکسن و به مقدار کم بیوتیت هستند. از لحاظ ژئوشیمیایی این سنگها دارای مقادیرSiO2 در گسترهی 8/67 – 5/57 درصد وزنی، Al2O3 (5/14 تا 3/16)،Sr (577- 1185) بالا، نسبتهای بالای Sr/Y (7/30- 46/84) و La/Yb (27/13- 36/61) و مقادیر پایین Y (2/11-2/20) هستند که نشاندهنده ویژگی آداکیتی این ماگماها هستند. ویژگیهای ژئوشیمیائی نمونههای منطقهی با آداکیتهای پر سیلیس (Sr<1100 ppm, Na2O+K2O<11 %wt, MgO = 0.85-3.5) همخوانی دارد که نشان میدهد آداکیتهای منطقهی مورد بررسی همانند آداکیتهای پرسیلیس از ذوب صفحهی بازالتی فرورونده به وجود آمدهاند. همچنین این سنگها از عناصر LILEs و LREEs غنیشدگی نشان میدهند (33/6- 39/26(Ce/Yb)N=) و دارای تهیشدگی نسبی از عناصر انتخابی HFSEs مانند Ta, Ti و Nb هستند. الگوی شدید جدایشی در REE و نیز مقادیر پایین HREEs و Y ممکن است به دلیل وجود گارنت و یا آمفیبول در پسماندهی جامد ماگمای این سنگها باشد. همچنین مقادیر بالای استرانسیم و بیهنجاری منفی تانتالیم، نیوبیوم و تیتانیم میتواند نشانگر عدم حضور پلاژیوکلاز و حضور اکسیدهای آهن و تیتان در تفالهی باقیماندهی ذوب باشد. ویژگیهای ژئوشیمیائی سنگهای منطقه نشان میدهند که شکسته شدن صفحهی اقیانوسی فرورونده و ذوب باقیماندهی این صفحه موجب تولید ماگماتیسم آداکیتی منطقهی شمالغرب مرند شدهاند. همچنین بالا بودن مقادیر باریم، توریم و روبیدیم میتواند در اثر آغشتگی ماگما با مواد پوستهای در طول صعود ماگماست.
بازنشر اطلاعات | |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |