شکل بلورها در شرایط فیزیکی و شیمیایی تبلور، کنترل میشود؛ بنابراین اندازهگیری آن میتواند برخی از ویژگیهای محیط تبلور بلورها را بازتاب دهد. در این نوشتار، روشهای مختلف اندازهگیری کمّی شکل بلورها در فضای سه بعدی بر مبنای محاسبات آماری، مدلسازی عددی نرمافزاری و مشاهدات میکروسکوپی مورد بحث قرار گرفته است. اندازه و شکل بلورها در دو گروه سنگهای آندزیت بازالتی و دیوریتی تا کوارتز دیوریتی منطقهی مورد بررسی واقع در 120 کیلومتری جنوب خاوری بیرجند پردازش شدند. ویژگیهای هندسی بیش از 3200 بلور پلاژیوکلاز در 9 مقطع میکروسکوپی از این دو گروه سنگی اندازهگیری شدند. نتایج محاسبهی نسبت منظر بلورها (S:I:L یا بعد کوتاه: بعد متوسط: بعد بلند) و چگونگی نمونهها در نمودار زینگ (نسبت S/I نسبت به I/L) نشان داد که نمود بلورها در هر دو گروه تختهای است (I≈L) ولی در گروه نخست، میزان تختهای بودن بیشتر است (I, L>2). از مقایسه و تحلیل شرایط کینتیکی و دینامیکی تبلور میتوان نتیجه گرفت که ریزبلورهای گروه اول در شرایط با درجهی سردشدگی و سرعت رشد بیشتر (در حدود mms-1 9- 10 برای یک دورهی زمانی سردشدن 3 ساله) نسبت به بلورهای گروه دوم در محیطی که جنبش نسبی بین بلور و محیط رشد بالا بود تشکیل شدهاند، و جابجایی مکانیکی ماگما و شیب بالای تغییرات پتانسیل شیمیایی نقش قابل توجهی در ایجاد شکل بلورها داشته است. در گروه دوم، سرعت رشد پایین و سرعت انتشار بالاتر بوده است. در ضمن فرایند درشتشدگی بافتی در تغییر شکل بلورهای گروه دوم از تختهای به حالتهای همبعدتر و در کاهش نسبت منظر بلورها متناسب با افزایش اندازهی بیشینهی بلورها ﻣﺆﺛﺮ بوده است.
بازنشر اطلاعات | |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |