مجله بلورشناسی و کانی شناسی ایران

مناطق مورد بررسی بخشی از زون افیولیت ملانژ سبزوار را تشکیل می­دهند. مجموعه­ی افیولیتی شمال­شرق ایران از دیدگاه زمین­شناسی و پتانسیل­های معدنی دارای اهمیت است. مهم­ترین واحدهای زمین­شناسی منطقه­ی چاه­یابو به مجموعه­ی افیولیتی با سن کرتاسه فوقانی وابسته است که شامل پریدوتیت­های سرپانتینی شده، گابرو، دایک­های دیابازی و سنگ­های آتشفشانی دگرسان شده دوران سوم به ویژه ائوسن است. در منطقه­ی چشمه­پلنگ واحدهای سنگ­شناسی مشابه چاه­یابو رخنمون دارند با این تفاوت که واحدهای سنگی دونیت با گسترش کمتر و هارزبورژیت با گسترش بیشتری قابل مشاهده است. بررسی­های میکروسکوپی بلوک­های صیقلی کانسنگ کرومیت­ مناطق مورد بررسی نشان می­دهد که بافت آن­ها ­به دو گروه اولیه و ثانویه قابل تقسیم است. بافت­های غالب اولیه در منطقه­ی چاه­یابو و چشمه­پلنگ، متراکم، نواری، انتشاری، مشبک و پوست­پلنگی است. در صورتی­که بافت­های کاتاکلاستیکی و کششی از بافت­های ثانویه مهم است. بررسی­های ژئوشیمیایی نشان می­دهد که کرومیت­های منطقه­ی چاه­یابو و چشمه­پلنگ به ترتیب با میانگین مقادیر  15_/53% و 93_/42%  اکسیدکروم (Cr₂O₃)،  15_/6% و 92_/8% اکسید آلومینیوم (Al₂O₃)، 92_/15% و 42_/22%  اکسید منیزیم (MgO) و 14_/0% و 19_/0% اکسید تیتان (TiO₂) شکل گرفته­اند. نسبت [Cr/(Cr + Al)] درکرومیت­های منطقه­ی چاه­یابو و چشمه­پلنگ به ترتیب بیشتر از 91_/0 و 76_/0 است که نشان­دهنده­ی کانسارهای کرومیت نوع کروم بالا و آلومینیوم پایین است. مقادیر بالای Cr₂O₃ و MgO و نیز مقادیر پایین Al₂O₃ و TiO₂ کرومیت­های مناطق مورد بررسی با موقعیت چینه نگاشتی عمیق کرومیت­ها در دنباله­ی افیولیتی (پریدوتیت­های زمین­ساختی) همخوانی دارد که احتمالاً خاستگاه ماگمایی هر دو کانسار گوشته­ی فوقانی بوده است. با توجه به استاندارد ویژگی­های شیمیایی لازم کرومیت به­منظور استفاده در صنایع فروکروم (Cr₂O₃>46% و Cr/Fe>3) و شیمیایی (Cr₂O₃>44% و Cr/Fe>1.5)، کانسنگ کرومیت استخراج شده از ذخایر معدنی چاه­یابو و چشمه­پلنگ
می­تواند در صنایع فلزی و شیمیایی کاربرد داشته باشد.