کانسار آهن سرخهدیزج در جنوبخاوری زنجان، زیرپهنهی طارم از پهنهی ساختاری البرز باختری- آذربایجان قرار دارد. کهنترین واحدهای سنگی این گستره شامل تراکیت- تراکیآندزیت، الیوین بازالت و سنگهای آذرآواری توف برشی و لاپیلی توف وابسته به ائوسن است که تودهی نفوذی نیمهعمیق کوارتزمونزونیتی، مونزونیتی و گرانیتی با سن ائوسن پایانی- الیگوسن آغازین در سنگهای یاد شده نفوذ کرده است. این توده نفوذی، ویژگیهای گرانیت نوع I را داشته و ماگماتیسم منطقه، ویژگیهای نوع کوهزایی و وابسته به قوسهای ماگمایی را نشان میدهد. کانهزایی در این منطقه بهشکل رگهای و بیشتر در درون سنگ میزبان تودهی نفوذی نیمهعمیق تشکیل شده است. علاوه بر آن، کانیزایی بهمقدار بسیار کمتر درون سنگهای آتشفشانی منطقه نیز بهشکل رگهای مشاهده میشود. مادهی معدنی بهشکل رگهای و بافت کانسنگها از نوع داربستی، تودهای، نواری، برشی و رگه- رگچهای است. مگنتیت (با Ti پایین) و آپاتیت مهمترین کانیهای موجود در این کانسار را تشکیل میدهند که بهمقدار کم، کانیهای سولفیدی از جمله کالکوپیریت، بورنیت و پیریت، آنها را همراهی میکنند. در اثر فرآیندهای هوازدگی و برونزا، کانیهایی چون کالکوسیت، مالاکیت، آزوریت، کوولیت، هماتیت و گوتیت نیز در این کانسار تشکیل شدهاند. مهمترین دگرسانیهای رخداده در این کانسار شامل دگرسانیهای فلدسپات پتاسیم، اکتینولیتی، آرژیلیک، سریسیتی، سیلیسی، تورمالینی و کلریتی- اپیدوتی هستند که دگرسانیهای سیلیسی و آرژیلیک نسبت به دگرسانیهای دیگر، از گسترش بیشتری در منطقه برخوردارند. بررسی ویژگیهای کانسار اکسید آهن آپاتیتدار سرخهدیزج همچون محیط زمین ساختی، سنگ میزبان، کانیشناسی، دگرسانی و ساخت و بافت، بیانگر تشکیل این کانسار از شارههای ماگمایی غنی از Fe، P و REE است. همچنین مقایسه کانسار سرخهدیزج با انواع مختلف کانهزایی آهن در دنیا نشان داده است که این کانسار، بیشترین شباهت را با کانسارهای اکسید آهن آپاتیتدار نوع کایرونا (Iron Oxide- Apatite (IOA)) دارد.
بازنشر اطلاعات | |
![]() |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |