منطقهی پیجوئی مس- طلای پورفیری همند در جنوب غربی بیرجند واقع شده است. تودههای نیمه عمیق پورفیری با ترکیب مونزونیتی تا دیوریتی در منطقه به شدت دگرسان شدهاند. مهمترین دگرسانیها شامل زونهای کوارتز- سرسیت- کربنات- پیریت، پروپلیتیک و کربناته است. همهی عناصر اصلی، فرعی و خاکی کمیاب طی فرایند دگرسانی دستخوش تغییرات شدهاند. دامنهی تغییر در برخی کم (مانند TiO2، MnO، P2O5، Nb، Gd، Yو Eu) و در برخی عناصر (مثل SiO2، K2O، Al2O3، CaO، MgO، TFeO، Na2O، Sr، Ba، Rb، Zr، Hf و اغلب عناصر REE) چشمگیرند. ترکیب تودهی دگرسانبه صورتی است که شدت دگرسانی تغییر عناصر را کنترل میکند. دگرسانی کوارتز- سرسیت- کربنات- پیریت در دو تودهی مونزونیت و دیوریت با افزایش SiO2 و Al2O3 و کاهیدگی K2O، Na2O، TFeO و MgO مشخص میشود. مقدار CaO رفتار متغیری براساس میزان کلسیت نشان میدهد. عناصر REE تهیشدگی دارند. عنصر Rb رفتار متغیر در شدتهای مختلف دگرسانی نشان میدهد. عناصر Ba، Sr و Zr به شدت کاهیده شدهاند. عنصر Hf در تودهی مونزونیتی با افزایش شدت دگرسانی تهی شده در حالیکه در تودهی دیوریتی غنیشدگی دارد. دگرسانی پروپلیتیک با کاهش SiO2، K2O و TFeO در هر دو توده مشخص میشود. اما در تودهی مونزونیتی Al2O3 و Na2O کاهیده و CaO و MgO افزوده شده، در حالیکه در تودهی دیوریتی عکس این حالت رخ داده است. همچنین عناصر REE در تودهی مونزونیتی غنیشدگی نشان میدهند، در حالیکه در تودهی دیوریتی LREE تهیشدگی دارند. عنصر Rb رفتار متغیر در شدتهای مختلف دگرسانی نشان میدهد. عناصر Ba، Sr و Zr به شدت کاهیده شدهاند. عنصر Hf در هر دو توده غنیشدگی دارد. دگرسانی کربناتی در تودهی مونزونیتی با کاهش SiO2، K2O، Na2O، MgO و ,TFeO Rb، Sr، Ba، Zr و Hf و افزایش Al2O3 و CaO مشخص میشود. عناصر REE تهیشدگی اندکی دارند. دگرسانی با شدتهای مختلف میتواند نامگذاری سنگ براساس ردهبندی شیمیایی، تعیین سری ماگمایی و موقعیت آنرا در دیاگرام شاند و تفسیر نوع کانی باقیمانده در منشاء برپایه الگوی عناصر REE را تحت تاثیر قرار دهد. نیز تعیین خاستگاه تودهی نفوذی براساس ایزوتوپهای Rb-Sr در نمونه دگرسان، ممکن است نتیجهی عکس نشان دهد. لذا در انتخاب نمونه مناسب برای بررسیهای پتروژنزی- ایزوتوپی درمناطق دگرسانی باید دقت زیادی شود.
بازنشر اطلاعات | |
![]() |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |