مهمترین تودههای سینیتی ایران، در شمال غرب و در استان آذربایجان شرقی برونزد دارند که در ارتباط با ماگماتیسم ائوسن فوقانی تا الیگوسن پایینی هستند. تودهی عباسآباد - باشکند، یکی از این تودههاست که به صورت چند تودهی کوچک و مجزا در غرب تودهی اصلی نفلین سینیت بزقوش قرار دارد. بافت ریزدانه، پورفیری و پورفیریتیک ریزدانه از بافتهای معمول این سنگهاست. براساس ردهبندی مدی، سنگهای مورد بررسی در ردهی شبهلوسیت سینیت، مونزودیوریت نفلیندار، سینیت آنالسیمدار و سینیت قرار میگیرند. کانیهای اصلی آن شامل پتاسیم فلدسپار، پلاژیوکلاز، شبهلوسیت، آنالسیم و نفلین میشوند و پیروکسن، الیوین، بیوتیت، هورنبلند، کدر، زیرکن و آپاتیت کانیهای فرعی سنگ را تشکیل میدهند. کانیهای ثانویه سنگ عبارتند از سریسیت، کلریت، اورالیت، ایدینگزیت، اکسیدآهن وکانیهای رسی. نتایج حاصل از پراش پرتو X وجود کانیهای آنالسیم، ناترولیت، نفلین و فلدسپارباریمدار (سلزین) را در این سنگها نشان میدهد. بر اساس نتایج تجزیه شیمی کلینوپیروکسنها، تمامی آنها در قلمرو پیروکسنهای کلسیم- منیزیم و آهندار قرار گرفتهاند. ترکیب عضو انتهایی پیروکسنها بین En40.75Fs9.40Wo43.98 تا En43.23 Fs13.61Wo47.8 متغیر است، که نشان دهندهی کلینوپیروکسنهای اوژیت دیوپسیدی در نفلین سینیتهای منطقهی مورد بررسی است. بر اساس ردهبندی شیمیایی، سنگهای مورد بررسی در گسترهی نفلینسینیت، سینیت و شبهدیوریت قرار میگیرند. همچنین این سنگها بر اساس کانیشناسی و ضریب آگپایتیک جزء نفلین سینیتهای میاشکایتیک محسوب میشوند. سری ماگمایی این سنگها با توجه به کانیهای سنگساز، پتاسی قلیایی تا شوشونیتی است. حضور کانیهای دارای آلومینیم و کانیهای فرومنیزین و کدر عامل اصلی کنترل کنندهی میزان اکسیدهای اصلی مانند Al2O3، K2O، MgO و CaOدر سنگهای منطقه است. مقادیر K2O با افزایش SiO2 افزایش مییابد که نشان دهنده سرشت پتاس این سنگهاست. نمودارهای ژئوشیمیایی، عنکبوتی و الگوهای REE سنگهای مورد بررسی بیانگر یک محیط زمین ساختی وابسته به فرورانش این سنگهاست. غنیشدگی مشخص سنگهای قلیایی مورد بررسی از عناصری مثل Rb, Ba, Th, U, K میتواند در ارتباط با فرایندهای دگرنهادی گوشته باشد. وجود بیهنجاری منفی Ti, Nb, Ta و سرشت متاآلومینوس سنگهای مورد بررسی، احتمالاً ناشی از تأثیر فرورانش نئوتتیس بر منابع گوشتهای و نیز باعث غنیشدگی این سنگها از Pb و LREE ها شده است.
بازنشر اطلاعات | |
![]() |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |