دوره 31، شماره 2 - ( 3-1402 )
جلد 31 شماره 2 صفحات 392-375 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Kamali A A, Moayyed M, Fadaeian M. Mineral chemistry and Chlorite thermometry of late dykes in Sungun Cu-Mo deposit, North West of Iran. www.ijcm.ir 2023; 31 (2) :375-392
URL: http://ijcm.ir/article-1-1803-fa.html
URL: http://ijcm.ir/article-1-1803-fa.html
کمالی امین اله، موید محسن، فداییان محمد. شیمی کانی و دماسنجی کلریتهای دایکهای تاخیری کانسار مس-مولیبدن پورفیری سونگون، شمال غرب ایران. مجله بلورشناسی و کانی شناسی ایران. 1402; 31 (2) :375-392
امین اله کمالی*1 
، محسن موید2 ، محمد فداییان3
، محسن موید2 ، محمد فداییان3
1- پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری
2- گروه علوم زمین، دانشکده علوم طبیعی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
3- دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.
2- گروه علوم زمین، دانشکده علوم طبیعی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
3- دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.
چکیده: (1446 مشاهده)
کانیهای گروه کلریت دارای گستره وسیعی از ترکیب شیمیایی هستند که نشان دهنده شرایط فیزیکوشیمیایی تبلور آنهاست. در این پژوهش، از روش زمین دماسنجی کانی کلریت برای تعیین دمای دگرسانی دایکهای تاخیری کانسارمس-مولیبدن پورفیری سونگون واقع در شمال غرب ایران استفاده شده است. براساس دادههای ریزپردازشی، تغییرات ترکیبی کلریت بازتاب دهنده تفاوت شگرف در مقدار عناصر سیلیسیم، آلومینیوم، آهن و منیزیم در این دایکهاست. ترکیب شیمیایی کلریتهای دایکهای کوارتز دیوریت پورفیری (DK1a, DK1b)، دیوریت پورفیری (DK3) و ریزدیوریتی (MDI) در گسترهی پیکنوکلریت از نوع کلینوکلر و دایکهای کوارتز دیوریت پورفیری (DK1c) در گستره پنین ازنوع شاموزیت قرار دارند. کلریتهای دایکهای کوارتز دیوریت پورفیری (DK1a, DK1b, DK1c) و دیوریت پورفیری (DK3) غنی‌شدگی از Mg-کلریت و دایک ریزدیوریتی (MDI) غنی‌شدگی از Fe-کلریت داشته و در رده کلریتهای سه هشت وجهی قرار دارند. میانگین دمای تشکیل کلریتهای دایکهای کوارتز دیوریت پورفیری DK1a, DK1b, DK1c، و دیوریت پورفیری (DK3) و ریزدیوریتی (MDI) به ترتیب 287،133،237،221 و 174 درجه سانتیگراد است. این دما اشاره به اثر سیالهای گرمابی در تشکیل کلریت دارد و نشان میدهد که کلریتهای منطقه مورد بررسی را میتوان با عملکرد اثر سیال های داغ شکل گرفته از ماگما در ارتباط دانست. روابط میان مقدار SiO2 و دمای تبلور در دایکهای تأخیری سونگون همبستگی معکوس و شدیدی نشان میدهند، به طوری که کلریتهای با دمای بالا در این دایکها مقدار Si کمتری نسبت به کلریتهای متبلور شده در دماهای پایین دارند. از این‌رو، مقدار سیلیس کلریت این دایکها می‌تواند شاخصی از دمای تبلور آن‌ها باشد. کلریتها دارای تغییرات ترکیبی و جانشینیهای اتمی مشخصی هستند که بازتابی از دمای تبلور آن هاست.
فهرست منابع
1. [1] De Caritat P., Hutcheon I.A.N., Walshe J.L., "Chlorite Geothermometry: A Review", Clays Clay Miner. 1993, 41, 219-239. [DOI:10.1346/CCMN.1993.0410210]
2. [2] Deer W.A., Howie R.A., Zussman J., "Rock Forming Minerals: Layered Silicates Excluding Micas and Clay Minerals", Volume 3B.; Geological Society of London, 2009.
3. [3] Zane A., Weiss Z., "A Procedure for Classifying Rock-Forming Chlorites Based on Microprobe Data", Rend. Lincei 1998, 9, 51-56, doi:10.1007/bf02904455. [DOI:10.1007/BF02904455]
4. [4] Cathelineau M., "Cation Site Occupancy in Chlorites and Illites as Function of Temperature", Clay Miner. 1988, 23, 471-485. [DOI:10.1180/claymin.1988.023.4.13]
5. [5] Inoue A., Kurokawa K., Hatta T., "Application of Chlorite Geothermometry to Hydrothermal Alteration in Toyoha Geothermal System", Southwestern Hokkaido, Japan. Resour. Geol. 2010, 60, 52-70. [DOI:10.1111/j.1751-3928.2010.00114.x]
6. [6] Bourdelle F., Parra T., Beyssac O., Chopin C., Vidal O., "Clay Minerals as Geo-Thermometer: A Comparative Study Based on High Spatial Resolution Analyses of Illite and Chlorite in Gulf Coast Sandstones (Texas, USA)", Am. Mineral. 2013, 98, 914-926. [DOI:10.2138/am.2013.4238]
7. [7] Inoue A., Meunier A., Patrier-Mas P., Rigault C., Beaufort D., Vieillard P., "Application of Chemical Geothermometry to Low-Temperature Trioctahedral Chlorites", Clays Clay Miner. 2009, 57, 371-382. [DOI:10.1346/CCMN.2009.0570309]
8. [8] Bourdelle F., Parra T., Chopin C., Beyssac O., "A New Chlorite Geothermometer for Diagenetic to Low-Grade Metamorphic Conditions", Contrib. to Mineral. Petrol. 2013, 165, 723-735. [DOI:10.1007/s00410-012-0832-7]
9. [9] Shahrokhi S., "Mineralogy, Geochemistry and Geothermometry of Chlorite in Malvak Area(South of Malayer-Iran)", Sci. Q. J. Geosci. 2021, 31, 149-162, doi:10.22071/gsj.2020.211497.1734.
10. [10] Samerhe Alavi, Amir Ali Shabai S.N. F., "Composition and Geothermometry of Chlorite Replacing Biotite in Naqadeh and Pasve Granitoid Intrusions. Iran", J. Crystallogr. Mineral. 2014, 22.
11. [11] Alipour Emam Ali, "R.I. Mineral Chemistry of Chlorite as a Method for Geothermometry of Hydrothermal Alteration from Qezildash Sulfide Deposit", NW IRAN. Iran. J. Crystallogr. Mineral. 2010, 18.
12. [12] Stocklin J., "Structural History and Tectonics of Iran", Am. Assoc. Pet. Geol. Bull. 1968, 52, 1229-1258. [DOI:10.1306/5D25C4A5-16C1-11D7-8645000102C1865D]
13. [13] Mehrpartou M., "Contributions to the Geology", Geochemistry, Ore Genesis and Fluid Inclusion Investigations on Sungun Cu-Mo Porphyry Deposit (North-West of Iran). 1993.
14. [14] Hassanpour S., "Metallogeny and Mineralization of Copper and Gold in Arasbaran Zone (Eastern Azerbaijan)", PhD Thesis, Shahid Beheshti University, Tehran (in Persian with English abstract), 2010.
15. [15] Aghazadeh M., Hou Z., Badrzadeh Z., Zhou L., "Temporal-Spatial Distribution and Tectonic Setting of Porphyry Copper Deposits in Iran: Constraints from Zircon U-Pb and Molybdenite Re-Os Geochronology", Ore Geol. Rev. 2015, 70, 385-406. [DOI:10.1016/j.oregeorev.2015.03.003]
16. [16] Kamali A., Moayyed M., Amel N., Hosseinzadeh M.R., "Mineralogy and Mineral Chemistry of Quartz-Dioritic Dykes of Sungun Mo- Cu Porphyry Deposit (NW Iran) Iran", J. Crystallogr. Mineral. 2017, 25, 123-138.
17. [17] Kamali A.A.A.A., Moayyed M., Amel N., Mohammad F., Brenna M., Saumur B.M.B.M.B.M., Santos J.F.J.F., "Mineralogy, Mineral Chemistry and Thermobarometry of Post-Mineralization Dykes of the Sungun Cu-Mo Porphyry Deposit (Northwest Iran)", Open Geosci. 2020, 12, 764-790, doi:10.1515/geo-2020-0009. [DOI:10.1515/geo-2020-0009]
18. [18] Collins L.G., "Hydrothermal Differentiation", Theophrastus Publication 1988.
19. [19] Kamali A., Moayyed M., Amel N., Hosseinzadeh M.R., "Mineral Chemistry and Geochemistry of Lamprophyric Dykes in the Sungun Cu-Mo Porphyry Deposit (Varzaghan-Northwestern Iran)", Ulum-I Zamin 2017, 26, 73-90.
20. [20] Hey M.H., "A New Review of the Chlorites", Mineral. Mag. J. Mineral. Soc. 1954, 30, 277-292. [DOI:10.1180/minmag.1954.030.224.01]
21. [21] Ciesielczuk J.M., "Chlorite of Hydrothermal Origin Formed in the Strzelin and Borów Granites (Fore-Sudetic Block, Poland)", Geol. Q. 2012, 56, 333-344, doi: http://dx. doi. org/10.7306/gq. 1025. [DOI:10.7306/gq.1025]
22. [22] Chabu M., "The Geochemistry of Phlogopite and Chlorite from the Kipushi Zn-Pb-Cu Deposit, Shaba, Zaire", Can. Mineral. 1995, 33, 547-558.
23. [23] Cathelineau M., Nieva D., A Chlorite Solid Solution Geothermometer the Los Azufres (Mexico) Geothermal System", Contrib. to Mineral. Petrol. 1985, 91, 235-244. [DOI:10.1007/BF00413350]
24. [24] Klein C., Hurlbut J.r., "C.S. Manual of Mineralogy", John Wiley & Sons. Inc., New York 1999.
25. [25] Kranidiotis P., MacLean W.H., "Systematics of Chlorite Alteration at the Phelps Dodge Massive Sulfide Deposit, Matagami", Quebec. Econ. Geol. 1987, 82, 1898-1911. [DOI:10.2113/gsecongeo.82.7.1898]
26. [26] Kavalieris I., Walshe J.L., Halley S., Harrold B.P., "Dome-Related Gold Mineralization in the Pani Volcanic Complex, North Sulawesi, Indonesia; a Study of Geologic Relations", Fluid Inclusions, and Chlorite Compositions. Econ. Geol. 1990, 85, 1208-1225. [DOI:10.2113/gsecongeo.85.6.1208]
27. [27] Jowett E.C., "Fitting Iron and Magnesium into the Hydrothermal Chlorite Geothermometer. In Proceedings of the GAC/MAC/SEG Joint Annual Meeting", Toronto, May 27-29, 1991, Program with Abstracts 16; 1991.
28. [28] Hillier S., Velde B., "Octahedral Occupancy and the Chemical Composition of Diagenetic (Low-Temperature) Chlorites", Clay Miner. 1991, 26, 149-168, doi:10.1180/claymin.1991.026.2.01. [DOI:10.1180/claymin.1991.026.2.01]
29. [29] Zang W., Fyfe W.S., "Chloritization of the Hydrothermally Altered Bedrock at the Igarapé Bahia Gold Deposit, Carajás", Brazil. Miner. Depos. 1995, 30, 30-38. [DOI:10.1007/BF00208874]
30. [30] Xie X., Byerly G.R., Ferrell J.r., "R.E. IIb Trioctahedral Chlorite from the Barberton Greenstone Belt: Crystal Structure and Rock Composition Constraints with Implications to Geothermometry", Contrib. to Mineral. Petrol. 1997, 126, 275-291. [DOI:10.1007/s004100050250]
31. [31] El-Sharkawy M.F., "Talc Mineralization of Ultramafic Affinity in the Eastern Desert of Egypt", Miner. Depos. 2000, 35, 346-363. [DOI:10.1007/s001260050246]
32. [32] Klein E.L., Harris C., Giret A., Moura C.A. V., "The Cipoeiro Gold Deposit, Gurupi Belt, Brazil: Geology, Chlorite Geochemistry, and Stable Isotope Study", J. South Am. Earth Sci. 2007, 23, 242-255. [DOI:10.1016/j.jsames.2006.09.002]
33. [33] Zimák J., Novotný P., Dobeš P., "Hydrothermal Mineralization at Domašov Nad Bystřicí in the Nízký Jeseník Uplands", Bull. Geosci. 2005, 80, 213-221.
34. [34] Nimis P., Tesalina S.G., Omenetto P., Tartarotti P., Lerouge C., "Phyllosilicate Minerals in the Hydrothermal Mafic-Ultramafic-Hosted Massive-Sulfide Deposit of Ivanovka (Southern Urals): Comparison with Modern Ocean Seafloor Analogues", Contrib. to Mineral. Petrol. 2004, 147, 363-383. [DOI:10.1007/s00410-004-0565-3]
35. [35] Zachariáš J., Novák T., "Gold-Bearing Quartz Veins of the Bělčice Ore District, Bohemian Massif: Evidence for Incursion of Metamorphic Fluids into a Granodiorite Body and for Isothermal Mixing between Two Types of Metamorphic Fluids", J. Geosci. 2009, 54, 57-72. [DOI:10.3190/jgeosci.039]
36. [36] Plissart G., Féménias O., Mãruntiu M., Diot H., Demaiffe D., "Mineralogy and Geothermometry of Gabbro-Derived Listvenites in the Tisovita-Iuti Ophiolite, Southwestern Romania", Can. Mineral. 2009, 47, 81-105. [DOI:10.3749/canmin.47.1.81]
37. [37] Grosch E.G., Vidal O., Abu-Alam T., McLoughlin N., "P-T Constraints on the Metamorphic Evolution of the Paleoarchean Kromberg Type-Section, Barberton Greenstone Belt, South Africa", J. Petrol. 2012, 53, 513-545. [DOI:10.1093/petrology/egr070]
38. [38] McDowell S.D., Elders W.A., "Authigenic Layer Silicate Minerals in Borehole Elmore 1, Salton Sea Geothermal Field, California, USA", Contrib. to Mineral. Petrol. 1980, 74, 293-310. [DOI:10.1007/BF00371699]
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
